Mthandiwe, mzalwane wethu,
Lolu uhlobo lwesidalwa esingokomoya esingenalo nhlobo ikhono lokwenza okuhle, esenza kuphela ububi. U-Iblis, inhloko yezidalwa ezimbi, wadabuka emlilweni ongenamusi, onokushisa okukhulu kakhulu. (Bheka: el-Hicr, 27; M.Vehbi, Hülâsatü’l-Beyân, VII/2742-2743)
Igama langempela likaShaytan kwakungu-Azazil. Wathola amagama athi “Iblis” kanye “Shaytan” ngemuva kokwenqaba ukukhothama ku-Adam (AS) kanye nokuvukela umyalo kaNkulunkulu wokukhothama ngenxa yobugovu.
Yonke imizamo nemizamo yezitha ukukhipha abantu ekholweni, ukubenza izono nokubenza bangene ekungakholweni. Isitha esikhulu kunazo zonke ekuthuthukisweni kwengqondo yomuntu nasekuthokoziseni umsebenzi wokukhonza uNkulunkulu nguSathane. E Qur’an, uSathane uchazwa njengomuntu “oyisitha esisobala” (el-Isra, 53; el-A’raf, 22; Yusuf, 5). Abakholwayo kumele bafune ukuzivikela kuye ngaso sonke isikhathi (ukufuna isivikelo kuNkulunkulu). Ngempela, uNkulunkulu uMninimandla onke, e Qur’an, ukhuthaza abakholwayo ukuba bafune isivikelo kuSathane, okungukuthi, ukufuna isivikelo kuNkulunkulu, emavesini amaningi. (en-Nahl, 98; el-Mu’minun, 97; el-A’raf, 200)
Eqinisweni, amacebo namasu kaShaytan abuthakathaka. (an-Nisa, 76) Kodwa imisebenzi yakhe, njengoba iyimisebenzi yokubhubhisa nokonakalisa, ngamacebo namasu amancane uletha imiphumela emikhulu; uletha izinkinga ezinkulu. Ukwakha isakhiwo kunzima kangakanani, kodwa ukusibhidliza kulula kangakanani. Kudingeka izimo eziningi kangakanani ukuze umuntu aphile. Kodwa uma zonke ezinye izimo zikhona, ukusika ilungu noma ukungakwazi ukuphefumula imizuzu embalwa kubeka umuntu engozini yokufa. Yonke imisebenzi kaShaytan ayenzayo nayenza abanye bayenze, yimisebenzi yokubhubhisa. Ngakho-ke, nakuba amacebo akhe abuthakathaka kakhulu, uletha ukubhubhisa nokulimala okukhulu, yingakho amaMuslim njalo ecela uNkulunkulu ukuba abavikele ebubini bukaShaytan.
Njengoba umphefumulo womuntu, kanye nemizwa nemibono efana nokuhaha nentukuthelo, zivuleleke kuyo yonke imiyalo namacebo kaDeveli, ngezinye izikhathi ukuhleba okuncane namacebo kaDeveli kungamthinta umuntu ngokushesha, kumphonsa ezinhlekeleleni ezinkulu kakhulu ezingokomoya.
Yingakho-ke, abakholwayo bayalwa ngokuphindaphindiweyo ukuze baboniswe ububi bukaSathane obukhulu futhi bangakhohliswa.
Noma kunjalo, amademoni awanalo amandla okudala noma ukwenza noma yini endaweni yonke, futhi awangeneli ngalutho endaweni kaNkulunkulu.
Kungenzeka yini ukukhululeka ekukhohlisweni nasebubini bukaSathane?
Akukho ukukhululwa kumuntu kusuka kuSathane. Uyamhlukumeza impilo yakhe yonke, azame ukumfaka izilingo.
Ngokuphathelene nalokhu, uMprofethi (ukuthula nokubusiswa kukaAllah kube kuye) wathi:
“Ngamunye wenu unedemoni lakhe.”
babayalile.
Nakuba umuntu okholwayo engenakukhululeka ngokuphelele kuShaytan, kukhona izindlela zokumqeda amandla nokumqhelisa. Umprofethi (ukuthula nokubusiswa kukaAllah kube phezu kwakhe) wathi:
“Njengoba umuntu ebuthakatha umkhonto wakhe ohambweni, kanjalo nomuntu okholwayo angabuthekatha uSathane wakhe.”
Usho kanjalo. (Ahmed bin Hanbel, Musned, kusuka ku-Abu Hurayrah.)
Ukuhefuzela kukaSathane,
Ukukhumbula uNkulunkulu nokucela usizo kuYe.
kuyaxazululwa.
Min sharri al-waswasi al-khannas
Ekuchazeni kwale ndima, uMujahid uthi: “Lona uHannas, usakazeka enhliziyweni. Uma umuntu ekhumbula uNkulunkulu, uyahamba, kodwa uma inhliziyo isiba yisile, uyabuya. Kufana nokushayisana kobumnyama nokukhanya. Njengoba ukukhanya kuxosha ubumnyama, ukukhumbula uNkulunkulu kuxosha uSathane. Ukuze kubonakale leli qiniso, iKoran ithi: “USathane wabanqoba, wenza ukuba bakhohlwe ukukhumbula uNkulunkulu.” (Al-Mujadalah, 19).”
Yiziphi izindlela uSathane azama ngazo ukufaka imicabango emibi nokuthonya abantu? Amacebo namasu kaSathane…
UDeveli uzama ukhohlisa abantu ngezindlela eziningi, usebenzisa amacebo namasu amaningi. Lokhu…
Ezinye zezinkohliso nobuqili ezibaluleke kakhulu yilezi:
1.
Ukuvukela inkanuko nolaka…
Lezi yizindlela ezinkulu zokungena kukaShaytan. Ngakho-ke, kule hadith-i sharif:
“USathane ungena emzimbeni womuntu njengokujikeleza kwegazi. Zivimbiseni izindlela zakhe ngendlala (ngokuzila ukudla).” (Imam-ı Gazali, İhyâu Ulumiddin, III, 61)
Kuyalelwe. Ngoba indlela enkulu kakhulu uSathane angangena ngayo kumuntu yisifiso. Ukuzila ukudla kuyasivimba isifiso.
2.
Umhawu nobugovu…
Uma umuntu eba nesifiso esikhulu ngento ethile, uba yimpumputhe ekuboneni iqiniso futhi abe yisithulu ekuzweni iqiniso.
3.
Tama’…
USathane ukhombisa umuntu izinto ezithile ngobuqili nangobuqili obuhlukahlukene. Umenza abe ngumuntu onobugovu. Ngakho-ke, into ayifisayo iba yinkosi yakhe.
4.
Ukuphuthuma…
Ngokuvamile, umuntu akakwazi ukucabanga kahle uma esesimweni esiphuthumayo. Ngaleyo ndlela, uSathane angamfaka izilingo.
5.
Ubugovu nokwesaba ubumpofu…
Loluvalo luvimbela umuntu ekubeni nomusa futhi lumkhuthaza ukuba aqongelele impahla. USufyan-ı Sevri uthe: “Isikhali esinamandla kakhulu sikaShaytan sokubamba umuntu, yisaba lobumpofu.”
6. Enye yezindlela uSathane angangena ngayo enhliziyweni yomuntu yileyo ehlobene nenkolo.
ubuzenzisi nokushisekela ngokweqile inkolo noma imfundiso ethile.
Ngakho-ke, lokhu kumenza abe nenzondo, amdelele futhi amhlambalaze labo abangahambisani nenkolo yakhe nendlela yakhe yokucabanga. Lesi simo siyingozi kakhulu. Njengoba kwenza abantu ababi, lokhu kuholela ekubhujisweni kwabakhulekeli.
Ukuzithoba abanye abantu nokufuna amaphutha kubo kuyisici esibi. Kodwa uSathane ubonisa lezi zici ezimbi njengezinto ezinhle kumuntu ngaphansi kwesembozo sokukhonza inkolo, bese eziqinisela kuye. Umuntu uzizwa ejabule futhi enelisekile ngoba ecabanga ukuthi wenza umzamo egameni lenkolo. Kodwa empeleni, usewilela ogibeni lukaSathane.
7. Enye yezindlela zokukhohlisa zikaSathane yilezi:
ukuthi umuntu azithobe ngokuzibandakanya ezimpikiswaneni nasezingxabanweni zokubukwa kwemibono phakathi kwabantu, nasezindabeni ezingenasidingo, kanye nasezintshumayizweni eziphathelene nalokhu.
U-Ibn-i Mes’ud uyalandisa:
“Iqembu labantu lalihlangene ndawonye ukukhumbula uNkulunkulu. Ushathani wazama ngamandla ukubahlakaza, kodwa akaphumelelanga. Waseya kwelinye iqembu elalikhuluma ngezindaba zomhlaba. Wafaka kalula imbewu yobubi phakathi kwabo, wabenza ukuba baphikisane. Baqaqamba. Inhloso kaShathani kwakungebona laba bantu bomhlaba, kodwa ukuhlakaza iqembu elalikhumbula uNkulunkulu. Futhi waphumelela. Abantu ababeqeqesha ukukhumbula uNkulunkulu, babona ukulwa, base bebaleka ukuyohlukanisa abantu ababeqeqesha ukukhumbula uNkulunkulu, base bebaleka ngemva kokubahlukanisa… Ngakho-ke, isifiso sikaShathani sase sifezekile.”
8.
Enye yezindlela uSathane angangena ngayo enhliziyweni yobuntu yileli: ukungazi.
Kuyinto yokuthi abanye abantu, ngenxa yobudedengu babo noma ukucwila kwabo ezonweni, imiqondo yabo iyancipha, ukwahlulela kwabo kuyancipha, bese beqala ukucabanga ngezindaba zokholo ezingaphezu kwengqondo yabo, bese beqala ukungabaza.
9.
Ukusola…
Uma umuntu eqala ukucabanga kabi ngomunye umuntu, uSathane uyamshukumisela ukuba amhlebe ngalowo muntu. Noma uyamenza angamhloniphi lowo muntu. Uyamenza amthathisele phansi.
Okokuqala, ukuze kuncishiswe ukungabaza kukaDeveli, kuyadingeka ukuba kuhlale kude nezimo ezingabangela ukungabaza. Ngemuva kwalokho, kufanele kucatshangelwe kahle ngabo bonke abantu, futhi kugwenywe ukungabaza.
Amacebo namasuqili kaSathane, izindlela zokungena kumuntu, akupheleli lapho. Ziyahlukahluka kakhulu kuye ngabantu, izikhathi, nezimo.
Sizivikela kanjani ekucabangeni okungapheli? Chofoza lapha ukuze ufunde impendulo…
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo
