Mthandiwe, mzalwane wethu,
Akekho umuntu ongazikhethela iphupho lakhe, noma abize ingelosi athi, “Ngibonise leli phupho.”
Indaba yamaphupho ichazwe ngezindlela ezahlukahlukene. Abantu abasebenza emikhakheni ehlukahlukene, njengodokotela, ababhula ngezinkanyezi, nabafilosofi, baye bahlola iqiniso lamaphupho ngaphakathi kwesisekelo solwazi lwabo. Ngokwalokho okushiwo ngu-Ibn Hajar, ecaphuna ku-el-Mazeri, umbono we-Ahl-i Sunnah ngamaphupho uqondene nalokhu:
Njengoba uNkulunkulu edala izinto ezithile ezinhliziyweni zabantu abaphapheme, uNkulunkulu uyadala futhi izinto ezithile ezinhliziyweni zabantu abalele. Lezi zinto uNkulunkulu azidalayo ezinhliziyweni zifana nezimpawu, izibonakaliso, noma izinkomba zezinto ezizayo. Nokho, njengoba imicabango efika ezinhliziyweni zabantu abaphapheme ngezinye izikhathi ihluka kulezo zinto ezenzeka ngokoqobo, izinto ezibonwa ephusheni nazo zingahluka kulezo zinto ezizokwenzeka ngokoqobo.
Lokhu kufana nalokhu:
Ngokuvamile, uma kunamafu, imvula iyana; kodwa ngezinye izikhathi, kungase kube namafu kodwa imvula ingani.
Izinto ezivela enhliziyweni, ezibonakala kubantu ephusheni, ngezinye izikhathi zenzeka phambi kwengelosi, okusho ukuthi iphupho elizovela lizoba lihle, ngezinye izikhathi liba ngasathane, okusho ukuthi libonisa into eyingozi. (bheka Fethu’l-Barî, XII/353).
Ngokwemibono yabanye abafundi, ingelosi elibekwe nguNkulunkulu libonisa izenzakalo zangempela ngendlela yezimpawu ezingqondweni zomuntu olele, zize zibonakale njengezinto eziphathekayo neziphawulekayo. Lezi zimpawu ngezinye izikhathi zifana ncamashi nezenzakalo ezenzeka empilweni yangempela. Ngezinye izikhathi ziba yizimpawu ezibonisa izincazelo ezinengqondo eziqondwa ngengqondo. Kuzo zombili lezi zimo, iphupho lingaba yizindaba ezinhle noma isixwayiso kumuntu ophuphayo.
Kodwa njengoba uKurtubi esho, kudingeka ubufakazi obuvela eNcwadini naseSunnah ukuze siqinisekise ukuthi le nto yenziwa ngengelosi. Ngaphandle kwalokho, uNkulunkulu angayenza le nto ngengelosi, noma angayenza yena ngokwakhe. (bheka i-age).
Ngokwazisa kukaHakim-i Tirmizi, uNkulunkulu wamisa ingelosi ukuba ibe ngummeleli wamaphupho abantu, ingelosi leyo eyayifunda izimo abantu abazohlangana nazo empilweni yabo eLevh-i Mahfuz, yabe isibonisa lezo zimo njengezindaba. Uma umuntu elele, ingelosi leyo ibonisa umuntu izinto ezizokwenzeka ngendlela yezimpawu, ngendlela ehlakaniphile. Ngale ndlela, umuntu uyathola isibonakaliso sokujabula, isixwayiso, noma isijeziso. (age, s. 354).
Lezi zibonelo ezimbili zama-hadith ziyisilinganiso esihle ephusheni:
“Iphupho eliqotho/eliqiniso livela kuNkulunkulu. Iphupho elibi/ukuziphatha kabi lona livela kuSathane.”
“Uma umuntu ebona iphupho elihle, makazi ukuthi livela kuNkulunkulu. Ngakho-ke, makambonge uNkulunkulu futhi alixoxe. Uma ebona iphupho elibi, makazi ukuthi livela kuSathane. Ngakho-ke, makaphephele kuNkulunkulu ekubeni yingozi yalo futhi angalixoxeli muntu, ngoba ngeke limlimaze.”
(Bukhari, Ar-Ru’ya, 3).
Ukuze uthole ulwazi olwengeziwe, chofoza lapha:
Yini iphupho, ingabe kusebenzelwa ngokuya ngokuphupha?
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo
