Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Οι παραδόσεις σχετικά με τις ζωγραφιές που δεν είναι σε μορφή αγάλματος, αλλά γίνονται σε χαρτί, εκθέσεις, υφάσματα, τοίχους κ.λπ., δεν δείχνουν αν είναι απολύτως απαγορευμένες ή επιτρεπόμενες· επιβάλλουν διάφορους κανόνες ανάλογα με το θέμα της ζωγραφιάς, τον σκοπό του ζωγράφου ή του χρήστη της ζωγραφιάς και τον τόπο χρήσης της. (1)
α)
Η δημιουργία και η χρήση εικόνων ιερών, λατρευόμενων ή θεοποιημένων αντικειμένων.
Απαγορεύεται.
β)
Επίσης, η δημιουργία και η χρήση εικόνων γυμνών ανθρώπων κ.λπ., που έρχονται σε αντίθεση με τους ισλαμικούς κανόνες και την ηθική.
Απαγορεύεται.
γ)
Εκτός από αυτές τις εικόνες, οι εικόνες που δεν απεικονίζουν ζωντανά όντα είναι επιτρεπτές, η κατασκευή και η χρήση τους είναι ελεύθερη. Πράγματι, ο Ιμπν Αμπάς, αφού μετέφερε την απαγόρευση της ζωγραφικής σε έναν ζωγράφο, είπε:
“Αν οπωσδήποτε θέλεις να ζωγραφίζεις, πρέπει να ζωγραφίζεις δέντρα και πράγματα που δεν έχουν ψυχή.”
(2)
δ)
Όσον αφορά τα έμβια όντα, ορισμένα χαντίθ αναφέρουν ότι ο Προφήτης (ειρήνη σε αυτόν) δεν τα ενέκρινε, ενώ άλλα αναφέρουν ότι τα επέτρεπε, ειδικά όταν βρίσκονταν σε χαλιά, μαξιλάρια, καθίσματα κ.λπ.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από αυτά είναι,
είναι επιτρεπτό να υπάρχουν τέτοιες εικόνες, εφόσον δεν οδηγούν σε θρησκευτική ευλάβεια και σεβασμό.
Το σημείο που δίνεται έμφαση είναι η διατήρηση της ενότητας του Θεού. Η ακόλουθη δήλωση του Ταχαβί υποστηρίζει αυτή την αντίληψη:
«Τα χαντίθ που αναφέρουμε εξαιρούν τις εικόνες στα ρούχα από τις απαγορευμένες εικόνες. Οι απαγορευμένες εικόνες είναι εκείνες που οι Χριστιανοί ζωγραφίζουν στους τοίχους των εκκλησιών τους ή φτιάχνουν σε υφάσματα και τις κρεμούν.»
(3)
Σύμφωνα με τις παραδόσεις (χάδις) σχετικά με τις εικόνες, ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη σ’ αυτόν) αρχικά ήταν αυστηρός όσον αφορά τις εικόνες, μέχρι να εδραιωθεί η πίστη στη μονοθεΐα στις ψυχές, και αργότερα έδωσε άδειες σε σημεία που δεν υπήρχε πρόβλημα.
Ορισμένοι μελετητές, λαμβάνοντας υπόψη τη διάκριση μεταξύ έμψυχων και άψυχων, έχουν κατατάξει και τις εικόνες που δεν είναι τρισδιάστατες ή που στερούνται ζωτικού οργάνου στα άψυχα, θεωρώντας τις επιτρεπτές. Διότι, με τις προαναφερθείσες μορφές και ελλείψεις, είναι αδύνατον να είναι έμψυχα. (4)
Πηγές:
1) Για τις διάφορες παραδόσεις και εκδοχές αυτών των χαντίθ, βλ. Tahâvî, Şerhü-Ma’âni’l-âsâr, Κάιρο, 1968, 4/282-288.
2) βλ. ανωτ.
3) βλ. ανωτ.
4) Γιουσούφ αλ-Καρντάουι, αλ-Χαλάλ ου’λ-Χαράμ φι’λ-Ισλάμ, Βηρυτός, 1967.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
