– Ungasitshela yini ngezinzuzo zokuthi abantu bakhulume izilimi ezahlukene futhi bahlukane ngezizwe?
Mthandiwe, mzalwane wethu,
Incazelo yendima efanele:
“Ukudalwa kwamazulu nomhlaba, nokuhluka kwezilimi zenu nemibala yenu, nako kungenye yezibonakaliso zaKhe (ubukhona namandla aKhe). Ngempela, kulokhu kukhona izifundo kulabo abanolwazi.”
(Ar-Rum, 20/22)
Kule ndawo lapho leli vesi likhulunywa khona, kukhulunywa ngezimpawu ezikhombisa amandla kaNkulunkulu aphelele nolwazi lwakhe, kokubili endaweni yonke nasemzimbeni womuntu.
Okokuqala, sonke isintu.
umhlabathi wemvelaphi
Kuthiwa kunjalo. Ukuguqulwa komhlabathi kuqala kube ngumuntu, bese umuntu asakazeka emhlabeni njengabantu abaningi, kuvezwa njengevesi, futhi siyakhuthazwa ukuba sicabange ngalokhu.
Ngaphakathi komongo womndeni
ukuthi umuntu, owesilisa nowesifazane, badalwe ngohlobo olufanayo, ngomongo ofanayo,
Lokhu kungena njengobunye ubufakazi obukhombisa ulwazi namandla kaNkulunkulu.
Ngemva kwalokho, umhlaba wesintu,
izilimi zolimi kanye nemibala
futhi yethulwa njengenye indaba eyisibonelo okufanele sizindle ngayo.
Ukuthi wonke umuntu uhluke kwabanye, kusukela ezwini nasebusweni bakhe kuya ezinkombini zeminwe, ngisho nasezingqamuzaneni zakhe nasezintweni zofuzo, kuwubufakazi obubonisa ubukhulu nobukhazikhazi bentando namandla kaNkulunkulu angaphezu kwemikhawulo.
Ukuze abantu bonke, kusukela ku-Adam (as) kuze kube usuku lokugcina, bahluke ngobuso nangezici zabo, kungenye yezibonakaliso ezinkulu zokuba munye kukaNkulunkulu. Ngoba ebusweni ngabunye, kudingeka intando namandla okubeka uphawu oluzokwenza ukuthi lobo buso buhluke, futhi bungafani nanoma yimuphi umuntu kusukela kumuntu wokuqala kuze kube ngowokugcina. Kudingeka uMuntu ohlakaniphile, onamandla, okwazi ukwahlukanisa bonke abantu ngentando yakhe, ukuze angabafanisi nabanye, futhi abanikeze isimo esihlukile. Ngaphandle kwalokho, akunakwenzeka.
Ngakho-ke, indlela yokunikeza umuntu ubuso obuhlukile idlula ekwazini nasekuthandeni zonke izimo zobuso. Lokhu kungaba khona kuphela ngolwazi nentando engapheli.
Kunjalo nangolimi. Akukho muntu onelizwi elifana nelomunye. Izwi ngalinye liyingqayizivele. Nguye kuphela owazi futhi owadala wonke amazwi abantu, ongakwazi ukumnika lelo zwi eliyingqayizivele. Akakwazi ukumnika lelo zwi lowo ongalazi umlando, ikusasa, nabo bonke abantu, ongakudalanga, ongenayo intando engapheli.
Ngakho-ke, ukuthi wonke umuntu abe nobuso nezwi elihlukile, kubonisa ubukhona, ubunye, amagama nezimfanelo ezingapheli zalowo owabanikeza leyo mahluko. Kufundisa labo abakwaziyo ukufunda.
Ngakolunye uhlangothi, umuntu
ukubonakala kwakhe kungaba ngenxa yobuso bakhe noma ngenxa yezwi lakhe.
… Ngoba umuntu kumele ahlukanise abantu ukuze akwazi ukuhlukanisa umuntu onelungelo kulowo ongenalo, umngane kumuntu omubi. Lokhu kwenzeka ngezinye izikhathi ngamehlo. Ngakho-ke uNkulunkulu wadala izimo zabantu zihluke. Ngezinye izikhathi kwenzeka nangezindlebe; ngakho-ke uNkulunkulu wadala amazwi abantu ahluke. Ukubamba, ukuhogela nokunambitha akusebenzi ngendlela efanayo ekuhlukaniseni umngane nomuntu omubi. Ngakho-ke, ukuhluka kwezimo ezibonwa ngamehlo nokuhluka kwamazwi ezwakala ngezindlebe kubonisa ubukhona nobunye balowo owadala lezi zinto.
Kukhona abathi ukuthi ngezilimi ezahlukene ezishiwo ekuvesini, kushiwo ukuhluka kwezilimi ezifana nesi-Arabhu, isiPheresiya, nesiGreki.
(Razi, Mefatih, incazelo yendima ehambisanayo)
Futhi, ulwazi luyabonisa ukuthi kukhona ukwehluka. Ukwehluka nokuhlukanisa kwenzeka ngoba kukhona umehluko. Ukuze kubonakaliswe lokhu, ivesi lithi “âlimîn” okusho abanolwazi.
Ngakho-ke, abantu abanolwazi bayazi ukuthi; okokuqala, lonke lolu hlobo oluhlukahlukene nokuhluka kubonisa amandla ka-Allah uMninimandla onke, owenza izinto ezahlukene ngokushintsha ukuhamba kwemvelo. Futhi ukugcina nokulawula ukuhleleka kwakho konke lokhu kuhluka kubonisa ubuhle (ukuvuthwa) nokuhlakanipha kwakhe olwazini nasebuhlakani bakhe.
Ngokunye ukuthi, kukhona ukuhlakanipha ekushintsheni kwezilimi nemibala. Ngempela, olunye lwalolu hlakanipha,
“…Siyanihlukanisa ngezizwe nangemindeni ukuze naziqhelane…”
(Al-Hujurat, 49/13)
ukuhlangana okukhulayo nokusabalalayo njengoba kuyalelwe.
Ukwazi kuphela okungadala umphakathi ohlanganisa izilimi nezinhlanga ezahlukene ngale ndlela.
Ngakho-ke, umuntu uma azi izilimi eziningi, uyobe esethole ulwazi oluningi mayelana nezindima zikaNkulunkulu uMninimandla onke.
Ngakho-ke, ukwazi izinhlaka zobuso babantu nako kungenye yezifundo ezibalulekile, njengokwazi izilimi.
(bheka u-Elmalılı Hamdi, i-Hak Dini, incazelo yale ndima)
Ukuze uthole ulwazi olwengeziwe, chofoza lapha:
– Kungani abantu behlukaniswe ngokuthi abansundu, abamhlophe, njalo njalo?
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo
