Mthandiwe, mzalwane wethu,
Ekuphileni kwethu kwansuku zonke, ngezikhathi ezithile,
“Inhliziyo yakhe ayilungile” / “Inhliziyo yakhe iphukile”
noma,
“Ufilaneca wenze inhliziyo yakhe yahlolwa ngendlela yokuhlinzwa”
Sikhuluma ngale ndlela. Kulezi zinkulumo zethu, sisebenzisa igama “inhliziyo” ngezincazelo ezimbili ezihlukene. Enye yezinto ezibonakalayo, enye yezinto ezingokomoya. Ngamanye amazwi, enye ingaphandle, enye ingaphakathi…
Kunezincazelo ezahlukene ezinikezwe ngokuphathelene nokuthi kungani bobabili bekhunjulwa ngegama elifanayo. Ngokwenye yalezi zincazelo, ukuxhumana kokuqala komphefumulo womuntu nomzimba kuqala enhliziyweni. Ngokwenye incazelo, ukunikezwa kwale ligama enhliziyweni kuyisifaniso:
“Njengoba inhliziyo yenyama inendima ebalulekile emzimbeni, kanjalo nenhliziyo yomoya inendima enkulu empilweni yomuntu engokomoya.”
Abanye abantu baye balisebenzisa igama elithi “inhliziyo” ngomqondo womphefumulo.
Inhliziyo yenyama,
Inhliziyo iyithuluzi elimangalisayo elithwala igazi kuyo yonke ingxenye yomzimba, liphampa cishe amakhilogremu amahlanu egazi ngomzuzu. Le nhliziyo incike kuyo yonke indalo. Kufanele kwenziwe igazi embonini yendalo ukuze inhliziyo ikwazi ukulipompa kuyo yonke ingxenye yomzimba. Amandla akhipha umuntu endalweni, abese aguqula ukudla kube yinyama, amathambo, igazi, nomnkantsha embonini yomuntu, yilawo mandla asebenza inhliziyo, abese athumela igazi kuyo yonke ingxenye yomzimba.
Yebo, inhliziyo ngaphandle kwayo yonke indawo yonke ayikwazi ukuzimela.
Futhi inhliziyo ngalendlela iyisibonakaliso segama likaNkulunkulu elithi Samed. Isidingo senhliziyo yenyama ngakwiyona yonke indalo nangezinto ezikuyo, sifezwa nguNkulunkulu kuphela, yena obona izidingo zabo bonke abadingayo, yena ongadingi lutho, ngokuvela kwegama lakhe elithi Samed… Ngalendlela inhliziyo ayihlukile kakhulu esihlahleni noma embali. Nazo zidinga yonke into endalweni. Nazo ziba yisibonakaliso segama elithi Samed ngokufezekiswa kwezidingo zazo.
Ngokuqondene nengaphakathi kwenhliziyo, yiyo kanye isibuko saphakade…
“Inhliziyo yomuntu iyisibuko sikaNkulunkulu.”
Leliqiniso:
“…Izinhliziyo zithola ukuthula kuphela ngokukhumbula uNkulunkulu.”
(Ar-Ra’d, 13/28)
Ivesi-i kerime isifundisa.
Isitho ngasinye emzimbeni sinohlobo lwaso lokwaneliseka. Iso liyaneliseka ngokubona, indlebe ngokuzwa. Ulimi luyaneliseka ngencasa, isisu ngokudla. Inhliziyo yona, isidingo sayo esikhulu yikukholwa.
Ngiyisidalwa sika bani? Lo mhlaba uyimpahla ka bani? Ngiyisivakashi ka bani kulo mhlaba? Ngizoya kuphi ngemva kwalokhu? Yini umninimuzi angifuna ngiyenze?
Ngakho-ke, ingaphakathi lenhliziyo liyeneliseka ngezimpendulo zale mibuzo. Njengoba isifiso sayo kungukwazi uNkulunkulu (marifetullah), ngokuqinisekile, iyoba yisibonakaliso esikhulu kunazo zonke sobuSamed (ubungunaphakade). Ezinye izidalwa zidinga izinto ezibonakalayo zale ndawo yonke. Yona-ke, idinga ukwazi, ukumazi, ukukholwa nokulalela uMninimandla walo mhlaba.
Kubantu abangakuqondi lokhu futhi abangakunaki ukondla izinhliziyo zabo, njengesijeziso esisheshayo salokhu kungezi, izifo ezinjengokungakhululeki, ukucindezeleka, ukunganeliseki, ukwesaba, nokukhathazeka zizungeza inhliziyo.
Indlala yesisu ayinqandwa ubuhle bengubo, noma izinga lehembe; yona ifuna ukudla kuphela. Ukweswela kwenhliziyo akwaneliswa yisikhundla, noma yisiphi isikhundla senhlalo, noma yikuphi ukuthandwa ngabantu, noma yikuphi ukufuna izinto ezifayo.
INkosi yenhliziyo iyasazisa ukuthi inhliziyo yaneliswa kuphela ngokukhumbula Yena.
– Yini i-dhikr?
Ukukhumbula ngomqondo wezwi.
Yonke imicimbi, izimpawu, kanye nemisebenzi yezesayensi ekhumbuza uNkulunkulu iyizindlela zokukhumbula uNkulunkulu. Inhliziyo, njengemboni, isigodlo, noma indlu yezivakashi, yaneliseka kuphela ngokwazi ukuthi le ndawo yonke emangalisayo ikhona kuphela ngomyalo nentando kaNkulunkulu.
Uma umzimba uyindlu yomphefumulo, khona-ke indawo yonke iyidolobha lawo. Inhliziyo iyayithanda yomibili le ndlu nalelo dolobha. Iyazi ukuthi yomibili iyimpahla kaNkulunkulu. Ngokukholwa ukuthi izimfanelo zaKhe ezingcwele zihlanganisa yonke into, iphila ngokuthula emzimbeni nasezweni lonke. Iyawushiya umzimba ngokuthula, iyawushiya nendawo yonke. Iyazi kahle ukuthi yomibili ayiyona impahla yayo. Ngakho-ke iyayishiya yomibili, iyaphendukela kuMnikazi wayo weqiniso. Icela kuYe lokho ekufunayo. Ayizanyazanyiswa yizenzakalo, ayisabi izinhlekelele. Iyazi kahle ukuthi amandla nentando eziphelele kungokukaNkulunkulu kuphela. Ngaphandle kwemvume yaKhe, akukho ntuthwane engathatha isinyathelo, akukho moya onganyakaza, akukho gazi elingajikeleza, akukho langa elingakhanya.
Inhliziyo yaneliswa yile nkolo kanye nalolu lwazi.
Akukho lutho olufana nombala, ubuhle, iphunga noma ukunambitheka kwesithelo esisidlayo olufika enhliziyweni. Futhi inhliziyo ayaneliseki ngalokhu. Kodwa uma umuntu emangala ngalowo mbala, ezwa ukubonga ngaleso sipho, noma ekhangwa yilelo nambitheka, khona-ke lezi zinto zihlala enhliziyweni. Uma lokhu kumangala kuveza ukubonga, kusho ukuthi inhliziyo isiqalile ukuthola ukudla kwayo.
Inhliziyo,
izondla ngomongo wendawo yonke, inake incazelo yayo.
Umsebenzi wakhe awuhlangene nalo mhlaba, kodwa ngamagama kaNkulunkulu avela kuwo. Njengoba iso libuka i-apula, inhliziyo ibuka amagama kaNkulunkulu avela kulo, futhi ineliseka kuphela ngalokho kubuka.
Ngiyabingelela ngithandazela…
UbuSulumane Ngemibuzo
