– Yini umthetho wokufunga?
– Yemin türleri nelerdir?
– Yemini bozmanın kefareti nedir?
Mthandiwe, mzalwane wethu,
Isinqumo Sokukhululwa Kwesifungo
Nakuba ukufunga ngokwakho kungavunyelwe ngokwenkolo, ukwephulwa kwesifungo esenziwe ngamabomu kungaba ngandlela-thile…
Ukuphula isithembiso esenziwe phambi kukaNkulunkulu kusho ukuthi umuntu akathembekile, okuyisenzo esibi nesinesono kakhulu.
Kuye kwabalwa, ngakho-ke umuntu owaphula isifungo sakhe ngamabomu, ube ngaphansi kwesibopho sokukhokha isihlengo.
Kukhona ama-hadith athile lapho umuntu ekhuthazwa ukuthi aphule isifungo sakhe ngokukhokha isihlengo uma kuwukuthi kuphula isifungo sakhe kungcono.
(Ibn Majah, Kaffarat, 7-8)
Isihlawulo salowo ophula isifungo liyahluka kuye ngesimo sesifungo.
Kuyena ngumuntu okufanele akhokhe isihlengo, kuyimfuneko ukuthi asikhokhe. Umuntu oshayela phansi imfuneko uyona.
Isinqumo Sokufunga
Isifungo
Ngokomthetho, kuvumelekile, kodwa ukufunga ngokungadingekile nokukwenza umkhuba akwamukelekile, futhi ukufunga njalo kubhekwa njengokungahloniphi igama likaNkulunkulu.
Ukufunga amanga
kuyizono ezinkulu.
Ngokwezinkolelo zamaHanafi, amaMaliki namaHanbali, isisekelo sezifungo yilezi:
kuvunyelwe,
kodwa ukufunga kakhulu ngokungadingekile
kuyinto enengekayo.
NgokukaShafi’i, isifungo ngokuvamile siyinto eyanukekayo, futhi akufanele kufungwe ngaphandle kokuba khona kwesidingo.
(bheka el-Kalem, 68/10; İbn Mâce, Keffârât, 5)
Ngaphezu kwalokho, amaHanbaliya athi izifungo zingathola izinqumo ezahlukene ezimweni ezahlukene;
– Ukwenza isifungo kuyimpoqo ukuze kuvikelwe impilo yomuntu ongenacala,
– Ukuqeda inzondo nokuxabana, umkhulumeli.
– Kuvunyelwa ukwenza noma ukungakwenzi into evumelekile,
– Ukwenza into enengekayo kudinga into enengekayo,
– Bathi ukwenza into eharam, kusho ukuthi into leyo iharam.
“Isifungo siyenza impahla idume, kodwa siyayiqeda isibusiso sayo.”
hadith
(Bukhari, Buyu, 25; Muslim, Musakat, 131)
ukuzila ukufunga ekuhwebeni kuyinto eyanukekayo
kubonisa ukuthi.
Isinqumo sokugcwalisa isifungo,
kuncikelele ekuthatheni isinqumo ngalolu daba.
Ngokwesibonelo, uma umuntu efunga ukwenza into eyisibopho noma ukungayenzi into eyisibopho, ukwenza lokho afunge ngakho kuyisibopho, kanti ukwenza okuphambene nalokho afunge ngakho kuyisibopho esingavumelekile. Ukwenza noma ukungayenzi into evumelekile ngemvume yomfunga, ngokuvamile kuvumelekile, kodwa ngokusho kwabanye abafundi, kuyisibopho.
Isinqumo sokuthi umuntu kumele enze noma angayenzi into ethile ngoba ufunge ngayo sifana naleso esingenhla; kuphela uma into efunge ngayo ivumelekile noma iyancomeka, ukuyenza kuthathwa njengokuncomekayo.
Umprofethi uMuhammad (ukuthula kube kuye)
ukweluleka ukuba umuntu afeze isifungo esenziwe ngomunye umuntu (ibrârü’l-kasem)
(Muslim, Libas, 3)
ubufakazi balokhu.
