Beste broeder,
1. (5727) –
Sa’id ibn al-Harith vertelt: „Ik hoorde Ibn Umar (radıyallahu anhümâ) zeggen:“
„Is het u niet verboden om geloften te doen? De Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) zei:
„Een gelofte/offer brengt iets dat moet gebeuren niet dichterbij of verder weg. Het haalt alleen maar de gierige van zijn bezittingen.“
[Bukhari, Qadar 6, Eyman 26; Muslim, Nezr 3, (1639); Abu Dawud, Eyman 26, (3287); Nasa’i, Eyman 24, (7, 15, 16).]
.2. (5728)-
Abu Hureira (radıyallahu anh) vertelt: „De Profeet (vrede en zegeningen van Allah zij met hem) zei:
„Een gelofte/offer brengt de mens niets dichterbij wat God hem niet heeft beschoren. Een gelofte is alleen maar een bevestiging van het lot. Dankzij een gelofte wordt van de gierigaard iets weggenomen wat hij zelf niet weg wilde geven.“
[Bukhari, Qadar 6, Eyman 26; Muslim, Eyman 7, (1640); Abu Dawud, Eyman 26, (3288); Tirmidhi, Nuzur 10, (1538); Nasa’i, Eyman 25, (7, 16).]
Uitleg van de Hadith:
1.
De eerste overlevering die we bespreken, geeft alleen het antwoord op een vraag weer, niet de vraag zelf. Volgens Hakim in zijn Mustadrak en andere bronnen, kwam een man genaamd Mas’ud ibn Amr bij Ibn Umar (radıyallahu anhümâ) en vroeg hem:
„O Abu Abdirrahman! Mijn zoon was samen met Omar ibn Ubaydullah ibn Ma’mer in de streek Fars. Daar brak een zware pest- en taun-epidemie uit.
‚Als God mijn zoon van deze ramp bevrijdt, zal ik te voet naar Mekka gaan en de bedevaart verrichten.‘
Ik heb een gelofte gedaan. Mijn zoon kwam ziek bij me en overleed vervolgens. Wat vindt u hiervan (ben ik verplicht om de circumambulatie te verrichten)?
Vroeg hij. En hierop gaf hij het bovenstaande antwoord:
„Is het u niet verboden om een bedevaart te maken?“
Uiteindelijk
„…Vervul je belofte!“
der.
2.
De geleerden zijn het oneens over de betekenis van het verbod dat in deze hadith wordt uitgesproken.
* Sommigen hebben de letterlijke betekenis van de hadith als uitgangspunt genomen en verklaard dat het afwijken ervan (nezr) af te raden is.
* Sommigen hebben de hadith ook geïnterpreteerd.
** Ibn al-Asir schrijft in an-Nihaya: „In de hadiths wordt het verbod op het maken van een gelofte herhaald. Hier bevestigt de hadith het nakomen van de gelofte en verbiedt het verwaarlozen van de verplichting die men zichzelf via de gelofte heeft opgelegd. Als de betekenis van de hadith zou zijn om het maken van een gelofte te verbieden, zou de hadith de gelofte ongeldig verklaren en het nakomen ervan onnodig maken. Want een gelofte die verboden is, is een zonde en hoeft niet nageleefd te worden.“
(Terwijl het nakomen van een gelofte een door de Koran vastgelegde plicht is. Dus)
De hadith die we hierboven hebben gelezen, moeten we als volgt begrijpen: „De vrome persoon vertelt hen dat de gelofte hen geen direct voordeel zal opleveren, geen nadeel zal afwenden en ook de voorziening van God niet zal veranderen.“
Hij zegt:
„Vervul geen geloften in de veronderstelling dat u daardoor iets kunt bereiken wat God u niet heeft beschoren, of dat u iets kunt afwenden wat God rechtvaardig heeft beslist. Maar als u een gelofte hebt gedaan zonder zo’n verkeerde gedachte, dan moet u die gelofte nakomen en uw schuld afbetalen. Want u moet uw gelofte nakomen.“
Ibn Hajar vermeldt in an-Nihaya ook de mening dat deze opvatting, die hij aan Ibn al-Asir toeschrijft, al eerder door andere geleerden werd gedeeld. Zo zei bijvoorbeeld Abu Ubayd:
„Het doel van de hadith om te waarschuwen tegen en te veroordelen van een gelofte, is niet te zeggen dat een gelofte een zondige daad is. Als een gelofte zo verboden en zondig was, zou God de gelofte niet hebben bevolen te vervullen en degenen die hun gelofte nakomen niet hebben geprezen. Integendeel, naar mijn mening is de betekenis van de hadith om de eer van de gelofte te verheffen, haar ernst te benadrukken; zodat ze niet lichtvaardig wordt genomen, en er geen ruimte is voor nalatigheid bij het nakomen ervan, en het achterwege laten van wat beloofd is, en het niet nakomen van wat beloofd is.“
** Imam Malik,
Hij heeft geoordeeld dat het verboden is om te beloven om iets voor altijd te doen. In dat geval wordt die daad niet met plezier verricht.
