– Yini okufanele kuqashelwe?
Mthandiwe, mzalwane wethu,
Ukufundisa kufanele kwenziwe ngokuhambisana nesimo somuntu ngamunye.
Ngakho-ke, lapho udlulisa umyalezo, akufanele ugxile ezindleleni ezithile, kodwa umyalezo wakho kufanele ulungiswe ngokuya ngesimo somamukeli.
1. Kufanele kuqinisekiswe ukuthi ukungakholwa komuntu okhuluma naye kungukungakholwa okunjani; ukuthi kusebenza kuwo wonke umkhakha noma kwezinye izigaba kuphela, ukuze,
Kufanele kunikwe ukubaluleka okudingekayo endabeni edinga ukucatshangelwa. Ngaleso sikhathi, akungafanele kuchithwe isikhathi ngokuzama ukuxazulula izinkinga nomuntu onenkani noma ongenandaba.
2.
Izinga lamakhono omuntu okhuluma naye,
Ukuqonda umkhathizwe wakhe wokuzihlanganisa nabantu kanye nokukhuluma naye ngolimi aluzwisisa yizinto ezibaluleke kakhulu.
Ukuzama ukuchazela umuntu onolwazi olunzulu ngento ethile, umuntu onolwazi oluncane, ngokuvamile kubhekwa ngendlela engathandeki. Ikakhulukazi namuhla, kunzima ukuchazela abantu abazazisayo kakhulu, ikakhulukazi uma benolwazi oluthile. Kufanele ukuchazele abantu abanjalo ngendlela efanayo nabo, ngaphandle kokubenza bazizwe sengathi ukhuluma nabo ngokuqondile, ukuze umgomo wakho ufezeke.
Ukusebenzisa ulimi oluqondakala kalula kumuntu okhuluma naye nakho kubaluleke kakhulu.
Namuhla, ukukhubazeka kwemicabango sekulimaze ulimi lwethu kangangokuthi cishe akunakwenzeka ukuthi izizukulwane ezihlala emngceleni wezwe elilodwa zisebenzisa ulimi olufanayo. Kuyavunywa ukuthi izincwadi ezishicilelwe kanye nethelevishini njengezinto ezihlanganisayo zingenza okuthile okuhle mayelana nolimi olulodwa nesitayela esisodwa. Kodwa-ke, njengoba amaqembu ahlukene anezincwadi zawo, amaphephandaba namamagazini awo, izizukulwane ezimpofu azikwazi ukuzikhulula ekubeni amaqembu azimele. Amagama ahlukene nezindlela ezahlukene zenza izikhala ezingenakugcwaliseka phakathi kwezizukulwane.
Ngakho-ke, kubalulekile ukuthola kahle ukuthi umuntu okucatshangwa ukuthi uzotshelwa okuthile, ujwayelene kangakanani namazwi nendlela yokuchaza. Ngaphandle kwalokho, kuzofana nezingxoxo ezibazisayo phakathi kwabantu ababili abangazani, futhi asikholwa ukuthi kuzoba usizo kakhulu. Kufanele kunakwe kakhulu ukucaca okukhulu kwegama nemibono ezokhanyisa inhloso nenjongo.
3.
Izinto esizozikhuluma, kufanele zibe zaziwa kahle kusengaphambili,
kanye nokulungiselela izimpendulo ezinamandla zokuphendula imibuzo engase ivele mayelana nezihloko esizozethula.
4.
Ekulandiseni, akufanele neze kusetshenziswe indlela yezingxabano noma yokuphoqelela.
Le ndlela yokuzikhukhumeza, eyenza umuntu azikhukhumeze, ayiphumeleli. Ukukhula nokusabalala kwezibani zokholo enhliziyweni kuncike ekuxhumeni okusondelene noMuntu owadala lelo kholo. Ngaphandle kokucabanga ngentando yakhe nokumbona, izimpikiswano ezinamandla nezimpikiswano ezenziwa ngabantu abangenalwazi, ngisho noma zikwazi ukuthulisa umphikisi, azikwazi ukuba nomthelela. Ikakhulu uma le ndawo yempikiswano isaziwa kusengaphambili, futhi umuntu uza kuyo elungiselele futhi enengcindezi enkulu… Abantu abanjalo bahlala njengabaphikisi abanenzondo, hhayi njengabantu abaphikisana, futhi bahlukana ngolaka. Lapho besuka, izinhliziyo zabo ezingakholwanga zizobe zicabanga ngempendulo yezinto ezazichazwa. Okunye sekuyaziwa… Bazoya kubangani babo, babheke izincwadi, futhi bazame izindlela eziningi ukuze bathole izimpendulo zezinto esizama ukuzichaza kubo. Lokhu kuzobasusa kancane kancane ekungakholweni, okuyinto ephambene nalokho umuntu owayefuna ukubafundisa akufunayo.
5.
Ekutsheleni, kufanele kukhulunywe ngendlela ekhangayo enhliziyweni yomuntu okhuluma naye.
Yonke imisho kufanele iqale ngobuqotho nangothando, futhi iphele ngendlela efanayo. Noma yikuphi ukungabi nambelelo (ubudlova, ukungabi nambelelo) kumuntu esikhuluma naye noma emicabangweni yakhe kuzophazamisa kakhulu umthelela walokho esikushoyo, futhi kuzomkhubisa.
Umuntu oholayo, njengodokotela onomusa onqume ukwelapha isiguli sakhe, uyasondela kuso, asilalele, futhi azizwele izinhlungu zaso ezingokomoya, nguye umholi weqiniso kanye nomuntu weqiniso. Uma izwi nenkulumo, ngaphakathi kwalo mqondo, ziba umculo futhi zigelezela enhliziyweni yomuntu omunye ngomculo omnandi, singaqiniseka ukuthi simnqobile.
Kufanele sinake ngisho nezinkulumo zobuso nezimo zengqondo zoxoxisana naye, futhi kufanele sizilungise njalo. Ngale ndlela, ngeke siphinde izinto ezimcasulayo noma ezimdinayo.
Lapha, leli phuzu akufanele nanini likhohlakale:
Lapho umuntu esixoxisana naye eshiya, uyobe ethatha naye ukuziphatha kwethu okugcwele ubuqotho, ukubuka kwethu okumomothekayo, kanye nokholo nokuzinikela okuchichima kuyo yonke imizimba yethu, futhi ngeke akukhohlwe. Uma siphinde sengeze kulokhu isifiso sokuhlangana naye okwesibili, siyobe sesichaze ingxenye enkulu yalezo zinto ezidinga ukuchazwa.
6.
Umuntu okhuluma naye akufanele agxekwe ngemibono yakhe eyiphutha, izitatimende ezinganembile, noma ngendlela ezomthinta ukuziqhenya kwakhe.
Ikakhulu, akufanele neze kuthathwe izinyathelo ezizomhlazisa phambi kwabanye. Uma umgomo kuwukufaka okuthile enhliziyweni yakhe, uma kudingeka, kufanele sishiyelwe eceleni isithunzi sethu futhi kuphulwe ukuziqhenya kwethu. Ngaphezu kwalokho, akwenzeki neze ukumenza amukele okuthile ngokuthinta “izintambo zakhe zentambo”. Ngokuphambene, ukumhlukumeza ngakunye kuzomqhelisa kithi nasezinkolelweni zethu.
7.
Kwesinye isikhathi ukwazisa umuntu ongenakholo onjalo kubangani abanokholo oluqinile, abanengqondo ekhanyiselwe, nabaziphatha kahle, kuba nomthelela omkhulu kunokweluleka izinkulungwane.
Nokho, indlela enjalo ayifanele wonke umuntu ongakholwa. Ngakho-ke, umuntu oqondisayo kufanele amjwayele umfundi wakhe ngandlela-thile bese esebenzisa indlela efanele.
8. Ngokuphambene nalokho, akufanele neze ahlangane nabantu abangenangqondo ezenzweni zabo; abangazinzile emicabangweni yabo; abanokuzinikela okubuthakathaka nokuthula kuMdali Ophakeme.
Ikakhulu, kufanele kuvinjelwe ngokuphelele ukuthi ahlangane futhi axhumane nabantu abazenza abazithobile, abanolwazi, kodwa abangenalo uthando lokukhonza, abanemizwa nemicabango edidekile.
9.
Kufanele alalelwe ngezikhathi ezithile futhi anikezwe ithuba lokukhuluma.
Kufanele sibheke kuye ngombono wokuthi naye ungumuntu, simhloniphe futhi sibekezelele imibono yakhe.
Ukujula kokholo lwendoda kuthuthukisa futhi kuhlakaniphise umuntu ngokuya ngokuqonda kwakhe ngaphakathi. Ngakolunye uhlangothi, uma kubhekiswe ngaphandle, ikakhulukazi kubantu abangenalwazi, akusizi ngalutho ngaphandle kokudala ukuzonda nokuzinyeza.
Iqiniso liwukuthi, ukulalela imibono eyize kuyalilimaza umphefumulo futhi kuwonakalise imicabango ehlanzekile. Nokho, uma ukubekezelela lolu hlobo lokuhlupheka kuzoholela ekuzuzeni inhliziyo, kufanele siqine izinyo bese sibekezela.
Noma uma singamniki ilungelo lokucabanga, ilungelo lokukhuluma, uma sihlala sithatha ilungelo lokuchaza, ngisho noma izinkulumo zethu zizala zize zifike phezulu, akukho lutho oluzongena engqondweni yomuntu esikhuluma naye. Kukhona abantu abaningi abaye baba nemizwa emibi ngalokhu; njengokudonsa amanzi ngembiza enembobo, ngisho noma benza umzamo omkhulu, abakwazanga ukufundisa umuntu oyedwa indlela efanele.
Maye kuphatheke kabi labo abanokukhuluma okungapheliyo, abangenayo imbeko yokulalela abanye!
10.
Kuyasiza ukusho ukuthi kulokho okuxoxwayo, umxoxi akagcini yedwa, kodwa abantu abaningi kade bacabanga ngendlela efanayo.
Kufanele ngisho nanamuhla, ukuthi kunabantu abaningi abacabanga ngendlela ejulile abanokholo oluqinile, ngisho noma kunabantu abambalwa abangakholwa. Futhi, kufanele ngikuchaze ngemifanekiso, hhayi nje ngamazwi angenalutho.
11.
Ngaphakathi kwalo mkhakha,
Into yokuqala esifuna ukuyisho ngaphandle kokungabaza ukuthi: “I-Kelime-i Tevhid” kufanele ibe nezinsika ezimbili.
Nokho, uma umuntu ezwa ukuthi usezuze ukholo nokwaneliseka enhliziyweni yakhe ngalokho akufunde ngaphambilini noma ngalokho akunikwa ngaleso sikhathi, angase aqhubekele kwezinye izinto.
Kufanele kucatshangelwe kakhulu ukuthi kungachazwa yini izindaba ezithile lapho umuntu ongakholwa angase abe nesibindi sokuzigxeka, ngaphandle kokuthi inhliziyo yakhe iqinisekiswe ngokholo.
Ngokuphetha, singathi,
ngemuva kokuthola isimo somuntu, izinto okudingeka zilandiswe ezingeni lokuqala ngaphakathi kohlaka lwendlela okukhulunywe ngayo,
izimiso zokholo kanye nemikhuleko
Kufanele kube njalo. Kulezi zimo, ngemva kokuba inhliziyo isitholile ukuthula, kuba khona ithuba nethuba lokuchaza ezinye izindaba. Ngokuphambene, njengoba kunjalo namuhla,
“Inyama yendoda, utshani wenja”
Kuzoba khona ukwethulwa okungalungile, njengokwethulwa kwezibiliboco ngendlela engalungile, njengokwethulwa ngumwaiter ongakwazi ukwethula noma ukwethula ukudla, futhi noma ngabe sikuthanda kangakanani ukwethulwa okunjalo, kuzoba nomthelela omubi kakhulu kumuntu okwethulelwa kuye.
Ukuze uthole ulwazi olwengeziwe, chofoza lapha:
– Indlela yethu yokushumayela kufanele ibe njani? Kufanele ngishumayele kanjani kulabo abadelela izimiso zethu zamaSulumane?
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo
