– Έχει ο άνθρωπος τη δύναμη να κάνει κάτι;
– Στο σχόλιό σας σχετικά με το πεπρωμένο
1. Η αναπόφευκτη μοίρα είναι κάτι που συμβαίνει πέρα από τη θέληση του ανθρώπου.
2. Εκτός από αυτό, λέτε ότι αυτό συμβαίνει με τη δική του βούληση του ανθρώπου.
– Με αυτόν τον δεύτερο ορισμό, δεν αποκλείετε τον Θεό, λέγοντας ότι οι άνθρωποι επιτυγχάνουν ορισμένους εγκόσμιους στόχους με τη δική τους δουλειά, ικανότητες και προσπάθειες;
– Όσο σκληρά κι αν δουλέψει κανείς, όσο πολύ κι αν το θελήσει και όσο ταλαντούχος κι αν είναι, μπορεί να φτάσει στο αποτέλεσμα αν ο Θεός δεν το δημιουργήσει; Είναι ο άνθρωπος αρκετά ισχυρός για να δημιουργήσει το αποτέλεσμα;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Υποθέστε ότι το ανώτερο επίπεδο ενός κτιρίου είναι γεμάτο με ευλογίες, ενώ το υπόγειο είναι γεμάτο με όργανα βασανιστηρίων, και ότι ένα άτομο βρίσκεται μέσα στο ασανσέρ του κτιρίου. Αυτό το άτομο, στο οποίο έχει προηγουμένως περιγραφεί η κατάσταση του κτιρίου, θα λάβει ευλογία αν πατήσει το κουμπί του ανώτερου ορόφου, και θα υποστεί βασανιστήρια αν πατήσει το κουμπί του υπογείου.
Το μόνο που κάνει η βούληση εδώ είναι,
το μόνο που χρειάζεται είναι να αποφασίσει ποιο κουμπί να πατήσει και να δράσει.
Ο ανελκυστήρας είναι
Δηλαδή, κινείται όχι με τη δύναμη και τη βούληση του ατόμου, αλλά με ορισμένους φυσικούς και μηχανικούς νόμους. Με άλλα λόγια, όπως το άτομο δεν ανεβαίνει στον επάνω όροφο με τη δική του δύναμη, έτσι και δεν κατεβαίνει στον κάτω όροφο με τη δική του δύναμη. Ωστόσο, η απόφαση για το πού θα πάει το ασανσέρ αφήνεται στη βούληση του ατόμου που βρίσκεται μέσα.
Όλες οι πράξεις που ο άνθρωπος επιτελεί με τη δική του βούληση μπορούν να αξιολογηθούν με αυτό το μέτρο. Για παράδειγμα, ο Θεός έχει γνωστοποιήσει στους ανθρώπους ότι η επίσκεψη σε ένα μπαρ είναι αμαρτία, ενώ η επίσκεψη σε ένα τζαμί είναι ενάρετη. Το ανθρώπινο σώμα, με τη δική του βούληση, είναι ικανό να πάει και στα δύο μέρη, όπως ένα ασανσέρ στο παράδειγμα.
Όπως και στις δραστηριότητες του σύμπαντος, έτσι και στις δραστηριότητες του σώματος, η ανθρώπινη βούληση δεν υπεισέρχεται και το ανθρώπινο σώμα κινείται με τους θεϊκούς νόμους που ονομάζονται «νόμοι του σύμπαντος». Ωστόσο, η κατεύθυνση που θα πάρει αφήνεται στην βούληση και την επιλογή του ανθρώπου. Όποιο κουμπί και αν πατήσει, δηλαδή όπου και αν θέλει να πάει, το σώμα κινείται προς τα εκεί, και συνεπώς η ανταμοιβή ή η τιμωρία για τον προορισμό του ανήκει στον άνθρωπο.
ΜΕΡΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΒΟΥΛΗΣΗ:
«Η βούληση που δεν μπορεί να αφορά ταυτόχρονα δύο διαφορετικές πράξεις.»
Η κυριότερη αρχή της διαδοχής του ανθρώπου στη γη:
Μερική ελευθερία βούλησης.