** Ibn al-Mubarak:
„Een gelofte/belofte die gericht is op gehoorzaamheid is goed, een gelofte/belofte die leidt tot zonde is afkeurenswaardig, haram.“
heeft hij gezegd.
** Sommige geleerden:
„Het is mijn plicht om dit voor Allah te doen.“
Hij heeft geen bezwaar gezien tegen geloften die niet aan een voorwaarde zijn gebonden en heeft verklaard dat dit een goede daad is. De meerderheid ziet de afkeuring in het verbinden van een gelofte aan een voorwaarde:
„Als God me geneest, zal ik zoveel gebeden verrichten.“
Zoals in de uitdrukking: „Ik zweer dat ik dit zal doen als datgene gebeurt“. Iemand die zo’n gelofte doet, kan uit onwetendheid denken: „Deze gelofte zal ervoor zorgen dat wat ik wens, gebeurt“ of geloven dat God, vanwege deze belofte en gelofte, zijn verlangen zal vervullen. Het is gezegd dat dit een grote fout is, zelfs een fout die grenst aan ongeloof. Al-Qurtubi maakt zich hier zorgen over.
** Sommigen hebben gezegd dat de verbodsbepaling in de hadith betrekking heeft op mensen van wie duidelijk is dat ze hun gelofte niet zullen nakomen.
** Sommigen:
„Wat tot het goede leidt, is goed, en wat tot het kwade leidt, is kwaad.“
hij heeft de hadith geïnterpreteerd vanuit dit principe.
3.
Ibn Arabi zegt dat de hadith een argument is dat degene die een gelofte heeft gedaan, die gelofte ook moet nakomen. Volgens hem staat dit in de hadith.
„Een gelofte en een gierige persoon maken een man rijk.“
Deze uitspraak geeft aan dat het nakomen van een gelofte verplicht is. „Want, zegt hij, als de gierigaard hierin de vrije keuze had, zou hij, vanwege zijn gierigheid, de uitkering van het bezit blijven weigeren.“
4.
Met deze hadith
„De uitdeling van liefdadigheid stuit de dood van het kwaad af.“
Er lijkt een schijnbare tegenstrijdigheid te bestaan tussen de hadiths. Deze wordt door geleerden als volgt uitgelegd: „De uitkering van zakaat (charitatieve gift) is een oorzaak die een slechte dood kan afwenden. Oorzaken zijn, net als gevolgen, voorbestemd (vooraf bepaald, vastgesteld). Zoals de Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) zei tegen hemzelf:“
„Kan ruqya (islamitische genezing door het reciteren van verzen uit de Koran) het lot van Allah veranderen?“
aan degene die dat vraagt:
„Dat is ook het lot dat Allah voor hem heeft bepaald.“
zoals hij antwoordde. Zoals bekend, besloot Oemar niet in de door de pest getroffen gebieden te komen.
„Ben je aan Allah’s voorbestemming aan het ontsnappen?“
op zijn bezwaar reageerde
„We vluchten van het lot van Allah naar het lot van Allah.“
Het antwoord is dan ook vergelijkbaar met het antwoord van de Profeet.
5.
Ibn Arabi vergelijkt de gelofte met een „gebed“:
„Gebed verandert het lot niet, maar gebed is deel van het lot.“
Dit gezegd hebbende, is het gebed aanbevolen en een gelofte afgeraden. De reden hiervoor is dat gebed een voorrangsrecht heeft, een dringende vorm van aanbidding is, en in het gebed de aandacht, nederigheid en onderwerping aan God duidelijk zichtbaar zijn. Dit is niet het geval bij een gelofte; hierbij wordt de aanbidding uitgesteld tot het moment dat de wens in vervulling gaat, de daad wordt uitgesteld tot het moment van nood.
6.
De hadith laat zien dat daden die met goede intenties worden verricht, superieur zijn aan die welke als gelofte/offer worden gedaan. Daarom moedigt de hadith aan tot oprechtheid in goede daden, om ze puur voor de wil van Allah te doen.
7.
De hadith veroordeelt ook gierigheid. Verder blijkt dat iemand die de geboden volgt en de verboden vermijdt, niet als bahil (gierig) kan worden beschouwd.
(zie Prof. Dr. İbrahim Canan, Kütüb-ü Sitte Tercüme ve Şerhi, deel 16, NEZR-gedeelte)
Met vrede en gebed…
Islam in vraag en antwoord
