– Maswali yangu kuhusu At-Tawbah 16, Muhammad 31…
1. Tafsiri ya maneno “mpaka tujue” katika aya ya 16 ya Surah At-Tawbah na aya ya 31 ya Surah Muhammad, kama “mpaka tuamue/tufichue”, inategemea nini? Je, inategemea aya zinazosema kuwa Mwenyezi Mungu anajua ghaibu?
2. Ikiwa maana ya amri “mpaka tuwe na ufahamu” ni kwamba Mungu aone na asikie matendo yetu ili iwe sawa na haki, kwa nini amri hiyo haisemi hivyo moja kwa moja?
– Kwa nini iliamriwa kwa namna ambayo inaweza kueleweka vibaya?
3. Je, matumizi ya “lemma” na “lem” katika Kiarabu ni kwa maana ya “hayajawahi kutokea hapo awali, lakini yanaweza kutokea baadaye”?
– Ikiwa ndivyo, je, hii haipingani na aya zinazosema kuwa Mwenyezi Mungu anajua ghaibu, kama ilivyoelezwa katika At-Tawbah 16 na Muhammad 31?
Ndugu yetu mpendwa,
Je, mlikuwa mnafikiri mtaachwa tu, na Mwenyezi Mungu hajui wale waliojitahidi miongoni mwenu, na hawakuchukua mlinzi yeyote isipokuwa Mwenyezi Mungu, na Mtume wake, na waumini? Na Mwenyezi Mungu ni Mjuzi wa yale mnayoyafanya.
“
Au je, mlikuwa mnafikiri kwamba mtaachwa bila ya kutofautishwa wale waliofanya jihadi kwa ajili ya Mwenyezi Mungu, na wasiweke siri zao kwa yeyote isipokuwa Mwenyezi Mungu, Mtume wake na waumini? Mwenyezi Mungu anajua vyema yale mnayoyafanya.”
“Je, mnadhani Mwenyezi Mungu atawaacha tu bila kuwafichua wale miongoni mwenu wanaopigana jihadi, na wale wasiowafanya kuwa marafiki wa siri isipokuwa Mwenyezi Mungu, Mtume wake na waumini? Mwenyezi Mungu anajua yale mnayoyatenda.”
(At-Tawbah, 9:16)
Na kwa hakika tutawajaribu nyinyi mpaka tuwajue wale wanaojitahidi miongoni mwenu na wale wanaosubiri, na tutazijaribu habari zenu.
“Naapa, tutawajaribu mpaka tuwabainishe wale wanaopigana jihadi na wale wanaosubiri, na mpaka tuweze kuonyesha hali zenu.”
(Muhammad, 47/31)
Kama alivyosema Razi na wafasiri wengine, hapa elimu imetajwa kwa kinaya, lakini kinachokusudiwa ni mali. Lengo ni kuwepo kwa jihadi kutoka kwao. Kama alivyosema Suyuti…
elimu ya ushuhudi,
yaani, ni kutokea kwa jambo linalojulikana na kulijua.
Kwa hiyo, si sahihi kudai kwamba Mungu alijua kuwepo kwa viumbe tangu wakati wa kuumbwa kwao, kwa kutegemea aya za aina hii. Kwa kweli,
Kwa Mungu, hakuna dhana ya muda.
Yaliyopita, yajayo
na
hali
ni sawa mbele yake. Kwa hivyo, kama alivyosema Kurtubi,
“Mwenyezi Mungu anajua yaliyokwisha kutokea na yatakayotokea, na jinsi kitu ambacho hakipo kingekuwa kama kingekuwepo.”
Kulingana na maelezo ya Beydavî, maana ya “kutarajia” (ummak) katika neno “lemmâ” inaashiria kuwa jambo kama hilo (kuondoka kwa wale walioenda vitani) lilikuwa likitarajiwa. Mwishoni mwa aya…
Na kwa hakika, Mwenyezi Mungu ni Mjuzi wa yale mnayoyatenda.
Hii pia inaonyesha kwamba maana ya dhahiri haikusudiwi, na inaondoa maana kama hiyo.
Kama Zemahşeri alivyoeleza, maneno haya katika aya yanamaanisha mtu
Mungu anajua yale yaliyosemwa kunihusu.
ni kama vile anasema. Maana ya wazi ya maneno haya ni
“Mungu hakujua yale yaliyosemwa kunihusu.”
ingawa maana iliyokusudiwa ni,
ni kwamba hakuna kitu kama hicho kilichotokea.
Kwa muhtasari,
Matumizi ya aina hii yapo katika lugha ya Kiarabu na yanaashiria maana nyingine zaidi ya maana ya dhahiri.
Pia, ni jambo la hakika kwamba Kurani inatumia mitindo tofauti ya kuelezea kuhusu Mwenyezi Mungu. Wakati mwingine anapozungumzia nafsi Yake,
“sisi”
kusema kwake, mwishoni mwa aya
“Mwenyezi Mungu ni Mwenye nguvu na Mwenye hekima, Mwenye kusamehe na Mwenye kurehemu.”
wakati maana ikielezewa
“kâne” (alikuwa / ilikuwa)
kama vile kutumia neno…
Ikiwa tutachukulia maana ya wazi ya maneno haya pia.
“Mwenyezi Mungu ni Mwenye nguvu na Mwenye hekima, Mwenye kusamehe na Mwenye kurehemu.”
ndivyo ilivyotakiwa tuseme.
Kwa kifupi, maneno haya ni utajiri wa lugha. Ni misemo ya kifasihi. Yana maana za ufasaha.
“Kwa nini Mwenyezi Mungu anatumia maneno haya ambayo yana maana tofauti, je, asingeweza kutumia maneno yaliyo wazi na ya moja kwa moja?”
Swali hili linaweza kujibiwa kwa aya ya 7 ya Surah Al-Imran:
“Yeye ndiye aliyekuteremshia Kitabu. Baadhi ya aya zake ni muhkam (zilizobainishwa wazi), hizo ndizo mama wa Kitabu (msingi wa Kitabu). Na nyingine ni mutashabih (zenye maana ya mfano). Basi wale walio na upotovu katika nyoyo zao, watafuata aya za mutashabih ili kufanya fitna na kutafuta tafsiri zake zisizofaa. Na hakuna ajuaye tafsiri yake ila Mwenyezi Mungu. Na wale walio na elimu ya kina, husema: “Tumemwamini, yote ni kutoka kwa Mola wetu.” Na hakuna ajuaye (hili) ila wenye akili.”
Kwa muhtasari, aya za aina hii ni njia ya kujaribu.
Ili kuwatofautisha wale wenye uovu mioyoni mwao na wale wasio na uovu.
Ni kweli,
mfano wa kielelezo
aya za Qurani
(yaani aya ambazo zinaweza kufasiriwa kwa maana tofauti)
Muhkem,
yaani ni kufasiri kwa mujibu wa aya zilizo wazi maana.
Nyongeza:
Tafsiri za aya husika (kama ilivyoelezwa katika sehemu ya majibu):
Kwanza: Mwenyezi Mungu anawajua wale waliojitahidi miongoni mwenu, na akataja elimu na maana yake ni yale yaliyojulikana, na maana yake ni kwamba jihadi itoke kwao, ila tu kuwepo kwa kitu kunahitaji kuwepo kwake kujulikana kwa Mwenyezi Mungu, kwa hiyo elimu ya Mwenyezi Mungu juu ya kuwepo kwake ni kinaya ya kuwepo kwake, na Hisham bin Hakam alitumia aya hii kama hoja ya kwamba Yeye (Mwenyezi Mungu) hajui kitu ila wakati wa kuwepo kwake. Na ujue kwamba dhahiri ya aya ingawa inaonyesha yale aliyoyataja, lakini maana iliyokusudiwa ni yale tuliyoyabainisha.
(Razi)
Na kwa kukanusha elimu, maana yake ni kukanusha kile kinachojulikana, kama asemavyo mtu: “Mungu hakujua yale yaliyosemwa kunihusu,” akimaanisha: “Hakuna aliyeyapata kwangu.”
(Mpelelezi)
Kwa hivyo, Mwenyezi Mungu alipoweka sheria ya jihadi kwa waja wake, alibainisha kuwa kuna hekima ndani yake, nalo ni kuwajaribu waja wake ili kuona ni nani anamtii na nani anamuasi. Na Mwenyezi Mungu ndiye Mjuzi wa yaliyokuwa, yaliyopo na yatakayokuwa, na yale ambayo hayakuwepo, lau yangekuwepo, jinsi yangekuwa. Anajua jambo kabla ya kuwepo kwake na wakati wa kuwepo kwake, jinsi lilivyo. Hakuna mungu ila Yeye, na hakuna Mola ila Yeye, na hakuna wa kuzuia alichokipanga na kukiamua. (Kurtubi)
Na maana ya { لَّمّاً } ya kutarajia inatukumbusha kuwa jambo hilo linatarajiwa. { وَٱللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ } Anajua nia yenu, na hii ni kama mchanganyiko wa kile kinachodhaniwa kutokana na dhahiri ya kauli Yake: { وَلَمَّا يَعْلَمِ ٱللَّهُ }.
(Al-Baydawi)
{ أَمْ } kwa maana ya hamza ya kukataa { حَسِبْتُمْ أَن تُتْرَكُواْ وَلَمَّا } na { يَعْلَمِ ٱللَّهُ } (hapa maana yake ni) ujuzi wa kuonekana { ٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ مِنكُمْ }
(Celaleyn)
Bonyeza hapa kwa maelezo zaidi:
– Kusema kwamba Mungu hajui matendo ambayo mwanadamu atafanya ni uongo…
– Katika aya ya 140 ya Surah Al-Imran, “Kwa njia hii, Mwenyezi Mungu huwajaribu waumini…”
Salamu na dua…
Uislamu kwa njia ya maswali
