Mthandiwe, mzalwane wethu,
Cahiz,
Ungomunye wezazi ze-Mu’tazila. Imibono yakhe evumelana ne-Ahl-i Sunnah ingasetshenziswa lapho kufundwa imisebenzi yakhe.
Incwadi ethi “Er-Red ale’n-Nasârâ ve’l-Yehûd”:
Kule ncwadi yakhe yokuchitha inkolelo, uCâhiz uphendula imibuzo eyisithupha eyayibuzwe ngamaKristu, ababegomela ukuthi ulwazi olunikezwa yi-Kur’ân-ı Kerîm mayelana namaJuda namaKristu lwalungelona iqiniso.
Isici esiyinhloko salo msebenzi,
Ngokuphendula le mibuzo, kuhloswe ukukhombisa amaKristu ahlambalaza ubuSulumane ukuthi inkolo yawo ayinayo indawo yokuzivikela.
Enye yezici zayo ezibalulekile ukuthi inikeza ulwazi mayelana nesimo senhlalo sabangewona amaSulumane ngenkathi eyayisukela ekuveleni kwe-Islam kuze kufike ekhulwini lesi-9 leminyaka.
Umbhalo wokuqala wenqolobane kaCâhiz awukafiki kithi. Kukhona kuphela izingxenye ezithile ezakhethwa ngu-Ubeydullah b. Hassan. Leli bhuku litholakala e-Ezher Library nase-Ahmed Teymur Pasha Library.
Ingxenye enkulu yale ncwadi yokuphikisa itholakala emaphethelweni encwadi kaMüberred ethi el-Kâmil, futhi kamuva yashicilelwa nguJ. Finkel encwadini ethi Selasü resâil. U-Finkel waphawula le ncwadi yokuphikisa
“Incwadi ka-Al-Jâhiz”
ngokuthi “IS Allouche” naye wayihumushela esiNgisini, esebenzisa incwadi kaJ. Finkel njengesisekelo.
“Inkhulumompikiswano yamaKristu namaSulumani ekhulwini lesi-9”
Ukuze kwenziwe umsebenzi ohunyushwe ngesiFulentshi ngaleli gama, kwenziwa uhlelo oluhlolisisiwe ngu-Abdüsselâm Hârûn no-Muhammed Abdullah eş-Şerkavî, futhi lolu hlelo lwabuyekezwa ngu-Osman Cilacı.
“Ukuphika ubuKristu”
sihunyushwe ngesiTurkey ngaleli gama.
(bheka i-TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul – 1993, isihloko esithi CAHİZ, VII/22)
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo