Dragi brate/draga sestre,
U biologiji se ćelijska smrt u osnovi dijeli na dva tipa: (apoptosis i autofagija) i (nekroza). Međutim, nedavna istraživanja su otkrila i druge tipove ćelijske smrti koje se razlikuju od ovih.
Citoplazma se kondenzira, stanica se smanjuje i skuplja, a veza s susjednim stanicama se prekida. Nuklearna DNA se uredno fragmentira na nukleozomalnim područjima. Citokrom c se oslobađa iz mitohondrijske membrane u citoplazmu. Aktivnost proteolitičkih enzima, nazvanih kaspaze, se pojačava. Elementi citooskeleta se fragmentiraju i ponovno organiziraju na površini stanice. Ribozomi su u malim skupinama, a većina endocitotikih vezikula se spaja s plazmatskom membranom. Kao rezultat promjena u plazmatskoj membrani nastaju membranski vezikuli. Budući da citoplazmatski vezikuli (apoptotična tijela) koji sadrže nuklearni materijal i organele uklanjaju fagocitne stanice, ne javlja se upala.
Primanje signala smrti (Upozorenje),
Kaspaž aktivacija (Proces),
Uklanjanje nastalih ostataka iz okoline.
U programiranoj ćelijskoj smrti, prvenstveno:
Primljen je signal za smrt, bilo iznutra ili izvana stanice.
U drugom koraku aktiviraju se proteaze (kaspaste).
Aktivirane kaspaze dobivaju zadatak da razgrade ciljane proteine.
U završnoj fazi programirane smrti nastaju apoptotska tijela, a nastala apoptotska tijela fagocitiraju se.
Autofagija je tip programirane, ali od apoptose različite, stanice smrti. To je fiziološki programirana stanica smrt, nezavisna od kaspaza, bez prisustva kaspazne aktivnosti, a odgovorna je za uklanjanje neispravnih organela, oštećenih makromolekula i patogena. Autofagija je čudesni proces koji u organizmu funkcionira kao sustav kontrole kvalitete.
Autofagija je riječ koja označuje proces u kojem stanica, kada je gladna, razgrađuje vlastite strukture unutar sebe kako bi dobila energiju.
Autofagija se pokreće kada apoptoza ne uspije u ubijanju stanice, ovisno o sastavu stanice. Poznata je i kao mehanizam supresije tumora.
Autofagijska ćelijska smrt održava homeostazu, ponovo iskorištavanjem intracelularnih molekula, osobito u uvjetima gladi i svih ostalih stresnih čimbenika. Stoga se zaključuje da ima važnu ulogu u održavanju zdravlja i opstanku.
U nedostatku hranjivih tvari, stanica nastavlja postojati putem autofagije, tj. samog gutanja vlastitih dijelova. Autofagija se također može aktivirati stresnim čimbenicima, poput patogenih infekcija, toksičnih tvari i hipoksije. Autofagija je zapravo nužan mehanizam za zaštitu stanice u teškim uvjetima. Međutim, ako pritisak stresnih uvjeta poraste, ona dovodi do uništenja stanice i njezine smrti. Poremećaj mehanizma autofagije dovodi do raka, prerane demencije, Alzheimerove bolesti i raznih infekcija.
Autofagija je također važan mehanizam u razvoju organizama (kao što su metamorfoza, formiranje krila kod ptica i nepca kod sisara). ATG (Autophagy-related genes) su geni koji sudjeluju u autofagijskoj ćelijskoj smrti.
Utvrđeno je da postoje i drugi tipovi ćelijske smrti koji se u nekim aspektima nalikuju na nekrozu i apoptosu, ali se u drugim aspektima razlikuju. Na primjer, nekropotizis je tip programirane smrti, ali se u nekim aspektima sliči nekrozi.
Sa pozdravom i blagoslovima…
Islam kroz pitanja i odgovore
