– Πώς αναφέρεται η ιστορία στο Κοράνι;
– Ποιες είναι οι συνεισφορές της ισλαμικής ιστορίας στη σύγχρονη ιστορική μας συνείδηση;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
– Πώς αναφέρεται η ιστορία στο Κοράνι;
Το Ιερό Κοράνι αναφέρεται στη δημιουργία του σύμπαντος και του ανθρώπου, στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον.
(μετά θάνατον)
Προκειμένου να τραβήξει την προσοχή, να αναφερθεί σε διάφορες πτυχές της ανθρώπινης ζωής με παραδείγματα από τους προφήτες, να συμβουλεύσει να παίρνουμε παραδείγματα από τις καλές πράξεις των αρχαίων λαών και να μαθαίνουμε από τις κακές, να τονίσει την αποστολή των προφητών ο ένας μετά τον άλλον και να φέρει μια οικουμενική κατανόηση που δηλώνει ότι η αποστολή είναι μία, έχει τροφοδοτήσει το ενδιαφέρον των Μουσουλμάνων για την ιστορία.
Ιστορία σύμφωνα με το Κοράνι
Είναι η ιστορία της ανθρωπότητας και του σύμπαντος, διότι ο Αλλάχ είναι ο Κύριος των κόσμων.
Ο άνθρωπος είναι ο χαλίφης του Θεού στη γη· το καθήκον του είναι να αναπτύξει τη γη και να γνωρίσει τον εαυτό του, δημιουργώντας μια κοινωνία και έναν πολιτισμό σύμφωνα με τη σουνέτ (παράδοση) του Θεού.
Ο Μουχάμμαντ Ικμπάλ λέει ότι, σύμφωνα με το Κοράνι, μία από τις τρεις πηγές της ανθρώπινης γνώσης είναι η ανθρώπινη ιστορία.
(οι άλλοι είναι ο εσωτερικός κόσμος που παρατηρείται και βιώνεται εμπειρικά, δηλαδή ο φυσικός κόσμος).
Σύμφωνα με τον ίδιο, μία από τις πιο θεμελιώδεις δηλώσεις του Κορανίου είναι ότι τα άτομα και τα έθνη θα υποστούν τις συνέπειες των κακών πράξεών τους σε αυτόν τον κόσμο. Προκειμένου να ενισχυθεί αυτή η αρχή, το Κοράνι διαρκώς…
παραθέτει παραδείγματα από την ιστορία και καλεί τους ανθρώπους να σκεφτούν τις εμπειρίες ζωής του ανθρώπινου είδους στο παρελθόν και στο παρόν.
αναφέρει.
(Η Ανασύνθεση της Θρησκευτικής Σκέψης στο Ισλάμ, σελ. 144-146, 157)
Στο Κοράνι, το ιστορικό υλικό χρησιμοποιείται με σκοπό να διαπαιδαγωγήσει τον άνθρωπο και να του διδάξει το Σουνέτουλλαχ (τον νόμο του Θεού).
Στο Κοράνι, μέσα από τις ιστορίες, αναδεικνύονται με ολιστικό τρόπο οι τρόποι ζωής, οι σκέψεις, οι συμπεριφορές και τα εντυπωσιακά στοιχεία που επηρεάζουν τη μοίρα διαφόρων εθνών, με σκοπό να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση. Αυτό το ζήτημα,
«Στις ιστορίες τους, βεβαίως, υπάρχει δίδαγμα για όσους έχουν νου. Το Κοράνι δεν είναι λόγος που μπορεί να επινοηθεί. Είναι επιβεβαίωση των προηγουμένων, εξήγηση των πάντων, οδηγός και έλεος για τους πιστούς.»
(Ιωσήφ, 12/111)
Αυτό εκφράζεται με το ακόλουθο εδάφιο.
Οι ιστορίες που βοηθούν τους ανθρώπους να βρουν τον σωστό δρόμο, ενεργώντας σύμφωνα με τον σκοπό της δημιουργίας και προσκολλώμενοι στην πίστη της ενότητας του Θεού, δεν επικεντρώνονται στην ιστορία μιας συγκεκριμένης φυλής ή έθνους, αλλά αντιμετωπίζουν την ιστορία της ανθρωπότητας ως σύνολο, επιτρέποντας στους Μουσουλμάνους να στραφούν προς την παγκόσμια ιστορία.
Από την άλλη πλευρά, σε ορισμένες σούρες και στίχους του Κορανίου, αναφέρονται η πόλη της Μέκκας, η Κάαμπα, η φυλή των Κουραϊσιτών και η θρησκευτική και κοινωνική κατάσταση της αραβικής κοινωνίας της εποχής της Τζαχιλίγια, οι αντιλήψεις τους για τη ζωή, η παιδική ηλικία του Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν), η ανάθεσή του ως προφήτης, η λήψη της αποκάλυψης, οι ιεραποστολικές δραστηριότητες κατά την περίοδο της Μέκκας, η μετανάστευση στην Αβησσυνία και τη Μεδίνα, οι μετανάστες και οι ανσάρ, όσοι δεν μετανάστευσαν, οι υποκριτές στη Μέκκα, οι δραστηριότητες μετά τη μετανάστευση, η κατάσταση των μουσουλμάνων στη Μεδίνα και η αφοσίωσή τους στον Αγγελιοφόρο του Θεού (ειρήνη σ’ αυτόν), οι υποκριτές της περιόδου της Μεδίνας, οι βεδουίνοι και οι σχέσεις με τους ανθρώπους της Βίβλου, οι σχέσεις με τους ειδωλολάτρες της Μέκκας, οι μάχες του Μπαντρ, του Ουχούντ, του Χαντάκ, η Συνθήκη της Χουνταϊμπίγια, η κατάκτηση της Μέκκας, οι μάχες του Χουνέιν και του Ταμπούκ, δίνοντας έτσι ένα σχέδιο για την ιστορία και την ιστοριογραφία, τη σίρα και τα μεγαζί στον ισλαμικό κόσμο.
Επιπλέον, η διάκριση των μεκκικών και μεδινικών σούρων στο Κοράνι βοήθησε στη διαμόρφωση και ανάπτυξη της ιστορικής συνείδησης, ενώ η ανάγκη για στενότερη γνωριμία με τους προηγούμενους προφήτες και τους λαούς τους, κυρίως μέσω των λόγων αποκάλυψης (εσμπάμπ-ι νουζούλ), και για καλύτερη κατανόηση των σχετικών στίχων, ώθησε τους μουσουλμάνους σε ιστορικές έρευνες.
(βλ. Θρησκευτική Εγκυκλοπαίδεια του Ισλάμ, λήμμα Ιστορία)
– Ποια πρέπει να είναι η ιστορική συνείδηση και η αντίληψη της ιστορίας;
Ημερομηνία:
– Είναι η μνήμη ενός έθνους και η συλλογή των εθνικών εμπειριών.
– Είναι μια μοναδική δάδα που επιτρέπει στην ανθρωπότητα να αναλύει τις αιτίες και τα αποτελέσματα των γεγονότων που βιώνει, να παίρνει μαθήματα και παραδείγματα και, με αυτόν τον τρόπο, να φωτίζει το μέλλον των εθνών.
Διότι, όπως το έθεσε και ο διάσημος ιστορικός, κοινωνιολόγος και πολιτικός Ιμπν Χαλντούν:
«Τα παρελθόντα γεγονότα μοιάζουν με τα μελλοντικά περισσότερο από όσο μοιάζει το νερό με το νερό.»
Γι’ αυτό, το να θεωρεί κανείς την ιστορία απλώς μια σωρό από γεγονότα είναι μεγάλο λάθος. Διότι η ιστορία δεν είναι απλώς γνώση χρονολογίας. Η χρονολογία είναι απλώς ένα αξεσουάρ της ιστορικής επιστήμης. Η αληθινή ιστορική επιστήμη είναι μια πολύτιμη επιστήμη που δείχνει το αληθινό υπόβαθρο του σωστού ή του λάθους, του ορθού ή του εσφαλμένου, στις ζωές των κοινωνιών, γεμάτες με διάφορα γεγονότα, εκπλήξεις και περιπέτειες.
Εν ολίγοις, η γνώση της ιστορίας δίνει στον άνθρωπο τη σύνεση να προχωρά με σίγουρα βήματα προς το μέλλον, αναλύοντας καλά τις αιτίες και τα αποτελέσματα.
Όποιος δεν γνωρίζει το παρελθόν του, δεν μπορεί να γνωρίζει και το μέλλον του.
Με τη γλώσσα των συναισθημάτων που πηγάζουν από το ένδοξο παρελθόν μας, το οποίο διένειμε δικαιοσύνη, νόμο, ανθρωπιά και πολιτισμό στον κόσμο,
Ο Σεΐχ Εντεμπαλί, ο Οσμάν Γαζή
προς εσένα και, στο πρόσωπό σου, προς τους μελλοντικούς πολιτικούς ηγέτες
η συμβουλή που έδωσε
αποτελεί έκφραση αυτής της αλήθειας:
«Όποιος δεν γνωρίζει το παρελθόν του, δεν μπορεί να γνωρίζει και το μέλλον του. Οσμάν! Να γνωρίζεις καλά το παρελθόν σου, για να πατάς γερά στο μέλλον. Μην ξεχνάς από πού έρχεσαι, για να μην ξεχνάς πού πηγαίνεις!…»
Τα έθνη, ενώ ζουν σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, διατηρούν την ουσιαστική ζωτικότητά τους χάρη στις πνευματικές αξίες που πηγάζουν από τις ιστορικές τους ρίζες. Αυτές είναι θεμελιώδεις αξίες, όπως το σύνολο των υλικών και πνευματικών επιτευγμάτων τους στο παρελθόν, η συλλογή των θριάμβων τους και η αλυσίδα των εμβληματικών προσωπικοτήτων τους.
Έτσι, όλα τα κύτταρα της κοινωνίας ζουν, αναπτύσσονται και καρποφορούν μόνο όταν τρέφονται από αυτές τις ρίζες. Η σημερινή νεολαία είναι αυτή που θα διαμορφώσει το μέλλον ενός έθνους θετικά ή αρνητικά. Επομένως, οι νέες γενιές
να προχωρήσει προς το μέλλον, παίρνοντας τα απαραίτητα διδάγματα από τις ιστορικές της ρίζες
είναι ζωτικής σημασίας.
Ένα μεγάλο έθνος γνωρίζει τους υλικούς και πνευματικούς του ηγέτες.
Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα έθνος ονομάζεται «μεγάλο έθνος» εφόσον αναγνωρίζει την αληθινή ιστορία του και τους υλικούς και πνευματικούς οδηγούς του και τα εκτιμά δεόντως. Γι’ αυτό, οι νεότερες γενιές που αναπτύσσονται,
γνωρίζουν την ιστορία τους καλύτερα από την ιστορία των άλλων
και αν πάρουν τα απαραίτητα μαθήματα από το παρελθόν, δεν θα υπάρξει ανησυχία για το μέλλον. Ωστόσο, αν αναπτυχθεί μια γενιά που δυσφημεί την ιστορία της, αποξενώνεται από τις αξίες της και ανακηρύσσει τους μεγάλους ήρωες του παρελθόντος προδότες και τους προδότες ήρωες, – Θεός φυλάξοι – το μέλλον θα είναι σκοτεινό και ανησυχητικό. Διότι το μέλλον όσων δεν στηρίζονται στο παρελθόν, ποτέ δεν ήταν ασφαλές.
Επομένως, οι ρίζες μας πρέπει να φτάνουν στο παρελθόν, ενώ τα κλαδιά μας πρέπει να απλώνονται προς το μέλλον. Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι:
«Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να λογοδοτήσει για την τριχιλιετή ιστορία του, είναι καταδικασμένος να ζει μέρα με τη μέρα.»
Ο Μεχμέτ Αρίφ Μπέης, ο οποίος υπηρέτησε ως γραμματέας δίπλα στον Γαζή Αχμέτ Μουχτάρ Πασά στο μέτωπο της Ανατολίας κατά τη διάρκεια του Οθωμανικού-Ρωσικού Πολέμου του 1877-78, γνωστού ως ο 93ος Πόλεμος, αναφέρει σε μια ανάμνησή του τη σημασία της γνώσης και της συνείδησης της ιστορίας ως εξής:
«Αλήθεια, εγώ ο φτωχός, παλαιότερα δεν έδινα καμία σημασία στην ιστορική επιστήμη. ‘Τι θα γίνει αν δεν την ξέρω; Είναι άχρηστη και ανώφελη, απλώς μια σχολαστική γνώση’, έλεγα, και μάλιστα θεωρούσα το να την ξέρεις και το να μην την ξέρεις ισοδύναμα…»
“Αλλά τελικά, με τη βοήθεια των εμπειριών που έζησα, ήρθα στα λογικά μου και κατάλαβα ότι τα πράγματα δεν ήταν έτσι…”
“Η ιστορία είναι μια τόσο σημαντική και αξιόλογη επιστήμη, που αν δεν την γνωρίζεις, δεν μπορείς να στρίψεις το πηδάλιο του κρατικού πλοίου προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Η άγνοια της ιστορίας προκαλεί, από πολιτική άποψη, τεράστιες ελλείψεις και λάθη στο κράτος.”
«Η ιστορία είναι σαν ένας καθρέφτης που τοποθετείται μπροστά σε ένα έθνος, για να δει και να διορθώσει τις ατέλειες και τις ελλείψεις του. Αυτός ο καθρέφτης, που δείχνει την αλήθεια και τοποθετείται μπροστά στα μάτια των επόμενων γενεών, χρησιμεύει στα έθνη που δεν έχουν ατέλειες και ελλείψεις, για να βγουν σε αυτή την παγκόσμια αγορά με μια όμορφη ενδυμασία, ευχαριστώντας για την ομορφιά και την τελειότητά τους…»
“Μπορώ να ισχυριστώ αμέσως ότι η ιστορία, από μόνη της, είναι μια υπέροχη επιστήμη που αναζωογονεί τον άνθρωπο. Ωστόσο, τα υπέροχα συναισθήματα και η ψυχή της ιστορίας, μαζί με μια φωτεινή ιδέα, πρέπει να χαραχθούν στο μυαλό των νέων σαν να χαράσσονται σε πέτρα, με το χέρι ενός έξυπνου παιδαγωγού.”
Η ιστορική συνείδηση είναι η συγγραφή του μέλλοντός μας.
Είναι γεγονός ότι όλα τα έθνη που κατάφεραν να επιβιώσουν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, είναι εκείνα που είχαν την ικανότητα να εφοδιάζουν τη νεολαία τους με ιστορική συνείδηση. Διότι γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα κλαδιά που δεν τρέφονται από τις ρίζες του παρελθόντος, το μόνο που μπορούν να περιμένουν είναι να ξεραθούν και να χαθούν. Γι’ αυτό, οι Γερμανοί, από την αρχή της εκπαίδευσης, δείχνουν στους νέους τους τις βομβαρδισμένες πόλεις και τα καμένα δάση τους, ενώ οι Ιάπωνες τις πόλεις που εξαϋλώθηκαν από τις ατομικές βόμβες, υπενθυμίζοντας τις οδυνηρές καταστροφές του παρελθόντος. Ή, αντίθετα, αξιοποιούν τις νίκες που πέτυχαν χάρη στην εθνική ενότητα και συνοχή, προσπαθώντας να διατηρήσουν ζωντανό τον ενθουσιασμό των νέων γενεών.
Λίγα έθνη στον κόσμο διαθέτουν τέτοια παραδείγματα εθνικής υπερηφάνειας και διδαγμάτων που να τροφοδοτούν τις ελπίδες και τις προσπάθειές τους για μεγάλους στόχους και υψηλά ιδανικά. Και αυτά είναι ελάχιστα. Ο λαός μας, από τον Αλπ Αρσλάν, που έφερε χάρη στην ψυχή του, έχει κοσμήσει τις χρυσές σελίδες της ιστορίας με τις αρετές των πολιτισμών που δημιούργησε. Δηλαδή, εμείς διαθέτουμε ένα παρελθόν γεμάτο λαμπρές επικές ιστορίες, που δεν έχουν δοθεί σε κανένα άλλο έθνος. Από τη μια η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, από την άλλη οι μεγάλες νίκες μας ενάντια στους Σταυροφόρους, από την άλλη οι σημαίες των κατακτήσεών μας που έφτασαν τα είκοσι τέσσερα εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, από την άλλη οι μάχες του Τσανάκκαλε και ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, όπου καταφέραμε να νικήσουμε τις παγκόσμιες δυνάμεις σε μια περίοδο που δεν είχαμε υλική δύναμη…
Ακόμη και η απλή, σωστή και ακριβής ανάγνωση και κατανόηση αυτών των στοιχείων αποτελεί επαρκές παράδειγμα.
Η ιστορική συνείδηση διδάσκει την προστασία της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.
Από την άλλη πλευρά, το επίπεδο των πολιτισμών μετριέται από την αξία που δίνουν στον άνθρωπο. Έτσι, οι ευλογημένοι πρόγονοί μας, χάρη στα αναρίθμητα ιδρύματα που είχαν δημιουργήσει, κάλυπταν τις ανάγκες των απόρων, των ανυπεράσπιστων και των φτωχών της κοινωνίας με τον πιο κομψό τρόπο, αντάξιο της τιμής και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου.
Με μεγάλη ευγένεια;
“αξιότιμοι ταπεινοί”
Έχουν φτάσει σε ένα επίπεδο ευσπλαχνίας, αγάπης και πολιτισμού που δεν έχει ακόμη κατανοηθεί πλήρως, όπως το να ταΐζουν με κυνήγι τα άτομα με ψυχικές ασθένειες, τα οποία αποκαλούν “τρελούς”, και να τα θεραπεύουν με ύμνους.
Λόγω της φύσης της λέπρας ως μολυσματικής και επικίνδυνης ασθένειας, η οθωμανική πολιτισμική παράδοση των βακουφίων (ιδρυμάτων) έτεινε χείρα βοηθείας και στους απομονωμένους από την κοινωνία λεπρούς, παρέχοντάς τους κάθε είδους φροντίδα.
“Το Μοναστήρι των Φτωχών”
ιδρύθηκαν φιλανθρωπικά ιδρύματα με την ονομασία.
Ακόμη και τα ζώα και τα φυτά έχουν μερίδιο από τη συμπόνια, τη φιλανθρωπία και την αγάπη για την υπηρεσία προς τα δημιουργήματα, χάρη στον Δημιουργό που βρίσκεται στις καρδιές τους.
Πράγματι, οι πρόγονοί μας κατασκεύαζαν κομψά “σπιτάκια πουλιών” κάτω από τις στέγες των κτιρίων για να βρίσκουν καταφύγιο τα πουλιά, και ίδρυαν ιδρύματα για τραυματισμένους πελαργούς που δεν μπορούσαν να μεταναστεύσουν όταν έφτανε η ώρα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να μελετήσουμε επαρκώς τα επιτεύγματα και τις πρακτικές των προγόνων μας, να αξιολογήσουμε τον εαυτό μας με τα δικά τους κριτήρια. Διότι σε αυτό το επίπεδο ανθρωπιάς και πολιτισμού δεν έχει φτάσει κανένα μέρος του κόσμου, ούτε καν σήμερα. Συνεπώς, έχουμε πολλά διδάγματα να αντλήσουμε από την ένδοξη ιστορία μας.
Σήμερα, για παράδειγμα, ο καπιταλιστικός και υλιστικός κόσμος, που σκέφτεται μόνο το δικό του συμφέρον, καταστρέφει τη συμπόνια και τη φιλανθρωπία στις καρδιές των ανθρώπων, αποχαιρετώντας την ευσπλαχνία και τη συνείδηση. Πράγματι, όσα συμβαίνουν σήμερα στη Συρία και την Αίγυπτο αποτελούν μια ντροπιαστική εικόνα βαρβαρότητας για την ανθρωπότητα. Μπροστά στα μάτια του κόσμου, διαπράττονται θηριωδίες που ούτε το πιο άγριο ζώο δεν θα μπορούσε να διαπράξει. Μόνο αυτή η εικόνα αποτελεί ένα σαφές παράδειγμα της τεράστιας υπηρεσίας που προσέφεραν οι πρόγονοί μας στην ανθρωπότητα, οι οποίοι κυβέρνησαν αυτές τις περιοχές με δικαιοσύνη, ειρήνη και ηρεμία για αιώνες.
Ωστόσο, παρά τον ανεκτίμητο θησαυρό ιστορίας και πολιτισμού που διαθέτουμε, αν με αδιαφορία και αμέλεια γυρίσουμε την πλάτη στο παρελθόν μας, σαν άχρηστοι κληρονόμοι, θα υποστούμε ολέθριες συνέπειες. Δεν θα μας μείνει η δύναμη να αντισταθούμε ούτε να υπάρξουμε απέναντι στην πολιτιστική και πολιτισμική εισβολή που εξαπλώνεται με τρομακτική ταχύτητα στις μέρες μας. Και το να παρακολουθούμε σιωπηλά και αδιάφορα την λεηλασία των εθνικών και πνευματικών αξιών μας, είναι μια τρομακτική αμέλεια που μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της κληρονομιάς μας.
Ιστορική συνείδηση σημαίνει να διαφυλάττεις τη μνήμη του έθνους.
Η ιστορία είναι η μνήμη των εθνών.
Άτομα και κοινωνίες μπορούν να διατηρήσουν τη ζωτικότητά τους μόνο με τη θρησκεία, τη γλώσσα και την ιστορική τους κουλτούρα. Γι’ αυτό, εκεί που τελειώνει το παρελθόν, τελειώνει το έθνος, τελειώνει ο άνθρωπος, τελειώνει η λογική. Διότι το έθνος, κατά μία έννοια, είναι η ιστορία του. Αν το απομακρύνετε από τις πνευματικές του αξίες και την ιστορική του συνείδηση, το μόνο που θα απομείνει είναι ένα πλήθος ανθρώπων.
Με βάση αυτά τα γεγονότα, η σωστή και πλήρης μετάδοση της ιστορικής συνείδησης στις νέες γενιές αποτελεί ζωτικής σημασίας καθήκον. Διαφορετικά, η νεολαία θα καταδικαστεί να ζει σαν φτωχός ζητιάνος πάνω σε έναν τεράστιο θησαυρό. Πράγματι, η ξένη κουλτούρα προσπαθεί με όλη της τη δύναμη να εμφυσήσει τέτοια αισθήματα στους νέους μας. Επιπλέον, προσπαθεί να διαμορφώσει τα φρέσκα μυαλά της νέας γενιάς μας με ένα απαράδεκτο σύμπλεγμα κατωτερότητας, σαν αιχμάλωτους θαυμασμού απέναντι στις δόλιες επιδιώξεις της.
Ο Παντοδύναμος Θεός,
Είθε να χαρίσει στη νεότερη γενιά μας την ικανότητα να αξιοποιήσει επάξια τις ένδοξες και τιμημένες ιστορικές ρίζες μας και να αποδειχθεί άξιος διάδοχος των προγόνων της! Είθε να χαρίσει με τη χάρη και την ευλογία Του στους νεαρούς αδελφούς μας μια υπέροχη θρησκευτική ζέση και μια πνευματική ευγένεια, ικανή να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στο μέλλον του Ισλάμ. Αμήν.
(Οσμάν Νουρί ΤΟΠΜΠΑΣ)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
