– Nakuba kungekho bupristi ebu-Islam, u-Abdulqadir Geylani wahlala ehlane iminyaka engama-25. Nakuba abaningi abafundi be-Islam bethi izinsimbi zomculo ziharamu, futhi kukhona i-hadith ethi “Uma kunokungaboni ngaso linye, landela umbono weningi,” u-Mevlana wayezidlala noma wayezidlalisela abanye, wayezilalela. Nakuba ukubulala umuntu kuharamu, u-Khizr wabulala ingane. Bonke laba bantu babengabantu abangcwele, futhi asinakubasola ngesono.
– Ngaba uma sikwazi ukulawula ingxenye ye-sharia ebonakala ngaphezulu (njengesibonelo sika-Hızır), kungenzeka yini ukuthi senze izono ngaphandle, kodwa empeleni senze izenzo ezinhle?
Mthandiwe, mzalwane wethu,
– Ukuzila kuka-Abdulkadir Geylani ehlanezweni iminyaka engama-25.
-uma le ndaba iyiqiniso-
akuyona isono. Ngoba,
“Ubupristi eNkolweni”
Ukungabikho kwento ethile akusho ukuthi iharam. Kunezibonelo eziningi zemyalo nemiyalo yokwenqabela eku-Quran nasezihadisini, lapho izazi zikuchaza njengokuyisibopho/okuthandekayo.
– Ubupristi bukusho ukuthini,
Kuyizindisa ukuzibandakanya emisebenzini yempilo yomphakathi njengokubambisana, ukushada, nokulwa ngendlela kaNkulunkulu (jihad). Ngakho-ke, i-hadith ikhomba ukuthi inkolo yamaSulumane iyinkolo yomphakathi, ezokwazi ukuzimela ngamazwe, izokwanda ngokushada, njll., okuyinkolo equkethe amandla empilo yomphakathi.
Umprofethi wethu uMuhammad (ukuthula kube kuye) wathi kumuntu othile:
“Ungayi emkhankasweni, kodwa yiya uyokhonza abazali bakho!”
(Bukhari, Adab, 9)
Lokhu kubonisa ukuthi abantu bangathatha izikhundla ezahlukene kuye ngezimo, njengoba kubonisa umyalo othi:
Ngempela,
UMprofethi uYahya, uMprofethi uJesu
futhi abashadanga. Ngakho-ke, ngokuhamba kwesikhathi
“ukuvikela inkolo yakhe, ukuthuthuka ngokomoya”
Kunezibonelo eziningi zokwenza izinto eziyinkonzo egameni lakhe. Ngokuqinisekile, lezi azibhekwa njengezinto ezingalungile.
Kungathiwa, ukubaleka empini kuyinto eyenqatshelwe,
labo abahlehla ukuze baphinde bahlanganyele embuthweni wezimpi ngamandla kakhulu
Lolu hlobo lwesimo alulona nje kuphela olungahambisani nenkolo, kodwa lungase lube yimbangela yomvuzo omkhulu, njengoba kunjalo nangendaba yalabo abahoxa okwesikhashana ngenxa yenjongo efanelekile.
Ngaphambilini
-ukuzibandakanya nesayensi, imfundo, nokufundisa-
njengoba kwenza uGeylani Hazretleri nabanye abafana naye abenza umzabalazo wokomoya iminyaka eminingi
ukuba baphinde balwele ukulwa okungokomoya besesimweni esinamandla kakhulu
wathi ukhetha ukuba umfundisi okwesikhashana, wabe esebuyela emuva, waba uhlobo oluthile lwe-
“ferru kerr – ukuhoxa bese uhlasela futhi”
baye basebenzise lelo qhinga.
Ngempela, uGavs-ı Azam wabuyela empilweni yomphakathi futhi washada. Waqhubeka nokulwa ngomzabalazo ongokomoya cishe iminyaka engamashumi amahlanu, esebenzisa ulwazi lwakhe lwangaphandle nolwangaphakathi.
Nokho, lapho behumusha amavesi akhuluma ngabantu base-Ashab-ı Kehf kanye nabapristi bobuKristu, izazi zamaSulumane zazinikeza ulwazi oluthile ngalolu daba, futhi
-ngokusebenzisa ezinye izithasiselo njengobufakazi-
baye baphawula ukuthi ubupristi buyancomeka kuye ngendawo.
(Ngokwesibonelo, bheka i-Kurtubi, Kehf, 18/10; Hadid, 57/27)
– Isizathu sokuba siqhubeke nalenkulumo yethu yilesi:
Ngaphandle kwezimo eziphuthumayo,
Akekho umzali, noma umuntu onamandla, onelungelo lokwephula imiyalo nemithetho yenkolo yamaSulumane. Ukube ukuzila/ukuzihlukanisa kwakuyisono, ngokuqinisekile uMnu. Geylani wayengeke akwenze.
– Izinsimbi zomculo
Kunezinkolelo ezahlukene kakhulu ngalokhu. Ngaphezu kwalokho, kukhona umehluko phakathi kwezinsimbi zomculo. Ubuqiniso bama-hadith ahlobene nalesi sihloko nabo buyaphikiswa. Ngakho-ke,
“umbono womphakathi”
Kunzima ukuthi iningi elikhulu elibonisa u-nu liyavumelana ngombono owodwa.
(Ukuze uthole ulwazi olunzulu, bheka u-Gazali, Ihya, Kitabu âdabi’s-Sema, 2/268…)
– UMprofethi uKhizr
Iqiniso, ukuhlakanipha kanye nezizathu zokwenza izinto ezibonakala zibi zibekwe ngokusobala emavesini ahlobene, futhi kwenzeke ngomyalo nangemvume kaNkulunkulu. Ungabheka futhi iwebhusayithi yethu ngalokhu. Lolu daba olungokwezibhalo nolungokwezinto ezingabonakali aluyona into yomunye umuntu…
“ukulinganisa okungafanele – ukuqhathanisa”
akunakwenzeka.
Ngokufingqa,
Njengoba kushiwo emavesini amaningi nasezihadiseni eziqinisekisiwe, akukho isilinganiso esiphambene neNcwadi neSunnah. Njengoba kushiwo eHadith, labo ababambelela kulezi zinsika ezimbili bayokhululwa ekulahlekeni.
Impendulo yangempela yalo mbuzo inikezwa nguMnu. Abdulkadir Geylani ngokwakhe;
ngokufushane:
“Ngake ngabona ukukhanya okukhulu, kwase kuba khona izwi:
‘Mina ngiyiNkosi yakho; ngikwenzele izinto ezaziyizinto ezingavumelekile zaba izinto ezivumelekile.’
kwathi. Mina
“Suka, wena oqalekisiweyo…!”
ngasho. Kulabo abathi, “Wazi kanjani ukuthi ungumdemoni?”, ngathi kubo:
‘Ngoba: Uma izinto eziharamu zingavunyelwe ngisho nakuMprofethi, zingavunyelwa kanjani kimi?’
Ngabona ukuthi kwakuyisathane ngoba ngacabanga ukuthi, “Kungenzeka kanjani ukuthi lokhu kwenzeke?”
(bheka uNiyazi Beki, u-Abdulkadir Geylani kanye nenkondlo ethi el-Esmaü’l-Hüsna, k.18-19)
Ngakho-ke
-okwenza okungavumelekile kuvumeleke-
ngaphandle kwezimo eziphuthumayo
“Akunakwenzeka ukuthi sibe senza isono obala, kodwa empeleni sibe senza isenzo esihle.”
Umbono onjalo ngumbono we-Batiniyya, futhi ngokuvumelana kwabafundi be-Sunnah, awuvumelekile.
Ukuze uthole ulwazi olwengeziwe, chofoza lapha:
– Mayelana nomculo nezinsimbi zomculo (ukudlala i-bağlama) inkolo yethu ithi…
– Yini isilinganiso senkolo yethu mayelana nokulalela umculo?
– Ingabe kuyiqiniso ukuthi u-Imam Ghazali akazange avumele noma yiluphi uhlobo lwezinsimbi zomculo? Umculo…
– Sifunda kaKhizr (as) sifunda ukuthi wabulala umntwana. KuMusa (as)…
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo