Mthandiwe, mzalwane wethu,
Ehadith-i şerifte;
“Izingelosi zadalwa ngomlilo, amajini adala ngomlilo ovuthayo, u-Adamu yena wadala ngalokho enikutshelwayo.”
(Muslim, Zuhd, 10/60)
kuye kwashiwo ngale ndlela.
Izingelosi zidalwe ngukukhanya.
Ukukhanya kuyinto efanayo nokuqwashisa. Ngokukhanya kwabo, izidalwa ezikhanyayo zingaba khona ezindaweni eziningi ngesikhathi esisodwa, zithathe izimo eziningi, futhi zikhulume izilimi eziningi ngesikhathi esisodwa. Ngempela, uJibril (as) wayekhuleka kuNkulunkulu ngaphansi kwesihlalo sobukhosi ngesikhathi esisodwa, futhi ngesikhathi esifanayo wayesemhlanganweni kaMprofethi (asm) ngesimo sikaDihye.
Ngokufanayo, uMprofethi uJibril (as) wathumela iTorah kuMprofethi uMusa (as) ngesiHebheru, iVangeli kuMprofethi uJesu (as) ngesiSiriya, kanye neKoran kuMprofethi uMuhammad (asm) ngesi-Arabhu. Lokhu kusho ukuthi wayezazi zonke lezi zilimi futhi wayekhuluma nabaprofethi abahlukene abakhuluma izilimi ezahlukene.
Ukuthi izingelosi zidalwe ngomlilo akusho ukuthi azinayo imiphefumulo. Kodwa asikatholi ulwazi olunjalo emithonjeni. Nokho, njengoba ilanga liyinto ekhanyayo futhi linemisebe yezinhlobo eziyisikhombisa, kungenzeka ukuthi izingelosi nazo zinomzimba okhanyayo kanye nomphefumulo ohlala kulo mzimba.
Izingelosi ziyizinhlobo eziningi ezihluke kakhulu ngobukhulu nangobuncane. Ingelosi eyabelwe ilanga nengelosi eyabelwe ukuthulula izinhlayiya zemvula phansi, ngokuqinisekile zihluke kakhulu.
Ukuthi ezinye izingelosi zibe namaphiko anele ukumboza yonke indawo, kusukela empumalanga kuya entshonalanga / kusukela empumalanga yomhlaba kuya entshonalanga yomhlaba, akukhona nje ukuba zikwazi ukundiza, kodwa futhi ukuba zibonakale emhlabeni wezingelosi njengomsebenzi wobuciko omuhle kakhulu owadalwa nguNkulunkulu.
“Ngokwezinye izindaba kanye nangokuhlakanipha kokuhleleka kwendawo yonke, kungashiwo ukuthi ezinye izinto ezihambayo, kusukela emaplanetheni kuya emaconsini amanzi, ziyizinto zokugibela zezingelosi ezithile. Ziyazigibela ngemvume kaNkulunkulu, zibuke futhi zizungeze umhlaba.”
(Nursi, Sözler, On beşinci Söz).
Njengoba izulu, ilanga, nezinkanyezi zikhazimulisa uNkulunkulu ngolimi lwazo lwesimo, ngendlela efanayo izingelosi nazo zikhazimulisa uNkulunkulu ngolimi lwazo lwenhliziyo, ngendlela enengqondo, zimelela lezi zinto emhlabeni wezingelosi. (Izinkulumo/Inkulumo Yamashumi Amabili Nane, Isisekelo Sesine).
Ngoba izingelosi zidalwe ngomlilo, zenza lezi zikhumbuzo ngazo zonke izinhlayiya zazo. Ukuba namaphiko kwandisa ukukhumbuzo kwazo.
Kunezinhlobo ezimbili ze-sharia endaweni yonke.
Umuntu othile;
KaNkulunkulu
Inkulumo
Yizinkolo ezivela kuNkulunkulu, ezathunyelwa kubantu ngabaprofethi. Abantu bonke yibo abathintekayo kulezi zinkolo. Kuyisibopho sabantu ukuthi baphile ngokuya ngalezi zinkolo futhi bazibonakalise ezimpilweni zabo.
Okunye
Sharia ke?
; Intando kaNkulunkulu kanye
Amandla
okutholwe kuphawulo
umthetho wendalo
Yilokho. Ngakho-ke, yonke imithetho nemikhuba ebekwe endaweni yonke. Ukuthi imbewu iqhekeke futhi ikhule ngohlelo, ukuthi izinkanyezi zihambe ngendlela efanele emzileni wazo, ukuthi izimo zokuphila nokudla kwazo zonke izinto eziphilayo zihlelwe futhi zilungiswe ngokuphelele, konke lokhu kuyizindaba nezinqumo zomthetho ovela esifisweni.
Njengoba umthwalo wenkolo ovela esifateni se-kelam (ukukhuluma) ulele phezu kwabantu nasezintweni ezinjengamajini, umthwalo we-sharia yendalo nendlela yokudalwa ovela esifateni se-irade (intando) ulele phezu kwezingelosi ezengamele futhi zimelela yonke into. Kuyaziwa ngama-hadith ukuthi kukhona ingelosi eyengamele futhi imelele yonke ithonsi lemvula.
(bheka u-Taberi, u-Ibn Kesir, u-Suyuti/ed-durru’l-Mensur, incazelo yezindima 6-12 ze-Hakka; Kenzu’l-Ummal, h. no:4679)
Izingelosi zibukela futhi zicabange ngalezi zenzakalo nezindaba zendawo yonke.
Njengoba ukukhuluma kuyisibonakaliso sesici sikaNkulunkulu sokukhuluma, ukudala nako kuyisibonakaliso sezici zikaNkulunkulu zentando namandla. Imithetho yezinkolo nayo yakheka ngokwalezi zici. Izenzakalo zokudalwa, eziyizenzo zentando namandla, zibizwa ngokuthi imithetho yokudalwa.
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo