Kan het recht op scheiding (talak) ook aan de vrouw worden toegekend? Kan de man de vrouw gemakkelijk scheiden door haar drie keer „scheid je van mij“ te zeggen? Zijn er geen nadelen aan verbonden?

Hoewel bij het aangaan van een huwelijk de toestemming van beide partijen vereist is, waarom heeft dan alleen de man het recht om het huwelijk te verbreken, en op welke gronden? Kunt u dit gedetailleerd uitleggen?

Beste broeder,

De islam heeft het recht om te scheiden aan de man gegeven.

Want de bevoegdheid om het huwelijk in een oogwenk te verbreken, zoals bij een scheiding, kon niet aan de vrouw worden gegeven, aangezien zij vaak emotioneel handelt. Als de man dit recht ook aan de vrouw zou worden gegeven, zou het huwelijk vaak worden verbroken; een vrouw die bij elke woedeaanval het woord ’scheiding‘ zou gebruiken, zou het huwelijk niet in stand kunnen houden, maar het zou verwoesten. Vanwege deze emotionele kant van de vrouw, vinden we dit terug in spreekwoorden…

„Bij vrouwen heerst altijd het gevoel, bij mannen de rede.“

is gezegd, en de partij die te veel emotioneel betrokken is, krijgt niet meteen het recht om de scheiding aan te vragen.

Niettemin is de vrouw niet volledig van dit recht verstoken.

Tijdens de huwelijksvoltrekking kan de vrouw instemmen met het huwelijk, op voorwaarde dat zij het recht op scheiding krijgt.

Dit recht kan voor het leven zijn, maar ook voor een bepaalde periode. Binnen die periode kan een vrouw, die zeker is van haar man, haar recht op scheiding ook eerder dan gepland opgeven. De man kan dit recht op scheiding, dat hij bij het huwelijk heeft gegeven, later niet meer terugnemen uit berouw. Hij is verplicht en gedoemd om zich aan zijn beloften te houden.

In de islamitische rechtspraak

„verplaatsing“

Dit betekent eigenlijk dat het recht op scheiding wordt overgedragen. De man geeft zijn vrouw de keuze om te scheiden of bij hem te blijven. De volgende uitspraken over dit onderwerp zijn door de geleerden afgeleid uit de Koran en de Sunna:

1) Echtgenoot,

Als hij zijn vrouw dit recht eenmaal heeft gegeven, kan hij het niet meer intrekken en kan hij haar niet beletten dit recht uit te oefenen. De vrouw is echter niet verplicht dit recht uit te oefenen. Ze kan ervoor kiezen om met haar man getrouwd te blijven, een scheiding aan te vragen, of geen van beide opties kiezen en de annulering van het recht op scheiding aanvragen.

2) Er zijn twee situaties waarin dit recht (het recht om te wijzigen) aan de vrouw wordt overgedragen:

a)

De man moet uitdrukkelijk aangeven dat hij zijn vrouw het recht op scheiding geeft. Als hij het niet uitdrukkelijk over de scheiding heeft, moet hij wel de intentie hebben om te scheiden. Bijvoorbeeld:

„De keuze is aan jou“

of

„Je weet het wel“

Als de man dit zegt, leiden deze indirecte uitspraken niet tot het recht op scheiding voor de vrouw, tenzij de intentie van de man vaststaat. Als de vrouw een claim indient en de man zweert dat hij het niet zo bedoelde, wordt het woord van de man geloofd, tenzij de vrouw kan bewijzen dat deze woorden tijdens een ruzie of in verband met een scheiding zijn gesproken. Wanneer deze woorden tijdens een ruzie worden gesproken, worden ze beschouwd als gesproken met de intentie tot scheiding en met de bedoeling om te scheiden.

b)

De vrouw weet dat ze het recht op scheiding heeft gekregen. Als ze er niet bij was toen het werd gezegd, hoort ze het van anderen; als ze er wel bij was, hoort ze het zelf. Zolang de vrouw deze woorden niet heeft gehoord of er geen kennis van heeft genomen, gaat het recht op scheiding niet op haar over.

3)


Wat betreft de beperkingen op de duur van het uitoefenen van dit recht door de vrouw,

Als de man de vrouw het recht op scheiding heeft gegeven zonder een bepaalde termijn te stellen, verschillen de meningen van de geleerden hierover. Sommige geleerden zijn van mening dat zij dit recht moet uitoefenen tijdens de bijeenkomst waarin haar man haar dit recht heeft gegeven. Als de vrouw de bijeenkomst verlaat zonder antwoord te geven, of haar aandacht op iets anders richt, alsof ze geen antwoord wil geven, dan heeft ze afstand gedaan van het recht dat haar is gegeven en is er geen sprake meer van een keuze voor haar. Dit is de mening van onder andere Omar, Othman, Ibn Mas’ud, Jabir ibn Abdullah, Ata, Jabir ibn Zayd, Mujahid, Sha’bi, Naha’i, Imam Malik, Imam Abu Hanifa, Imam Shafi’i, Imam Awza’i, Sufyan al-Thawri en Abu Sa’d.

Een ander standpunt is dat:

Hij zegt dat de keuze niet beperkt is tot die vergadering, maar dat de vrouw haar beslissing later kan nemen. Hasan Basri, Katade en Zuhri zijn van deze mening.

4) Indien de echtgenoot een termijn stelt voor het uitgeoefenen van het recht.

en bijvoorbeeld:

„Je hebt een maand of een jaar de tijd om te kiezen, of je bent in deze periode een soort ‚vrijzinnige‘ (niet gebonden aan een religie).“

dan kan de vrouw dit recht alleen binnen die periode uitoefenen. Maar, als:

„Je kunt dit recht gebruiken wanneer je maar wilt.“

indien dit het geval is, kan de vrouw dit recht onbeperkt uitoefenen.

5) Als de vrouw besluit te scheiden,

Hij moet zijn voornemen duidelijk en onmiskenbaar uiten. Vage en dubbelzinnige woorden die het voornemen niet volledig onthullen, zijn geen uitspraak.

6) Wettelijk gezien kan de echtgenoot zijn vrouw dit recht op drie manieren verlenen: a)


„Je lot ligt in je eigen handen.“

kun je zeggen of

b)


„Doe jezelf een plezier“ (maak zelf een keuze)

of

c)


„Als je wilt, kun je jezelf verpesten“

kan hij zeggen. Elk van deze uitspraken heeft een andere juridische consequentie:

a)

Als de man

„Het is aan jou“

als hij zegt: „Ik scheid van jou“ en de vrouw duidelijk aangeeft dat ze met de scheiding akkoord gaat, dan is dit volgens de Hanafi-rechtsschool een definitieve scheiding (bain). Dit betekent dat de man en vrouw, indien gewenst, opnieuw kunnen trouwen. Als de man…

„Het is aan jou om te beslissen, maar alleen voor een scheiding.“

Als hij dit zegt, wordt dit beschouwd als een echtscheiding (talak-e ric’i), wat betekent dat de man binnen de iddat-periode met zijn vrouw kan hertrouwen. Maar als de man bij het verlenen van het recht van keuze aan de vrouw de intentie had om alle drie echtscheidingen tegelijk te bewerkstelligen, of dit uitdrukkelijk heeft verklaard, dan betekent het uitoefenen van dit recht door de vrouw, ongeacht of zij zegt dat ze drie keer gescheiden is of niet, een onherroepelijke echtscheiding (drie ba’in talak).

b)

Als de man zijn vrouw dit recht niet geeft

„verouder jezelf“



(maak zelf je keuze)


Als de man de woorden gebruikt en de vrouw dit recht met een expliciete verklaring uitoefent, betekent dit volgens de Hanafi-rechtsschool een herroepelijke scheiding (ric’i), zelfs als de man de intentie had om een drievoudige scheiding (tahliq) te bewerkstelligen.

Maar als de echtgenoot uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven voor een drievoudige scheiding,

Wanneer de vrouw van dit recht gebruik maakt, wordt er sprake van een drievoudige scheiding. Volgens Imam Shafi’i, als de man de keuzevrijheid geeft met de intentie om te scheiden en de vrouw van dit recht gebruik maakt, dan is dit een herroepelijke scheiding (een ric’i talak). Volgens Imam Malik, als dit recht is gegeven aan een vrouw die al een huwelijksvoltrekking heeft ondergaan, betekent dit een drievoudige scheiding; als dit recht is gegeven aan een vrouw die nog geen huwelijksvoltrekking heeft ondergaan, wordt de bewering dat de man de intentie had om te scheiden geaccepteerd.

c) „Als je wilt, kun je jezelf scheiden“

Wanneer deze woorden worden gebruikt en de vrouw dit recht uitoefent en voor scheiding kiest, betekent dit geen bāyin (onherroepelijke scheiding zonder huwelijk) maar een ric’ī (een scheiding waarbij de man het recht heeft om tijdens de iddah-periode terug te keren naar zijn vrouw).

7) Als de vrouw ervoor kiest om getrouwd te blijven nadat de man haar het recht van keuze heeft gegeven, vindt er geen scheiding plaats.

Omar, Abdullah ibn Masud, Aisha, Abu ad-Darda, Ibn Abbas en Ibn Umar waren van deze mening. Veel andere geleerden deelden deze mening ook. Toen Masruk Aisha (ra) hierover vroeg, antwoordde zij als volgt:

„De Profeet (vrede zij met hem) liet zijn vrouwen de keuze, en zij kozen ervoor om onder zijn huwelijk te blijven. Kan dit dan als een scheiding worden beschouwd?“

Volgens overleveringen zijn Ali en Zayd (r.a.) van mening dat in een dergelijk geval sprake is van een ric’i-scheiding. Andere overleveringen beweren echter dat deze twee Sahaba juist van mening waren dat er geen scheiding plaatsvond.

Met vrede en gebed…

Islam in vraag en antwoord