Kufanele futhi kugcinwe izifungo ezenziwe ngenhloso yokuvumelana ngendaba efanele noma ukuqinisa isithembiso esinikeziwe, noma ukukholisa umuntu okhuluma naye.
(bheka al-Mâide, 5/89; en-Nahl, 16/91)
Nokho, uma ukugcina isifungo kungqubuzana nenzuzo yomuntu siqu noma yomphakathi, futhi kungaholela ekwenzeni isono kulowo ofungile, kufanele aphule isifungo bese enza isihlengo.
Ngokwesibonelo, ukufunga ukuthi ngeke ukhokhe isikweletu sakho noma ukuthi ngeke ukhulume nabazali bakho kunjalo. Ngempela, kukhona i-hadith ethi,
“Uma umuntu efunga ngento ethile, bese ebona okungcono kunayo, makaphule isifungo sakhe, bese enza isihlengo.”
(Muslim, Eyman, 11)
kuyalelwe.
Izinhlobo Zezifungo
Izifungo zihlukaniswa zibe izigaba ezimbili ngokwesimo nendlela yokuzenza: izifungo ezenziwa kusetshenziswa igama noma isiphawulo sikaNkulunkulu, kanye nezifungo ezenziwa ngendlela yokubeka isimo; kanti ngokwesimo sazo kanye nokuthi ziyakwazi yini ukuhlangabezana nezimo zokusebenza, zihlukaniswa zibe izigaba ezintathu.
1. Isifungo Sokuchitha.
a)
Isifungo esenziwe ngempazamo noma ngokuqagela ukuthi siyiqiniso. Isibonelo, ukufunga uthi, “Ngiyakufunga ukuthi ngiyikhokhile imali yami,” ngoba ucabanga ukuthi uyikhokhile.
b)
Isifungo esenziwe ngesikhathi senkulumo ngaphandle kwenhloso yokufunga.
(Bukhari, Eyman, 14)
“UNkulunkulu akazukubasola ngenxa yezifungo zenu ezingasebenzi.”
ivesi
(Al-Baqarah, 2:225; Al-Ma’idah, 5:89)
lokhu kuyakufakazela.
2. Isifungo sikaGamûs.
Yisifungo esenziwe ngamabomu ngokuphambene neqiniso mayelana nesehlakalo esedlule;
lokhu
“isifungo esiyihlazo”
kuyabizwa kanjalo. Ukufunga okuvumelana neqiniso ke
“isifungo esithembekile”
ngokuthi.
Ukuphambuka, okusho ukuthi umuntu ofungayo wenza isono esikhulu esiyomusa egehena, kuchazwa ngezwi elithi “gamûs” elisuselwa empandeni yegama elisho “ukucwila”.
Ubukhulu besono sakhe buyahlukahluka kuye ngomphumela walesi sifungo.
“Labo abashintsha isithembiso sabo kuNkulunkulu kanye nezifungo zabo ngentengo encane, labo abanjalo abanayo ingxenye ekuphileni kwangemva kokufa. UNkulunkulu ngeke akhulume nabo ngosuku lokwahlulela, ngeke ababheke, futhi ngeke abahlambulule. Kukhona isijeziso esibuhlungu esibabekele.”
(Âl-i İmrân, 3/77)
, ngevesi elithi
“Umuntu okhokha ngendlela engafanele ngempahla yomuntu omuSulumane, uyohlangana nentukuthelo kaNkulunkulu lapho esefika kuYe.”
(Bukhari, Eyman, 17; Muslim, Iman, 218-224; futhi bheka Musned, II, 361-362)
Le hadith ekhuluma ngalolu hlobo lwesifungo iveza isono salo.
Nokho, ukufunga amanga ukuze kuvikelwe impilo noma impahla yomuntu ongenacala akuthathwa njengesono, futhi kubhekwa njengokudingekile ngokwenkolo ngenxa yobubaluleke belungelo elivikelwe.
