– Φόρος υποτελείας και διαμάχη
– Θα ήθελα να θέσω δύο κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την επιβολή φόρου υποτελείας, όπως ορίζεται στο εδάφιο 29 του Σουράτ ατ-Ταυμπά:
1. Οι Χαναφίτες, για παράδειγμα, αναφέρουν ότι μπορεί να επιβληθεί φόρος υποτέλειας (τζιζια) και σε ειδωλολάτρες. Ερωτάται: οι άθεοι κατατάσσονται στην κατηγορία των ειδωλολατρών, ή μήπως για τους άθεους ισχύει μόνο η επιλογή μεταξύ σπαθιού ή Ισλάμ;
2. Σύμφωνα με τη σουνιτική σχολή Σαφίι, στους πολυθεϊστές προσφέρεται είτε το Ισλάμ είτε το σπαθί, και η φορολογία (τζιζια) δεν ισχύει γι’ αυτούς. Ας υποθέσουμε τώρα ότι η τουρκική κυβέρνηση αποφασίζει να εφαρμόσει τους ισλαμικούς νόμους. Ο κυβερνήτης ανήκει στη σουνιτική σχολή Σαφίι και θα ενεργήσει ανάλογα. Και οι περισσότεροι άθεοι δεν αποδέχτηκαν την προσφορά του Ισλάμ. Σ’ αυτή την περίπτωση, ίσως χρειαστεί να θανατωθούν πάνω από ένα εκατομμύριο άθεοι. Αυτό, φυσικά, θα ήταν μια απίστευτη κατάσταση, και σκεφτείτε τις αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο και την εικόνα του Ισλάμ…
– Πιστεύω ότι έχω εμμονές, πώς πρέπει να το αποδεχτώ και να το καταλάβω;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Πρώτα, πρέπει να εξηγήσουμε εν συντομία το θέμα:
Η θρησκεία των ατόμων που ζητούν σύμβαση προστασίας (ζιμμέ) έχει σημασία ως προϋπόθεση αποδοχής. Όλοι οι μελετητές συμφωνούν ότι οι Χριστιανοί και οι Εβραίοι, δηλαδή οι «Αχλ-ι Κιτάμπ», είναι κατάλληλοι για αυτή τη σύμβαση. Μια παράδοση (χάδις) σχετικά με τους Ζωροαστριστές (Μαγούσους) ορίζει ότι πρέπει να αντιμετωπίζονται και αυτοί ως «Αχλ-ι Κιτάμπ». Όσον αφορά τους οπαδούς άλλων θρησκειών:
Οι διαφωνίες σχετικά με τους μη μουσουλμάνους, εκτός από τους ανθρώπους της Βίβλου και τους αποστάτες, μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα σημεία:
α)
Σύμφωνα με τους Χαναφίτες, Σαφίτες, Ζαχίριτες και Ιμαμίτες, δεν επιτρέπεται η σύναψη συνθήκης προστασίας (ζιμμέ) με μη μουσουλμάνους εκτός από τους Αχλ-ι Κιτάπ (Χριστιανούς και Εβραίους) και τους Μάγους (Ζωροαστριστές).
Διότι
“Όταν περάσουν οι ιεροί μήνες, τότε (να) αποδίδετε λατρεία σε άλλους θεούς”
σ
να σκοτώνετε τους άπιστους όπου κι αν τους βρείτε…”
(Μετάνοια 9/4)
με τον στίχο που αναφέρεται παραπάνω
“Από τον Θεό…”
σ
πολεμήστε τους ανθρώπους μέχρι να πουν “δεν υπάρχει θεός”.
σ
Μου δόθηκε εντολή να το κάνω· όταν το είπα -αυτή η λέξη έφερε…
ğ
i υποχρεώσεις
σ
από εμένα, ασφάλεια ζωής και περιουσίας
ğ
απέκτησα το i
γίνονται.”
(Μπουχάρι, Πίστη, 17)
Το χαντίθ που αναφέρεται παραπάνω περιλαμβάνει όλους τους μη μουσουλμάνους. Η στίχος περί της τζιζιας εξαιρεί τους ανθρώπους της Βίβλου, και η σχετική σουννα εξαιρεί τους Μαγούς, ενώ οι υπόλοιποι μη μουσουλμάνοι παραμένουν εντός του πεδίου εφαρμογής του παραπάνω στίχου και χαντίθ.
β) Σύμφωνα με τους Χαναφίτες
Συμφωνία προστασίας (ζιμμέ) μπορεί να συναφθεί με όλους τους μη μουσουλμάνους εκτός από τους ειδωλολάτρες Άραβες· διότι ο Προφήτης συνήψε τέτοια συμφωνία με τους Μαγούς· και εφόσον αυτοί δεν ανήκουν στους Λαούς της Βίβλου, η σουννατική απόδειξη δείχνει ότι η εν λόγω συμφωνία μπορεί να συναφθεί και με μη Λαούς της Βίβλου.
Η εξαίρεση των ειδωλολατρών Αράβων από τους μη μουσουλμάνους βασίζεται και πάλι σε σουννιτικά στοιχεία, διότι ο Προφήτης δεν δέχθηκε φόρο υποτέλειας από αυτούς. Επιπλέον, το παραπάνω αναφερόμενο εδάφιο αφορά τους ειδωλολάτρες Άραβες. Αυτή η ομάδα Αράβων, ωστόσο, δεν υφίσταται πλέον.
γ)
Σύμφωνα με τους Εβζαΐ, Μάλικ και Ζαΐντι,
Συμφωνία προστασίας (ζιμμέ) μπορεί να συναφθεί με όλους τους μη μουσουλμάνους, συμπεριλαμβανομένων των αραβικών ειδωλολατρών. Τα επιχειρήματα υπέρ αυτής της άποψης, την οποία προτιμά και ο καθηγητής Ζεϊντάν, μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
αα)
Η στίχος που αναφέρεται στη θανάτωση των ειδωλολατρών προηγείται της στίχου περί φόρου υποτελείας. Η στίχος περί φόρου υποτελείας, που έρχεται αργότερα, την συμπληρώνει.
“Εάν δεν αποδεχτούν να γίνουν Μουσουλμάνοι ή να πληρώσουν το φόρο υποτελείας (τζιζιέ)”
έχει εκδώσει την απόφασή του.
Ο Προφήτης αρχικά πολεμούσε τόσο τους Άραβες ειδωλολάτρες όσο και τους Εβραίους, και δεν δεχόταν φόρο υποτελείας από αυτούς. Μετά την αποκάλυψη του στίχου περί φόρου υποτελείας, δέχθηκε την προσφορά φόρου από τους χριστιανούς Άραβες της Νατζράν και τους Μαγούς. Αυτή η αποδοχή δείχνει ότι είναι δυνατόν να συναφθεί σύμφωνο προστασίας με μη μουσουλμάνους που δεν ανήκουν στις θρησκείες του Βιβλίου. Ο λόγος που δεν δέχθηκε φόρο υποτελείας από τους ειδωλολάτρες Άραβες είναι ότι, όταν αποκαλύφθηκε ο στίχος περί φόρου υποτελείας, δεν υπήρχαν πλέον τέτοιοι Άραβες.
Όταν συγκρίνονται οι θρησκείες, θα φανεί ότι η απιστία των Μαγουσίων είναι πιο ακραία από εκείνη των ειδωλολατρών Αράβων· διότι οι Μαγούσιοι δεν αποδέχονται την ενότητα του Θεού, ούτε τη συγγένεια…
(μητέρα, κόρη κλπ.)
Επιτρέπουν επίσης τον γάμο με αυτές. Αφού επιτρέπεται η σύναψη σύμβασης προστασίας με αυτές, είναι φυσικό να επιτρέπεται και με τους ειδωλολάτρες Άραβες.
ββ)
Ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη σε αυτόν) δίνοντας οδηγίες στους διοικητές του.
«Όταν συναντάτε έναν εχθρό από τους ειδωλολάτρες, καλέστε τον πρώτα στο Ισλάμ, και αν δεν το δεχτεί, προτείνετέ του να πληρώσει φόρο υποτέλειας…»
το ήθελε. Δεδομένου ότι αυτή η εντολή δόθηκε μετά το εδάφιο περί φόρου υποτελείας, περιλαμβάνει όλους τους μη μουσουλμάνους εχθρούς.
γ)
Το γεγονός ότι ο στίχος περί φόρου υποτελείας αναφέρει μόνο τους ανθρώπους της Βίβλου δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να συναφθεί σύμφωνο προστασίας με άλλους μη μουσουλμάνους. Η σούννα και η πρακτική επιβεβαιώνουν αυτή την κατανόηση.
«Μου δόθηκε εντολή να πολεμώ τους ανθρώπους μέχρι να ομολογήσουν ότι δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Αλλάχ…»
Η ερμηνεία του χαντίθ που αναφέρεται παραπάνω ενέχει διάφορες πιθανότητες. Ωστόσο, όταν εξετάζεται σε συνδυασμό με άλλα χαντίθ, γίνεται σαφές ότι δεν αποτελεί εμπόδιο για τη σύναψη σύμβασης εγγύησης.
δδ)
Η άρνηση αποδοχής της αίτησης σύναψης συμφωνίας προστασίας από οποιαδήποτε μη μουσουλμανική ομάδα σημαίνει ότι τους θέτουμε προ δίλημμα (ή να γίνουν μουσουλμάνοι ή να αποδεχτούν τον πόλεμο), πράγμα που ισοδυναμεί με εξαναγκασμό των ανθρώπων να ασπαστούν το Ισλάμ με τη βία (με το σπαθί).
“Δεν υπάρχει εξαναγκασμός στη θρησκεία…”
(Αλ-Μπακάρα: 2/256)
Η ερμηνεία του συγκεκριμένου εδαφίου δεν επιτρέπει μια τέτοια αντίληψη και πρακτική.
Μετά από αυτή τη συνοπτική πληροφορία, η δεύτερη πτυχή του ερωτήματος μπορεί να απαντηθεί ως εξής:
Σύμφωνα με μια θρησκευτική αίρεση, δεν μπορεί να ιδρυθεί ισλαμικό κράτος, οι ηγέτες του κράτους είναι θέματα ιερού δικαίου.
(θέματα στα οποία υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες μεταξύ των διαφόρων δογμάτων)
Συζητείται στη βουλή, και όποια άποψη προκριθεί, γίνεται νόμος και εφαρμόζεται στη χώρα. Η ερμηνεία του Σαφιί και των ομοίων του δεν προκρίνεται και δεν εφαρμόζεται.
βλ.
Μουγνί αλ-μουχτάτζ, 6/60.
al-Jawharat al-Nayirah, 2/274.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