Ένα δέντρο που δεν έχει επιλογή να δώσει τους καρπούς του, ένας κόσμος καταδικασμένος να περιστρέφεται στην τροχιά του, ένα βουνό που δεν μπορεί να κουνηθεί από τη θέση του, ένα λουλούδι που δεν μπορεί να πάρει το χρώμα που θέλει, ένα λιοντάρι που δεν μπορεί να είναι υπάκουο, ένας μεταξοσκώληκας που δεν μπορεί να δώσει μετάξι…
Ορίστηκε λοιπόν ένας χαλίφης από τη θεία βούληση, ο οποίος θα επιβλέπει τόσα πλάσματα που εκτελούν τα καθήκοντά τους κάτω από την εντολή μιας ολικής βούλησης:
Άνθρωπος.
Του χάρισε ελεύθερη βούληση. Σε αυτόν τον καρπό της άβουλης ύλης, του έδωσε την ελευθερία να επιλέξει το επάγγελμά του, να τρώει και να πίνει ό,τι επιθυμεί, να ταξιδεύει όπου θέλει και, το σημαντικότερο, να πιστεύει ή να μην πιστεύει, να λατρεύει ή να μην λατρεύει.
Έτσι, εμφανίστηκαν άνθρωποι που πήγαιναν ο καθένας προς μια διαφορετική κατεύθυνση, είχαν διαφορετικές προτιμήσεις και απολάμβαναν διαφορετικά πράγματα. Και, με την έκφραση του Δασκάλου Μπεντιουζζαμάν…
«ο άνθρωπος είναι ένα άτομο, ένα είδος ανάμεσα στα άλλα ζώα»
έγινε.
Αηδόνι και λεοπάρδαλη
Πόσο μακριά είναι δύο είδη ζώων μεταξύ τους! Αλλά το αηδόνι του ανθρώπου τραγουδάει πιο γλυκά και η λεοπάρδαλη του ανθρώπου είναι πιο άγρια.
Πρόβατο και φίδι…
Κάποιος χορταίνει με το γάλα, άλλος αποφεύγει το δηλητήριο. Αλλά η γνώση του ανθρώπου είναι πιο γλυκιά από το γάλα, και οι διεστραμμένες ιδέες πιο βλαβερές από το δηλητήριο.
Όλες αυτές οι διαφορές
«Ο κόσμος τούτος είναι το χωράφι της μελλούσης ζωής.»
Σύμφωνα με το ρητό του Προφήτη, στον Παράδεισο και στην Κόλαση θα καρποφορήσουν διάφορα φρούτα. Αν αναζητήσουμε τη ρίζα όλων αυτών των πικρών και γλυκών καρπών, θα βρούμε την ελεύθερη βούληση.
Ελάχιστος,
Η λέξη “ταυτόχρονα” σημαίνει να ασχολείσαι με ένα πράγμα τη φορά, να κάνεις τα πράγματα με τη σειρά, το ένα μετά το άλλο. Αυτό ονομάζεται “διαδοχή”.
Η ανθρώπινη βούληση είναι μερική, δηλαδή ο άνθρωπος μπορεί να θελήσει μόνο ένα πράγμα τη φορά. Πολλά πράγματα, όμως, τα θέλει διαδοχικά.
«Ο νους, η γλώσσα και η ακοή του ανθρώπου, όπως είναι μερικά και διαδοχικά, έτσι είναι και η σκέψη και η προσπάθειά του. Και με τον τρόπο της διαδοχής, αφοσιώνεται και απασχολείται μόνο με ένα πράγμα.»
(βλ. Μπεντιουζζαμάν, Μουχακεμάτ)
Άρα, ο άνθρωπος δεν μπορεί να σκεφτεί δύο πράγματα ταυτόχρονα, να προφέρει δύο γράμματα μαζί, να καταλάβει δύο λέξεις ταυτόχρονα.
Στο σύνολο των έργων του Νουρ, ο άνθρωπος
Τρεις πλευρές που αντανακλούν τα θεϊκά ονόματα
όπως εξηγείται. Από αυτά
κάποιος
από
«Η μερική γνώση, η δύναμη, η όραση, η ακοή, η κυριότητα, η εξουσία, όπως δίνονται στον άνθρωπο, είναι μερικά παραδείγματα που αντανακλούν τη γνώση, τη δύναμη, την όραση, την ακοή και την κυριαρχία του Κυρίου του σύμπαντος.»
Είναι έτσι. Όπως ο άνθρωπος, μετρώντας τη δική του ελάχιστη δύναμη, καταλαβαίνει ότι όλες οι δραστηριότητες στο σύμπαν εκτελούνται με θεϊκή δύναμη, έτσι μετρά και τη δική του μερική βούληση και, μελετώντας από μακριά μια απόλυτη και άπειρη βούληση που γίνεται αισθητή με την ταυτόχρονη βούληση των αμέτρητων δραστηριοτήτων σε αυτόν τον κόσμο, μένει έκθαμβος.
Ο άνθρωπος είναι ένα υπέροχο έργο τέχνης.
Σε αυτό το θαύμα, μερίδιο έχει και η μερική βούληση. Ενώ ο άνθρωπος δεν μπορεί να θελήσει δύο πράγματα ταυτόχρονα, στο σώμα του εκτελούνται αναρίθμητες δραστηριότητες ταυτόχρονα. Περίπου εκατό τρισεκατομμύρια κύτταρα, σε κάθε κύτταρο τουλάχιστον εκατό τρισεκατομμύρια άτομα και σε καθένα από αυτά τόσες πολλές δραστηριότητες… Από αυτό το σύνολο, διακρίνεται σαφώς μια ολική βούληση, φυσικά.
“διάβασε”
για όσους αξιολογούν σωστά την εντολή.
Κάποιος μπορεί να σκεφτεί:
Εγώ δεν μπορώ να κάνω δύο δουλειές ταυτόχρονα, πώς γίνεται να διεκπεραιώνονται τόσες πολλές υποθέσεις ταυτόχρονα;
Και δίνει αμέσως την απάντηση:
«Άρα, δεν είμαι ο πραγματικός κύριος του εαυτού μου. Η ψυχή μου είναι ένας θεϊκός νόμος, το σώμα μου ένας υπάλληλος υπό την εξουσία του. Και τα δύο ανήκουν στον Θεό, και τα δύο είναι δημιουργήματα του Θεού και τα δύο είναι παρακαταθήκη.»
Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι το σώμα μας είναι μια παρακαταθήκη που μας έχει δοθεί.
“Σε ποιον έχει ανατεθεί η ψυχή μας;”
Και πάλι, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα βρίσκεται στην ελεύθερη βούληση. Ο Θεός χάρισε στην ψυχή ελεύθερη βούληση και με αυτήν την βούληση, εμπιστεύτηκε το ωραιότερο δημιούργημά Του όχι σε κάποια άλλη ύπαρξη, αλλά στην ίδια την ψυχή.
Επομένως, εμείς,
Δεν μπορούμε να αφήνουμε την ψυχή μας να περιπλανιέται κατά βούληση σε απαγορευμένες περιοχές. Δεν μπορούμε να απασχολούμε το μυαλό μας με αμαρτωλές πράξεις, ούτε να γεμίζουμε τη μνήμη μας με ψευδείς πληροφορίες. Δεν μπορούμε να στέλνουμε τη φαντασία μας σε αμαρτωλές πράξεις, ούτε να κατευθύνουμε την αγάπη μας σε παράνομες περιοχές.
Μερική βούληση και μερική ελευθερία επιλογής.
Συχνά χρησιμοποιούνται εναλλακτικά. Ωστόσο, υπάρχει μια μικρή διαφορά μεταξύ τους.
Ο γέρος,
“εκλογή, προτίμηση”
σημαίνει. Αυτή η επιλογή γίνεται με τη βούληση. Δηλαδή, ο άνθρωπος επιλέγει με την ιδιότητα της βούλησης που του έχει δοθεί. Αλλά αυτή η επιλογή είναι μερική, δεν μπορεί να επιλέξει πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Άρα, η επιλογή βασίζεται στη βούληση, η βούληση δεν βασίζεται στην επιλογή.
Ελεύθερη βούληση
Υπάρχει και στους αγγέλους, αλλά είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που υπάρχει στους ανθρώπους. Ο Γαβριήλ (α.σ.) εκτελεί με τη μερική του βούληση μια θεϊκή εντολή που του δόθηκε. Με τη βούλησή του, μεταβιβάζει μια θεϊκή εντολή σε άλλους αγγέλους.
Η διαφορά είναι ότι δεν έχει τη βούληση να ενεργήσει αντίθετα στην εντολή, και από αυτή την άποψη διαφέρει από την ανθρώπινη βούληση.
Επιπλέον, οι άγγελοι, ανάλογα με την τάξη τους, μπορούν να βρίσκονται ταυτόχρονα σε πολλά μέρη και να εκτελούν διάφορες εργασίες ταυτόχρονα. Ωστόσο, η βούλησή τους δεν είναι απόλυτη, αλλά περιορισμένη· μπορούν να δρουν μόνο εντός ορισμένων ορίων.
«Εκείνοι που έχουν νου και είναι σαν άγγελοι, δεν έχουν τίποτα άλλο στα χέρια τους παρά μόνο μια μερική, περιορισμένη, μη-δημιουργική, κτητή, φυσική υπηρεσία και μια μορφή λατρείας που ονομάζεται «κεσμπ», η οποία είναι μια μορφή φυσικής και πρακτικής υπακοής.»
(βλ. Μπεντιουζζαμάν, Σουαλάρ)
Στον άνθρωπο συμβαίνουν δύο είδη πράξεων, οι εκούσιες και οι ακούσιες. Στην πρώτη περίπτωση, η ανθρώπινη βούληση είναι απαραίτητη για την εκδήλωσή της, ενώ η δεύτερη συμβαίνει εντελώς ανεξάρτητα από τη βούλησή του. Στις εκούσιες πράξεις, ο άνθρωπος έχει μόνο τη δυνατότητα να επιθυμεί, να κλίνει, να επιδιώκει· η δημιουργία όμως ανήκει αποκλειστικά στον Θεό…
«Σύμφωνα με τον νόμο του Θεού, η ολική θεία βούληση λαμβάνει υπόψη της την μερική βούληση του ανθρώπου.»
(βλ. Μπεντιουζζαμάν, Ισάρατ αλ-Ι’τζάζ)
Αφού ο δούλος καταβάλει την ελάχιστη προσπάθεια της βούλησής του για να κάνει μια πράξη, τότε η ολική βούληση επεμβαίνει και η πράξη αυτή δημιουργείται.
Οι επιστήμονές μας,
Λένε ότι μόνο για να σηκώσουμε και να κατεβάσουμε το χέρι μας, συμβαίνουν πάνω από εβδομήντα διαφορετικές χημικές αντιδράσεις, και κάθε μία από αυτές τις αντιδράσεις συμβαίνει χιλιάδες φορές. Κανένα από αυτά δεν είναι δική μας δουλειά. Αλλά αν εμείς δεν θελήσουμε να σηκώσουμε το χέρι μας, καμία από αυτές τις αντιδράσεις δεν θα συμβεί.
Η ομιλία είναι το αποτέλεσμα της συντονισμένης λειτουργίας πολλών υλικών και πνευματικών οργάνων, από τα χείλη, τη γλώσσα και τους σιελογόνους αδένες, μέχρι τον εγκέφαλο, το νου και τη μνήμη. Ο Θεός δημιουργεί όλα αυτά τα όργανα, αλλά αν εμείς δεν θελήσουμε να μιλήσουμε, τίποτα από αυτά δεν λειτουργεί. Ας φανταστούμε το σώμα μας να μεγαλώνει και να μεγαλώνει, και ας αυξήσουμε τις δραστηριότητες που γίνονται πέρα από τη θέλησή μας, και θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ολόκληρο το σύμπαν.
Η ροή του νερού, όπως και η κυκλοφορία του αίματός μας, δεν εξαρτάται από τη δική του βούληση. Η άνθηση των λουλουδιών, όπως και η ανάπτυξη των μαλλιών μας, δεν γίνεται με δική τους πρωτοβουλία. Η ανατολή και η δύση του ήλιου, όπως και η έλευση και η αναχώρησή μας από τον κόσμο, δεν γίνονται κατά το δοκούν.
Όλες αυτές οι ατέρμονες δραστηριότητες συμβαίνουν ταυτόχρονα. Αντίθετες πράξεις εκτελούνται παράλληλα σε ξεχωριστές οντότητες. Μια ομάδα έρχεται στον κόσμο, ενώ μια άλλη μπαίνει στον τάφο. Πολλοί ασθενείς θεραπεύονται, ενώ πολλοί υγιείς αρρωσταίνουν. Κάποιοι γελούν και παίζουν, ενώ άλλοι κλαίνε και στενάζουν.
Όλα αυτά είναι διαφορετικές πράξεις, αλλά συμβαίνουν ταυτόχρονα. Όταν αυτές οι άπειρες πράξεις γίνονται αντικείμενο σκέψης, στην συνείδηση κάθε ανθρώπου με αδιάφθαρτη καρδιά αναπτύσσεται η εξής έννοια: Πρέπει κι εγώ, με την ελεύθερη βούλησή μου, να παραιτηθώ από την ατομική μου βούληση και να ενταχθώ σε αυτόν τον στρατό των υπακοών. Πρέπει να χρησιμοποιώ τη βούλησή μου όχι σύμφωνα με τις δικές μου επιθυμίες, αλλά σύμφωνα με το θέλημα του Θεού.
Εννοώντας εκείνους που περνούν την εγκόσμια ζωή τους εντός των ορίων του επιτρεπτού.
«δοκιμασία της θέλησης»
Επιτυγχάνουν, γίνονται σαν άγγελοι, επιθυμούν μόνο το καλό. Επειδή φτάνουν σε αυτό το σημείο παρά την εγωιστική φύση τους και τον διάβολο, υπερβαίνουν και τους αγγέλους.
Ποιοι είναι αυτοί που παρερμηνεύουν τη βούληση;
Το ζήτημα της ελεύθερης βούλησης έχει συζητηθεί και επιλυθεί εδώ και αιώνες. Ωστόσο, όσοι μιλούν αόριστα περί πεπρωμένου, απέχουν πολύ από την αλήθεια. Αν αναφερθείτε στους ντετερμινιστές, θα σας πουν ότι δεν τους γνωρίζουν. Αλλά αν συνοψίσετε τα λεγόμενά τους, θα βρεθείτε αντιμέτωποι με…
«Αναγκαστική»
θα βρείτε την αίρεσή σας. Υπάρχουν και εκείνοι που υποστηρίζουν το εντελώς αντίθετο.
«Μουταζιλίτες»
Δεν ξέρουν τι είναι, αλλά οι ιδέες τους έρχονται σε πλήρη αρμονία και παραλληλία με αυτό.
Ο Προφήτης μας (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) σε ένα ιερό χαντίθ του είπε:
«η κοινότητά μου θα χωριστεί σε εβδομήντα τρεις αιρέσεις στο μέλλον»
αναφέρει και ότι μόνο ένας από αυτούς σώθηκε, ενώ οι άλλοι
“οπαδοί της φωτιάς”
θα ανακοινώσει ποιοι θα είναι. Και εκείνη τη μοναδική ομάδα.
«εκείνοι που ακολουθούν το δρόμο μου και το δρόμο των συντρόφων μου»
όπως περιγράφεται· δηλαδή, η κοινότητα των Αχλ-ι Σουννέτ. Από τις εβδομήντα δύο αυτές αιρέσεις, η μία είναι οι Τζεμπριγέδες και η άλλη οι Μουτεζιλέδες.
Οι Τζαμπαρίτες,
Αψηφούν την ελεύθερη βούληση και πιστεύουν ότι ο άνθρωπος, σε όλες τις πράξεις του, είναι άβουλος, σαν φύλλο στον άνεμο.
Αγνοούν το γεγονός ότι στον άνθρωπο υπάρχουν δύο είδη δραστηριοτήτων. Δεν βλέπουν διαφορά ανάμεσα στη λειτουργία της καρδιάς και στο γράψιμο με το χέρι. Θεωρούν το ίδιο την ανάπτυξη των μαλλιών με την ανέγερση ενός κτιρίου. Εξισώνουν το να παρασύρεσαι με το να περπατάς. Για αυτούς, το να αποκοιμιέσαι είναι το ίδιο με το να περνάς από το δρόμο.
Κάθε πράξη διαπράττεται υπό πίεση και δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως η ανθρώπινη βούληση.
Όσον αφορά τους Μουταζιλίτες,
Αυτοί, σε αντίθεση με τους πρώτους, προχωρούν τόσο μακριά ώστε να πιστεύουν ότι ο άνθρωπος δημιουργεί τις δικές του πράξεις. Ξεκινούν από μια λανθασμένη εκτίμηση: Δεν μπορούν να συσχετίσουν τα κακά και τις αδικίες με τη δημιουργία του Θεού, θεωρώντας ότι αυτό δεν συνάδει με τη δόξα Του. Και ισχυρίζονται ότι ο άνθρωπος τα δημιουργεί ο ίδιος.
Αυτή είναι η κατεύθυνση που χαράσσει το Ισλάμ, μακριά από τις ακρότητες και των δύο αυτών παραπλανητικών απόψεων.
Σύμφωνα με την πίστη των Σουννιτών: Ο άνθρωπος επιθυμεί, ο Θεός δημιουργεί.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
