Drogi bracie/Droga siostro,
Instytucja proroctwa jest darem boskim (wspomogieniem). Podobnie jak pobożność i cnotliwość, nie można jej osiągnąć poprzez ludzkie wysiłki (zasługi). Prorocy to wybitne postacie, które Bóg wybrał spośród ludzi, objawiając im swoją szczególną opiekę i wychowanie.
Kiedy Prorok Mahomet przekazał Kurejszowi wieści o swoim Proroctwie, jeden z czołowych przedstawicieli Kurejszu, Walid ibn Mughira, powiedział:
„Gdyby proroctwo było czymś, co należało się komuś z prawa, to ja, a nie ty, byłbym prorokiem. Ponieważ jestem starszy od ciebie, a także przewyższam cię majątkiem i potomstwem” (H. Cisrî, Risâle-i Hamidiye, 520) – powiedział.
W wersecie, który został objawiony w związku z tym, stwierdzono, że Bóg wie najlepiej, komu da proroctwo, i że to stanowisko nie jest stanowiskiem materialnym, do którego można dotrzeć za pomocą materialnych przyczyn i środków, takich jak posiadanie wielu dzieci i starszy wiek. (al-An’am, 124)
Ponadto, w przytoczonych wersetach wyraźnie stwierdza się, że proroctwo jest boskim i wielkim darem, który Bóg udziela tylko tym, którym chce, i że nikt nie może twierdzić, że jest na taki dar zasługiwał. (Zuhruf, 31-32)
Proroctwo nie zależy od woli i wysiłku człowieka, lecz jest wyłącznie wyborem Boga. Jednak istnieją pewne cechy, które muszą posiadać osoby obdarzone proroctwem. Możemy je wymienić następująco:
1) Prorocy są mężczyznami wolnymi. Prorocy nie pochodzą spośród niewolników, kobiet, dżinów ani aniołów.
.
Otóż:
a)
Proroctwo jest zarezerwowane WYŁĄCZNIE dla MĘŻCZYZN.
To zagadnienie zostało wyraźnie określone w 7. wersecie Sūry An-Nabiya. Chociaż niektórzy sugerowali, że niektóre kobiety, takie jak Maryja, Hawa, Asja, Sara, Hagar czy matka Mojżesza, Juhaniz, mogły być prorokami, większość uczonych jednogłośnie uznała ten pogląd za nieprawdziwy. (Szczegóły w: Muhittin Bahçeci, Proroctwo i Prorocy w Ajetach i Hadisach, 87-88)
b)
Prorocy pochodzą spośród WOLNYCH ludzi.
Społeczeństwo nie znało przykładów proroków pochodzących z klasy niewolników, traktowanych z pogardą. Z tego powodu, według większości, prorokiem nie był Lokman. Był bowiem wyzwolonym niewolnikiem. Po uwolnieniu z niewoli spotkał wielu proroków i uczył się od nich. Znany jest jako mądry człowiek. (H. Cisrî, Risâle-i Hamidiye, 528-529)
c)
Aniołowie również nie byli prorokami.
Choć w pewnym wersecie Koranu wspomniano o niektórych aniołach jako „Rusul” (posłańcach), nie oznacza to, że są oni prorokami w sensie słowa. Niektórzy aniołowie zostali tak określeni, ponieważ pełnili rolę pośredników między Bogiem a prorokami, przekazując im objawienia i pośrednicząc w sprowadzaniu ksiąg. (Fatır, 1; zob. H. Cisrî, Risâle-i Hamidiye, 530)
d)
Tak jak z aniołów nie pochodzi żaden prorok, tak samo, zdaniem niektórych uczonych,
Nie było też proroków spośród dżinów. (Szczegóły w tym temacie można znaleźć w: H. Cisrî,
List Hamidiye
, 530-531)
2)
Prorocy są wolni od chorób, takich jak ślepota, świerzgielnica, trąd, od potępienia ze strony przodków, od twardego serca i cech niegodziwych dla ludzkości oraz od obrzydliwych sytuacji.
We wszystkich sprawach ludzkich, poza obowiązkami związanymi z posłannictwem, oraz w sytuacjach ludzkich, które nie wywołują odrazy, są równe innym ludziom. Jedzą, piją, śpią, wchodzą w związki małżeńskie, śmieją się, płaczą…
Ciężka choroba proroka Joba i ślepota proroka Jakuba (pokój z nimi) nadeszły po objęciu przez nich posługi prorockiej. Były to zdarzenia tymczasowe, mające służyć jako lekcja dla ludzi, a zarazem cudownie i wspaniale zostały przez Boże miłosierdzie ustalone. Z tego względu ich stan nie jest sprzeczny z wspomnianym warunkiem. Warunek ten odnosi się do braku takiego stanu przed objęciem posługi prorockiej. (H. Cisrî,
List Hamidiye
, 527-532)
Niektóre komentarze biblijne opisują, że rany proroka Joba (AS) były pełne robaków. Wspólny pogląd uczonych islamskich głosi, że prorocy są wolni od stanów, które mogłyby wywołać odrazę u ludzi. Z tego powodu prorok Job (AS) z pewnością był wolny od stanów, które z zewnątrz wydawałyby się brzydkie i wywoływałyby odrazę. Zatem jego choroba i rany na ciele nie były, jak się powszechnie uważa, widoczne na zewnątrz w sposób, który wywołałby odrazę u obserwujących. Dlatego też obserwujący wiedzieli jedynie, że cierpi na poważną chorobę, ale nie mogli wyraźnie zobaczyć jego przewlekłych ran i choroby. Podobnie jak dzisiaj, w szpitalach leży wielu chorych na raka, których wewnętrzne organy są całkowicie zniszczone, a z zewnątrz nic nie widać. Nie ma żadnego widoku, który wywołałby nienawiść i odrazę.
Podobna była sytuacja Ejdżuba (AS). Ministrowie nie widzieli nic, co mogłoby wywołać obrzydzenie, ale zarazki i robaki w jego ranach zaczęły szkodzić mu w każdym calu, aż do języka i serca. Zmieniały się w przeszkodę dla jego modlitw i rozmyślań… (zob. A. Şahin, Yeni Asya Gazetesi, 24/2/1976)
3)
Proroctwo jest cechą, która wyróżnia proroków, co oznacza, że są oni wolni od błędów i grzechów.
Cechę uczciwości można rozpatrywać pod dwoma względami:
a)
W kwestiach doktrynalnych:
Prorocy są wolni od wszelkiego rodzaju niewiary i zaprzeczenia, zarówno przed, jak i po objawieniu, jawnego czy ukrytego. W tej kwestii istnieje konsensus.
b)
W wypowiedziach werbalnych, czyli w mowie ustnej:
Ponadto, prorocy są wolni od KIZB (LŻA), czyli od przekazywania informacji sprzecznych z rzeczywistością, niezależnie od tego, czy czynili to celowo, czy nieświadomie, przed czy po objawieniu, czy też w celu osiągnięcia jakiegoś celu czy korzyści.
Prorocy we wszystkich swoich działaniach wykazują się szczerością (SIDK), to znaczy mówią prawdę. Robią to, co jest słuszne. Szczerość jest jedną z najważniejszych cech proroków. Prorocy, niezależnie od tego, czy są zli, czy wesośli, zawsze działają zgodnie z prawdą; unikają niepotrzebnych, bezsensownych słów. Dozwolone jest żartowanie (mizah), ale i te żarty są prawdą, daleką od kłamstwa, oparte na rzeczywistości. (Muhâkemât, 54; dotyczące żartów, których dokonał Prorok (SAW) swoim towarzyszom, patrz: Gazali, İhyâ, III, 287-293)
Jak wiadomo, kiedy Abdullah ibn Amr, jeden z towarzyszy Proroka (pokój i błogosławieństwo niech będą z nim), zapytał Proroka, czy powinien spisywać wszystko, co mówi, w tym słowa wypowiedziane w chwilach radości i gniewu, Prorok odpowiedział mu: „Spisuj wszystko, co mówisz, w tym słowa wypowiedziane w radości i gniewie, ponieważ z twoich ust nigdy nie wyjdzie nic, co nie byłoby prawdą”.
c)
W odniesieniu do kwestii faktycznych:
Prorocy są całkowicie wolni od wszelkiego rodzaju grzechów wielkich (KEBIR). W tej kwestii istnieje konsensus.
Małe grzechy (SAGAİR) dzielą się na dwie kategorie:
aa)
Małe grzechy, które wzbudzają niechęć i nienawiść innych:
Na przykład, potajemne ukradnięcie kromki chleba. Lub odmierzanie czegoś przy sprzedaży z niedoborem o gram lub dwa… Nawet jeśli są to drobiazgi, to fakt, że ktoś się do czegoś takiego przyznaje, wskazuje na prostotę i niskie usposobienie. Dlatego prorocy są wolni od takich zachowań, zarówno celowych, jak i przypadkowych.
bb)
Jeśli chodzi o drobne błędy, które nie wzbudzają nienawiści i można je tolerować:
Po objawieniu prorocyzm jest wolny od takich błędów. Teftazani przyjął to stanowisko w swoim dziele „Szahrh al-Makasid”, natomiast w „Szahrh al-Akaid” dopuszcza możliwość popełnienia przez proroców takich drobnych błędów, zarówno celowych, jak i nieumyślnych (zob. Tecrid ter., IV, 295-296). Takie drobne błędy popełniane przez proroców nazywa się „zelle”. Poza tymi sytuacjami faktycznymi, u proroców można zaobserwować „błędy w osądzie i interpretacji”. Dopuszczalne jest również tymczasowe błąkanie się i popełnianie błędów w niektórych czynach, aby służyć wyjaśnieniu jakiegoś wyroku religijnego. (H. Cisrî,
List Hamidiye
(432) Jednakże ta nieprecyzyjność i błąd zostają natychmiast skorygowane przez Boga. Zapewnione jest, że wierzący wezmą z tego odpowiednią lekcję.
4)
Prorocy posiadają FETANET.
Prorocy są najinteligentniejszymi, najprzewidzialniejszymi i najbardziej wybitnymi umysłami swoich czasów. Ich zdolności poznawcze i percepcyjne są niezwykle rozwinięte. Osoby o ograniczonych zdolnościach intelektualnych, wąskich horyzontach i zaburzonym umyśle nie mogą być Prorokami.
5) Prorocy należycie wypełniają obowiązek przekazywania (TEBLİĞ).
Każdy prorok przekazywał swoim społecznościom przekazane mu orędzia w całości, bez pomijania jakichkolwiek szczegółów, bez błędów i z zachowaniem ich pierwotnego brzmienia. W tym względzie nie było żadnych braków ani nadmiarów. Dzięki Bożej Opiece byli chronieni przed tego typu wadami i słabościami.
6)
Prorocy są Osobowościami ZAUFANYMI.
Wszyscy prorocy byli najbardziej zaufanymi i szanowanymi osobami w swoich społecznościach. Ich rzetelność i godność zaufania, zarówno przed, jak i po objawieniu, były powszechnie uznawane. To jest największy dowód na słuszność i prawdziwość ich orędzia. Przypominając o tych cechach, prosili swoje ludy o nawrócenie się do prawdy i sprawiedliwości. (Por. al-A’raf, 68; eş-Şuara, 107, 128, 162, 178; ed-Duhan, 18)
Czy ktoś, kto przed objawieniem proroctwa był godny zaufania i u kogo nie można było wykazać żadnego kłamstwa ani zdrady wobec ludzi, nagle, nie będąc Prorokiem, powiedziałby: „Jestem posłańcem Allaha”, kłamiąc i zdradzając Allaha? Oczywiście, że nie. To oczywiste dla tych, którzy mają rozum i sumienie.
Wśród pytań, które cesarz bizantyjski Herakliusz zadał delegacji z Kurejszu w celu zbadania proroctwa Proroka Mahometa, znajdowało się również to. Zapytał on przedstawicieli Kurejszu, czy widzieli kiedykolwiek, zanim ten człowiek ogłosił się prorokiem, jakkolwiek kłamał. Kiedy otrzymał odpowiedź przecząca, powiedział: „Osoba, której nigdy nie udokumentowano kłamstwa wobec ludzi, nie może podejrzewać Boga o kłamstwo. Ten człowiek mówi prawdę” (H. Cisrî,
List Hamidiye
, 547) – powiedział.
7)
Wszyscy prorocy otrzymali objawienie boskie i spotkali się z aniołem, który to objawienie przekazywał.
8)
Wszyscy prorocy, aby udowodnić prawdziwość swoich twierdzeń o proroctwie, dokonali niezwykłych czynów, opierając się na mocy i zezwoleniu Boga. Czyny te nazywamy MU’CİZE (cudami).
9)
Jedną z cech charakterystycznych proroków jest to, że Bóg, bez wyjątku, zawarł z każdym z nich „MISAQ” (przymiot). Z niektórych zaś zawarto „MISAQ-I GALIZ” (przymiot szczególny).
Misak
Słowo to w języku potocznym oznacza umowę, kontrakt, przysięgę i obietnicę. W znaczeniu teologicznym oznacza obietnicę złożoną Bogu przez proroków, że będą znosić wszelkie trudności, cierpienia i udręki oraz że nigdy nie odstąpią od swojej misji. Taka obietnica została złożona przez wszystkich proroków. (Al-Imran, 80)
Misak-ı Galiz
Natomiast jest to forma tego przymierza, potwierdzona i wzmocniona przysięgą. Prorocy, od których złożono ślubowanie (misak-ı galiz), są pięciu. W Koranie nazywa się ich Prorokami Wielkiej Woli (Ülul-Azm), a są to: Prorok Noe, Prorok Abraham, Prorok Mojżesz, Prorok Jezus i nasz Prorok Mahomet (pokój z nimi). (el-Ahzâb, 7; Vehbî, Hülasa, XI/4390-91; MH Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, V/3872)
Mądrość przyjmowania zobowiązania (obietnicy) od proroków polega na tym:
Zadanie proroka jest niezwykle trudne i ciężkie. Dlatego też Bóg, wybierając tych wyjątkowych ludzi na proroków, uprzedził ich o wszystkich przeszkodach i trudnościach, z którymi się spotkają, przygotowując ich na to duchowo. Zobowiązanie, jakie Bóg wziął od proroków, miało na celu zwiększenie ich determinacji i wysiłków, a także ich cierpliwości i wytrwałości. Nawet najbardziej leniwy człowiek, dając komuś słowo, stara się ze wszystkich sił, aby nie zawieść. Oczywiście, jak bardzo wysiłek włożą w wypełnienie słowa ci wyjątkowi ludzie, którzy dali słowo Bogu, jest oczywiste. Zarówno zobowiązanie, jak i silne zobowiązanie (misak-ı galîz) kryją w sobie wiele trudności i ciężkich prób. Droga proroków z woli (Ülü’l-Azm) jest jeszcze trudniejsza, a trudności, z którymi się spotkają, znacznie przekraczają możliwości wytrzymałości przeciętnego człowieka. Dlatego też Bóg wziął od nich tak silne zobowiązanie, czyli misak-ı galîz.
Jak bowiem czytamy w Koranie:
„O wy, którzy wierzycie! Czy myśleliście, że wejdziecie do raju, zanim nie spotka was to, co spotkało narody przed wami? Spotkały ich wielkie niedostatki, choroby, nieszczęścia, byli drudkowani i tak bardzo doświadczani, że Prorok i wierzący musieli pytać: „Kiedy przyjdzie pomoc Boża?” A oto odpowiedź z nieba: „Wiedzcie, że pomoc Boża i Jej wsparcie są bliskie!” (al-Baqara, 214)
Werset, którego tłumaczenie jest tutaj podane, wyraźnie pokazuje te trudności.
Jaka jest różnica między prorokiem (nabi) a posłańcem (rasul)?
Słowo „nebi” pochodzi od korzenia „nebe”, oznaczającego „wiadomość”. Może być użyte jako przymiotnik czynny. W takim przypadku znaczy „ten, który oznajmia ludziom, że jest prorokiem, lub ten, który przekazuje orędzia objawione mu przez Boga”. (H. Cisrî, Risâle-i Hamidiye, 524) Albo może oznaczać przymiotnik bierny. W takim przypadku znaczy „ten, komu Bóg objawił, że jest prorokiem, lub komu przekazał pewne boskie orędzia”. Słowo „resul” natomiast oznacza „ten, kto został posłany przez Boga, aby przekazywać boskie orędzia” (mürsel). (tamże, 524)
Niektórzy uważają słowa „Resul” i „Nebi” za synonimy. Inni twierdzą, że „ich znaczenia są różne, ale w praktyce używa się ich do wyrażenia tej samej rzeczy”. Prawda jest taka, że różnica między nimi polega na ogólnym i szczególnym znaczeniu. Według przekazów, liczba Proroków (Resul) wynosi 313, a liczba Proroczek (Nebi) przekracza 124 000. (tamże, 525)
W Koranie w niektórych wersetach słowa „Resul” (posłaniec) i „Nebi” (prorok) są wymieniane oddzielnie i przypisywane sobie nawzajem. Przypisanie jednego do drugiego wymaga, aby były to odrębne pojęcia (zob. al-Hac, 52). Jednak zdarzają się też miejsca w Koranie, gdzie oba słowa oznaczają to samo.
Ci, którzy twierdzą, że te dwa terminy oznaczają różne pojęcia, argumentują, że różnica polega na tym, iż posłaniec (rasul) posiada nowe prawo (szari’a). Każdy posłaniec (rasul) jest albo posłany z nowym prawem (szari’a), albo zmienia niektóre przepisy poprzedniego prawa (szari’a). Prorocy (naby) natomiast są tymi, którzy przekazują i stosują poprzednie prawo (szari’a). Nie przekazują nowych przepisów, ani nie uchylają poprzedniego prawa (szari’a). (H. Cisrî, tamże, 526)
Z pozdrowieniami i modlitwami…
Islam w pytaniach i odpowiedziach