3. Isifungo esibophezelayo / esiqinile.
Yisifungo esenziwe ngokuhambisana nemibandela yaso.
“Ngiyakuvakashela, ngiyafunga.”
uma kwenziwa ngesikhathi esibanzi njengoba kunjalo emshweni.
“isifungo esiphelele”
(mürsel)
“Ngiyakufunga, ngeke ngidle namhlanje.”
uma kwenziwa ngendlela yokuthi kurekhodwe isikhathi,
“isifungo sesikhashana”
ithatha igama layo.
Isifungo esenziwe ngenxa yesizathu esithile (isifungo esisheshayo) siba nencazelo ngenxa yaleso sizathu, ngokuvumelana neningi labafundisi benkolo. Ngokwesibonelo, uma umuntu emenyelwa ukudla kwasemini,
“Ngiyakutshela, angiyidli isidlo sasemini.”
Ngokuvamile, lesi sifo esifungelwe siba ngesokudla okuthile, futhi uma edla isidlo sasemini kwenye indawo, isifungo sakhe asiphulwa. Kodwa ngokwemibono yabanye abafundi, isifungo sakhe siphulwa noma ngabe edla isidlo sasemini kuphi, ngaphandle kokubheka isizathu.
Inhlawulo Yokwephula Isifungo
Ukuthi isohlwayo (isijeziso) siyadingeka yini noma cha uma kwaphulwa isifungo (ukwephulwa kwesifungo) kuyahlukahluka kuye ngezinhlobo zezifungo.
Isifungo esingasebenzi
akudingeki ukuhlenga;
isifungo esibophezelayo
Umuntu owonayo kufanele akhokhe inhlawulo.
Isifungo esinzima
Ngoba isihlengo ngeke sibe yanele ukuthethelela, ngokuvumelana nabaningi, kufanele ukuthi umuntu aphenduke ngalesi sifungo ngaphandle kokunikela isihlengo, futhi uma ilungelo lomuntu lithathelwe, kufanele alibuyisele futhi athole ukuthethelelwa; ngokuvumelana namaShafi’i, isihlengo siyadingeka futhi.
Ungakhohlwa, ukungazi kanye nokucindezela kunomthelela ekuphulweni kwesifungo.
Kuyaphikiswana ngakho phakathi kwamaqembu.
NgokukaShafi’i kanye nabaseHanbali
Ezimweni ezinjalo, uma kwenziwa okuhlukile kunalokho okufungelwe, isifungo siyaphulwa, kodwa akudingeki isihlengo.
NgokukaHanafi
Khona-ke isifungo siyaphulwa futhi kuyadingeka ukukhokha isihlengo.
Ngokwesikolelo sikaMaliki
Kukhona izinhlinzeko ezinemininingwane eyengeziwe.
Isifungo esenziwe ngokuvumelana nemibandela yaso, uma sephuliwe, kufanele kukhokhelwe isihlengo.
ukondla noma ukugqokisa umuntu ompofu, noma ukukhulula isigqila;
noma ngubani ongenamandla okwenza lokhu
uzila izinsuku ezintathu
.
(bheka u-al-Mâide, 5/89)
Ukuphula Izifungo Eziningi
Ngokweminye imibono yamaHanafi namaHanbali, isifungo esisodwa sanele ukukhokhela izifungo eziningi; kodwa ngokwamaShafi’i namaMaliki, kanye nangokweminye imibono yamaHanafi namaHanbali, isifungo ngasinye sidinga ukukhokhelwa ngokwehlukana.
Ukufunga Futhi Ngemva Kokukhokha Isihlengo
Kukhona ukuvumelana kokuthi uma umuntu efunga isifungo bese ehlawulela isifungo sakhe, bese efunga futhi, uma aphula isifungo sakhe, kufanele ahlawulele isifungo sakhe futhi.
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo
