– Czy mógłby Pan/Pani podać informacje na temat tego, w których krajach poszczególne wyznania są bardziej rozpowszechnione?
– Czyli, która sekta jest bardziej rozpowszechniona w jakim kraju?
Drogi bracie/Droga siostro,
Szkoła Hanafi
Urodził się w Iraku i w okresie kalifatu Abbasydów stał się główną szkołą teologiczną w tym kraju.
Szczególnie na wschód rozprzestrzeniając się, szkoła ta osiągnęła największy rozwój w Chorasan i Mavera’unnehir. Wielu znanych prawników Hanafi pochodziło z tych krajów. W Maghrebie Hanafici współistnieli z Malikitami do V wieku. W Sycylii natomiast byli w pozycji dominującej. Chociaż po Abbasydach nastąpił spadek znaczenia szkoły Hanafi, jej ponowny rozwój nastąpił wraz z powstaniem imperium osmańskiego; wysyłanie z Stambułu do miejsc w granicach osmańskich, gdzie ludność należała do innych szkół, sędziów wyznających Hanafi, nadało tej szkole oficjalny charakter w tych regionach.
(jak w Egipcie i Tunezji)
.
W dzisiejszych czasach
Hanefizm jest dominującym nurtem w krajach Azji Środkowej, takich jak Afganistan, Pakistan, Turkestan, Buchara i Samarkand. Obecnie Turcy w Turcji i na Bałkanach, a także muzułmanie w Albanii, Bośni i Hercegowinie, Grecji, Bułgarii i Rumunii, są w większości hanefitami. Część muzułmanów w Hijazie, Syrii, Jemenie i regionie Adenu również należy do tego nurtu.
(Abu Zahr, Abu Hanifa, tłum. O. Keskioğlu, Stambuł 1966, s. 473 i nast.).
Szkoła Shafi’i rozprzestrzeniła się szczególnie w Egipcie.
Ponieważ imam tej szkoły teologicznej spędził tam ostatni okres swojego życia. Szkoła ta rozprzestrzeniła się również w Iraku, ponieważ to tam po raz pierwszy zaczął rozpowszechniać swoje idee. Poprzez Irak znalazła drogę do Chorasanu i Maveraunnehru, gdzie dzielila wydawanie fatw i nauczanie z szkołą Hanafi. Niemniej jednak, w tych krajach szkoła Hanafi była dominująca, ponieważ była oficjalną szkołą teologiczną kalifatu Abbasydów.
Po przejściu władzy w Egipcie w ręce Ayyubidów, szkoła Szafiicka jeszcze bardziej wzmocniła swoją pozycję, uzyskując największy autorytet zarówno wśród ludności, jak i w państwie. Jednak w okresie Mamluków, sułtan Zahir Baybars zaproponował i wdrożył w życie pogląd, że sędziów należy mianować zgodnie z czterema szkołami prawa. Nawet w tym okresie szkoła Szafiicka zajmowała jednak w tym regionie przeważającą pozycję. Na przykład, prawo mianowania sędziów w prowincjonalnych miastach oraz kontrola nad majątkiem sierot i fundacji należała wyłącznie do szkoły Szafiickiej.
Po podbiciu Egiptu przez Turków Osmańskich, szkoła teologiczna Hanafi zyskała na znaczeniu.
Później, gdy Mehmed Ali Pasza objął władzę w Egipcie, oficjalnie zrezygnował z przestrzegania innych szkół teologicznych niż Hanafi.
Szkoła teologiczna Szafiińska rozprzestrzeniła się również w Iranie.
Współcześnie, wschodnia Anatolia, Kaukaz, Azerbejdżan, Indie, Palestyna, Cejlon i Malajsyjczycy muzułmańscy to regiony, gdzie znaczna część ludności wyznaje islam w szkole myślenia Szafii.
Indonezja
na ich wyspach panuje tylko jeden wyznanie
Szkoła teologiczna Szafi’i
ir.
(Abu Zahr, tamże, 358 i nast.).
Szkoła Hanbalska (Hanbalizm)
Mimo że jej uczynni prawnicy byli bardzo wpływowi, nie rozprzestrzeniła się w żądanym stopniu.
Spośród ludności, zwolennicy tej sekty stanowią mniejszość.
Nawet w żadnym kraju muzułmańskim nie stanowią większości. Jednakże po tym, jak rodzina Sauda (zm. 795/1393) z Nadżdu opanowała region Hejaz, hanbalska szkoła myśli znacznie wzmocniła się na półwyspie Arabskim.
Przyczyny, dla których ta szkoła myśli nie rozprzestrzeniła się szerzej, są następujące: zanim powstała szkoła Hanbali, w Iraku dominowała szkoła Hanafi, w Egipcie – Szafi’i i Maliki, a w Andaluzji i Maghrebie – Maliki.
Szkoła Malikijska
Początkowo był rozpowszechniony w Al-Hudzajzie. Jednakże z różnych powodów liczba jego wyznawców w tym regionie zmniejszyła się.
Poglądy Imana Malika rozprzestrzeniły się w Egipcie jeszcze za jego życia.
Po powrocie egipskich studentów do ojczyzny, poprzez studentów przez nich wychowanych w oparciu o madhhab maliki, zaczęło rozpowszechniać się i zakorzeniać w Egipcie. Jednakże, później madhhab szaficki zyskał tam dominację. Następnie w Egipcie nadal stosowano oba madhhab, a w sprawach sądowych madhhab hanefi również odgrywał rolę autorytetu. Jednakże, po przejęciu władzy nad Egiptem przez Fatymidów, na czoło wysunął się szyicki madhhab. Fatymidzi, zakładając Al-Azhar, uczynili go centrum naukowym szyizmu, a szkoły sunnickie poddano próbie likwidacji.
Salah ad-Din Ayyubi
Po zakończeniu panowania Fatymidów, sunnizm został przywrócony, a szkoła Szafiicka ponownie zajęła pierwsze miejsce. Jednocześnie, dzięki medresom, w których nauczano malikickiego prawa, malikizm również zyskał na sile.
W okresie panowania Mamluków w sprawach sądowych za podstawę brano cztery szkoły teologiczne.
W Egipcie główny sędzia wywodzący się z wyznawców Szafi’iego był mianowany, a drugi sędzia z wyznawców Maliki’ego. W latach 20. XX wieku prawo rodzinne w Egipcie zostało zrewidowane na podstawie zasad szkoły Maliki’ego.
Innym regionem, w którym dominował ten nurt, było Maghreb. Malikińska szkoła prawa, wprowadzona tam przez uczniów Imana Malika, zyskała popularność wśród ludności dzięki praktykom władców, którzy nie podejmowali decyzji bez konsultacji z uczonymi, a którzy byli poważani i szanowani przez uczonych.
Szkoła Malikijska
To także w Andaluzji jest najliczniej reprezentowanym odłamem islamu. Początkowo w Andaluzji dominował odłam awzajcki. Jednak po 200 roku kalendarza islamskiego (około 820 roku naszej ery) zaczęło dominować odgałęzienie malikickie. Pierwszym, który wprowadził malikizm do Andaluzji, był Ziad ibn Abdurrahman, jeden z wybitnych uczniów Imama Malika. Złe stosunki między kalifatem Umajjadów w Andaluzji a Abbasydami przyczyniły się do dominacji odłamu malikickiego w tym regionie.
Szkoła Maliki,
Rozprzestrzeniła się na Sycylii, w Maroku, Sudanie, a jej zasięg sięgał Bagdadu, Basry, a nawet Niszaburu.
Przyczyną rozpowszechnienia się madhhabu maliki w Egipcie, Północnej Afryce i Andaluzji, a braku jego znaczącego wpływu w innych regionach, wskazuje się na brak w regionie od Andaluzji do Medyny, w przeciwieństwie do regionów na północ i wschód od Medyny, ośrodków naukowych i skupiających się wokół nich kręgów naukowych, a także na brak imamów-mujtahidów. Dodatkowo wskazuje się na trudności, jakie napotykali studenci przybywający z Zachodu, w kierunku rozwoju szkół prawnych na Wschodzie. Studenci, którzy znaleźli się pod opieką Imana Malika, po osiągnięciu takiego mistrza nie czuli potrzeby opuszczania Medyny, źródła wiedzy, i kierowania się na Wschód. Wskazuje się również, że powodem słabego rozwoju madhhabu maliki na północy i wschodzie było osiągnięcie przez region Syrii i Iraku, leżący na trasie, najwyższego poziomu aktywności naukowej, co sprawiało, że studenci, którzy tam przybywali w celu zdobycia wiedzy, osiągali satysfakcję intelektualną na miejscu.
(por. Ebu Zehra, tamże, 407 i nast.).
Z pozdrowieniami i modlitwami…
Islam w pytaniach i odpowiedziach
