Mthandiwe, mzalwane wethu,
Lolu daba lwemibuzo lunohlangothi lokugcina impahla kanye nohlangothi lokuba semthethweni kwesivumelwano esenziwe nomthengisi. Indaba yokuqala izoqondakala ngencazelo yokugcina impahla.
Uma kwenzeka ukuthi kunokushoda kwanoma yini edingwa abantu emakethe, bese amanani entengo ayo enyuka,
umuntu angathengisi umkhiqizo awenzile noma awungenisile, kodwa…
Ukuthatha impahla ayithenge emakethe/ebazari, bese ayibekelela ukuze ayithengise ngentengo ephakeme, lokho kuyi-ihtikar, okungukuthi ukufumbatela, futhi kuyi-haram.
“Shiya umkhiqizo wezolimo kumthengisi kuze kube yikhuphuka intengo.”
Kukhona ukungacaci nokushoda kule nkulumo. Ngokucabangela amathuba, singenza le ncazelo elandelayo:
1.
Uma umkhiqizo wezolimo uthunyelwa kumthengisi, umthengisi umane awugcine esitokisini sakhe, akakwazi ukuwusebenzisa, ukuwuthengisa noma ukuwuthenga. Uma amanani enyuka, umnikazi womkhiqizo uyawuthengisa ngokwakhe noma ngokunikeza umthengisi igunya. Uma umthengisi ezowuthatha…
“ukuze kugwenwe ukungquzulana kwezithakazelo ekumeleni izinhlangothi zombili zenkontileka”
Umnikazi womkhiqizo wenza isivumelwano sokuthenga. Ngaphezu kwalokho, angathola izindleko zokulondoloza umkhiqizo obekwe njengomthwalo ngaphambi kwesivumelwano sokuthengisa, kanye nembuyiselo yomsebenzi owenziwe ngalokho.
2.
Uma umkhiqizo ushiywa kumthengisi njengendlela yokubambisa, kodwa umthengisi azowusebenzisa, khona-ke umkhiqizo awushiywanga kuye njengendlela yokubambisa; ngoba lokhu akwenziwa ngempahla ebanjisiwe. Umkhiqizo, uma uyimpahla efanayo, usuke ubolekiwe kuye. Uma intengo efunwayo isifinyelelwe, umthengisi uyayikhokha impahla noma akhokhe inani layo ngosuku lokukhokha.
3.
Nansiya enye indlela esemthethweni yokwenza lokhu:
Ihhovisi lithengisa umkhiqizo walo enkampanini, bese liyawugcina ezindaweni zokugcina zayo njengomkhiqizo obekwe njengomthwalo. Inkampani iyawuhlukanisa umkhiqizo ibe yizingxenye, bese iyawuhlanganisa nezitifiketi, bese ithengisa lezi zitifiketi kubantu abafuna ukutshala imali. Umkhiqizo/isitifiketi uyathengiswa uma uthola intengo efunwayo, bese abanikazi bezingxenye (izitifiketi) bathola inzuzo. Ngemuva kwesikhathi esithile, inkampani iyahlakazwa, bese ihhovisi liyawuthenga umkhiqizo osele ngentengo yamanje.
Zonke lezi zinto kufanele zenziwe ngaphandle kokuguqulela ekuzitholeleni inzuzo ngokungemthetho.
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo
