Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Σε μια πράξη, η πρόθεση που πηγάζει από την καρδιά είναι σημαντική. Δηλαδή, ο τρόπος που την προσεγγίζουμε και ο σκοπός και ο στόχος που έχουμε στο νου μας κατά την εκτέλεσή της είναι σημαντικοί.
Ο Αμύρ των πιστών, Αμπού Χαφσά Ουμάρ Ιμπν αλ-Χαττάμπ (ρα), είπε: «Άκουσα τον Αγγελιοφόρο του Αλλάχ (σ.α.β.) να λέει τα εξής».
«Οι πράξεις κρίνονται ανάλογα με τις προθέσεις. Κάθε πράξη ανταμείβεται ανάλογα με την πρόθεση του δράστη. Όποιος ξεκινά με την πρόθεση να φτάσει στον Αλλάχ και τον Αγγελιοφόρο Του, να μεταναστεύσει προς αυτούς, η ανταμοιβή του θα είναι η ανταμοιβή της μετανάστευσης προς τον Αλλάχ και τον Αγγελιοφόρο Του. Όποιος όμως ξεκινά για να αποκτήσει κάτι από τον κόσμο ή να παντρευτεί μια γυναίκα, η μετανάστευσή του θα κριθεί ανάλογα με αυτό που επιδιώκει.»
Μπουχάρι, Μπεντ’ου-βέχι 1, Ιμάν 41, Νικάχ 5, Μενάκιμπου’λ-ενσάρ 45, Ιτκ 6, Εϊμάν 23, Χιγέλ 1; Μουσλίμ, Ιμάρετ 155. Επίσης βλ. Αμπού Νταβούντ 11; Τιρμίζι, Φεζάιλου’λ-τζιχάντ 16; Νεσάου, Ταχάρετ 60, Ταλάκ 24, Εϊμάν 19; Ιμπν Ματζέ, Ζουχδ 26.
ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
“Οι πράξεις κρίνονται με βάση τις προθέσεις.”
Η συγκεκριμένη παράδοση (χάδις) είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις αρετές και τις αμαρτίες που θα αποκομίσει ο άνθρωπος και έχει ύψιστη σημασία. Μεγάλοι μελετητές όπως ο Αχμάντ Ιμπν Χανμπάλ, ο Αμπού Νταβούντ, ο Τιρμίζι και ο Νταρεκουνί έχουν πει ότι με αυτήν την παράδοση είναι δυνατόν να κατανοήσει κανείς το ένα τρίτο του Ισλάμ. Ο Ιμάμ Σαφίι ανέφερε ότι αυτή η παράδοση σχετίζεται με εβδομήντα διαφορετικά θέματα, και γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να θεωρείται ως το μισό της θρησκευτικής επιστήμης. Ο Ιμάμ Μπουχάρι, απευθυνόμενος σε όσους γράφουν βιβλία, τους συμβούλευσε να αρχίζουν τα έργα τους με αυτήν την παράδοση.
Τώρα, ας δούμε ποια είναι η πρόθεση:
Πρόθεση,
Είναι να κάνεις μια πράξη με την ειλικρινή πρόθεση να ευχαριστήσεις τον Θεό.
Η εργασία γίνεται είτε με την καρδιά, είτε με τη γλώσσα, είτε με άλλα όργανα.
Οι πράξεις που κάνουμε με την καρδιά μας είναι οι προθέσεις και οι σκέψεις μας.
Αυτά που κάνουμε με τη γλώσσα μας είναι οι ομιλίες μας.
Οι πράξεις που κάνουμε με τα όργανά μας είναι και οι πράξεις και οι συμπεριφορές μας. Επειδή τα λόγια και οι πράξεις συχνά εξαρτώνται από την πρόθεση, η καλή πρόθεση μερικές φορές γίνεται από μόνη της μια μορφή λατρείας.
Πράξεις,
Δηλαδή, η φράση «οι πράξεις αποκτούν αξία ανάλογα με την πρόθεση» συχνά αναφέρεται στις πράξεις που κάνουμε με τα όργανά μας. Το να σηκώσεις και να πετάξεις μια πέτρα από το δρόμο, με την πρόθεση να μην βλάψει κανέναν και με την ελπίδα να κερδίσεις αμοιβή, θεωρείται πράξη λατρείας. Ομοίως, το να εγκαταλείψεις την πρόθεση να αποκτήσεις την περιουσία κάποιου με παράνομους τρόπους, από φόβο Θεού, αποτελεί επίσης μέσο για να κερδίσεις αμοιβή.
Οι σκέψεις που περνούν από την καρδιά, όταν βασίζονται σε καλή πρόθεση, αποκτούν αξία ενώπιον του Θεού. Σε αυτή την περίπτωση, η καρδιά πρέπει να είναι ξύπνια και συνειδητή.
Αν η γλώσσα προτίθεται σε κάτι, αλλά η καρδιά δεν συμμετέχει σε αυτή τη σκέψη, η πρόθεση δεν είναι αποδεκτή. Ο Θεός δεν κοιτάζει την εμφάνιση και τη μορφή μας, αλλά τις καρδιές μας και δίνει αξία στις προθέσεις μας.
Ο Σάλεμ, γιος του Αμπντουλλάχ Ιμπν Ομέρ, λόγιος και ασκητής, ένας από τους επτά νομικούς της Μεδίνας, έγραψε στον χαλίφη Ομέρ Ιμπν Αμπντουλαζίζ την ακόλουθη επιστολή:
«Να ξέρεις καλά πως η βοήθεια του Θεού προς τον δούλο του εξαρτάται από την πρόθεση του δούλου. Όσο πιο ειλικρινής είναι η πρόθεση, τόσο πιο μεγάλη είναι η βοήθεια του Θεού. Όσο μειώνεται η ειλικρίνεια της πρόθεσης, τόσο μειώνεται και η βοήθεια του Θεού.»
Το γεγονός ότι ο καθένας λαμβάνει την ανταμοιβή του ανάλογα με την πρόθεσή του, υπογραμμίζει το εξής: Μια πράξη λατρείας και μια υπηρεσία που κερδίζει την εκτίμηση όλων μπορεί να είναι άψογη στην εμφάνιση. Ωστόσο, οι πράξεις λατρείας και οι καλές υπηρεσίες που γίνονται με ανειλικρινή πρόθεση, με σκοπό να κερδίσουν μόνο την ευαρέσκεια του Θεού ή και την ευαρέσκεια του Θεού και την εκτίμηση των ανθρώπων, δεν έχουν καμία αξία στα μάτια του Θεού. Αυτό που καθιστά τις πράξεις πολύτιμες στα μάτια του Θεού είναι η ειλικρίνεια και η αφοσίωσή μας, δηλαδή το γεγονός ότι τις κάνουμε μόνο για την ευαρέσκεια του Θεού.
Για παράδειγμα, το να προσεύχεται κανείς ή να δίνει ελεημοσύνη για να τον βλέπουν και να τον θαυμάζουν οι άνθρωποι, είναι μια μεγάλη αμαρτία, ισοδύναμη με ειδωλολατρία. Αντίθετα, ένας πιστός που δεν έχει την επίδειξη στο μυαλό του, αλλά προσεύχεται και δίνει ελεημοσύνη σε δημόσιο χώρο με σκοπό να ενθαρρύνει και άλλους να κάνουν το ίδιο, πράττει μια ενάρετη πράξη. Ένας τέτοιος πιστός εκπληρώνει το καθήκον του και κερδίζει επιπλέον αμοιβή για την καλή του πρόθεση.
Ο Προφήτης μας (ειρήνη και ευλογία του Θεού ας είναι επάνω του) κατέδειξε με ένα διδακτικό παράδειγμα ότι οι πράξεις λατρείας και οι καλές συμπεριφορές που δεν βασίζονται σε καλή πρόθεση, αλλά γίνονται μόνο για επίδειξη, δεν έχουν καμία αξία ενώπιον του Θεού. Σύμφωνα με ένα ιερό χαντίθ, την ημέρα της κρίσης, η πρώτη απόφαση θα ληφθεί για έναν μάρτυρα. Όταν ο Θεός τον ρωτήσει τι έκανε:
– Για σένα πολέμησα, για σένα μαρτύρησα, θα πει. Αλλά ο Κύριος θα του πει:
– Είπες ψέματα. Πάλεψες για να σε αποκαλούν γενναίο άνδρα, και τώρα θα σε ρίξουν με το πρόσωπο στο έδαφος στην κόλαση.
Στη συνέχεια θα φέρουν κάποιον που έμαθε και δίδαξε θρησκευτικές γνώσεις και διάβασε το Κοράνι. Και αυτόν θα τον ρωτήσουν τι έκανε.
– Έμαθα και δίδαξα την επιστήμη. Διάβασα το Κοράνι για να κερδίσω την ευαρέσκειά σου, θα πει. Ο Θεός Παντοδύναμος:
– Είπες ψέματα. Έμαθες την επιστήμη για να σε αποκαλούν σοφό. Και διάβασες το Κοράνι για να λένε ότι το διαβάζεις ωραία. Και πράγματι, έτσι είπαν, θα πει. Και ο άνθρωπος αυτός θα ριχτεί στην κόλαση, σέρνοντας το πρόσωπό του στο έδαφος.
Συνεχίζοντας το ιερό χαντίθ, αναφέρεται ότι ένας πλούσιος θα παρουσιαστεί ενώπιον του Θεού και θα πει ότι ξόδεψε τον πλούτο του για χάρη του Θεού, και τότε θα του ειπωθεί:
“γενναιόδωρος άνθρωπος”
Λέγεται ότι ξόδεψε την περιουσία του για να τον επαινούν και ότι, όπως και οι άλλοι, θα ριχτεί στην κόλαση.
(Μουσλίμ, Ιμάρε 152)
Από το χαντίθ αυτό περί προθέσεως προκύπτει και το εξής συμπέρασμα:
Ορισμένες πράξεις που δεν είναι καθεαυτού θρησκευτικές, μπορούν να μετατραπούν σε θρησκευτική πράξη αν γίνονται με καλή πρόθεση. Για παράδειγμα, αν κάποιος τρώει με την πρόθεση να χρησιμοποιήσει τη δύναμη που θα αποκτήσει από το φαγητό για να λατρεύσει τον Θεό, τότε κερδίζει αμοιβή ακόμα και κατά τη διάρκεια του φαγητού. Αν κάποιος που ασχολείται με το εμπόριο, κάνει τη δουλειά του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, με σκοπό να εξυπηρετήσει τους ανθρώπους και να μην τους εξαπατήσει, τότε κερδίζει και χρήματα και αμοιβή.
Στο ιερό χαντίθ μας
«Όποιος έχει την πρόθεση να φτάσει στον Αλλάχ και στον Αγγελιοφόρο Του, να μεταναστεύσει προς αυτούς, η ανταμοιβή που θα λάβει είναι η ανταμοιβή της μετανάστευσης προς τον Αλλάχ και τον Αγγελιοφόρο Του.»
παραγγέλλεται.
Εγίρα,
Σημαίνει να εγκαταλείπεις κάτι. Η αποχή από τις πράξεις που απαγορεύει ο Θεός, με γενικότερη έννοια, θεωρείται επίσης μετανάστευση (χιτζρά). Γι’ αυτό ο Προφήτης (ειρήνη σ’ αυτόν) είπε:
«Ο μετανάστης είναι εκείνος που εγκαταλείπει όσα ο Αλλάχ απαγόρευσε».
ορίζει. (Μπουχάρι, Ιμάν 4,5, Ρικάκ 26; Μουσλίμ, Ιμάν 64-65. Επίσης βλ. Αμπού Νταβούντ, Τζιχάντ 2; Τιρμίζι, Κιγιάμετ 52, Ιμάν 12; Νεσάι, Ιμάν 8, 9, 11.)
Η μετανάστευση (χιτζρά) που αναφέρεται στο χαντίθ σημαίνει να εγκαταλείψει κανείς την πατρίδα του, η οποία βρίσκεται στα χέρια των απίστων, και να μεταναστεύσει σε μια ισλαμική χώρα. Ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν) και οι σύντροφοί του μετανάστευσαν από τη Μέκκα στη Μεδίνα με αυτόν τον σκοπό. Αυτό που ήθελε να πει ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη σ’ αυτόν) είναι:
Αν ένας άνδρας μετανάστευσε χωρίς να επιδιώκει κοσμικά οφέλη, αλλά μόνο για να κερδίσει την ευαρέσκεια του Θεού και να ευχαριστήσει τον Αγγελιοφόρο του (ειρήνη και ευλογίες σε αυτόν), τότε η μετανάστευσή του είναι αποδεκτή· έχει κερδίσει την ανταμοιβή της μετανάστευσης προς τον Θεό και τον Αγγελιοφόρο Του. Αν όμως κάποιος, αν και φαίνεται να μεταναστεύει, στην πραγματικότητα επιδιώκει κοσμικά κέρδη ή επιθυμεί να παντρευτεί μια γυναίκα, τότε η μετανάστευσή του δεν θεωρείται αποδεκτή και δεν κερδίζει καμία ανταμοιβή. Ο Θεός ο Παντοδύναμος έχει δηλώσει αυτήν την αλήθεια ως εξής:
«Σε όποιον επιθυμεί την ανταμοιβή της μετά θάνατον ζωής, θα πολλαπλασιάσουμε την ανταμοιβή του. Σε όποιον επιθυμεί τα εγκόσμια, θα του δώσουμε τα εγκόσμια, αλλά δεν θα έχει μερίδιο στην μετά θάνατον ζωή.»
(Σούρα, 42/20)
Λέγεται ότι η αφήγηση αυτού του ιερού χαντίθ προκλήθηκε από το ακόλουθο γεγονός.
Ένας από τους Σαχάμπι επιθυμούσε να παντρευτεί μια γυναίκα ονόματι Ουμ Κάις. Εκείνη την περίοδο, όμως, η Ουμ Κάις σκεφτόταν να μεταναστεύσει στη Μεδίνα. Πρότεινε στον Σαχάμπι που ήθελε να την παντρευτεί, αν η πρόθεσή του ήταν σοβαρή, να μεταναστεύσει μαζί της στη Μεδίνα και να παντρευτούν εκεί. Ο Σαχάμπι, που δεν είχε ακόμα σκεφτεί να εγκαταλείψει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων στη Μέκκα, αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στη Μεδίνα για να παντρευτεί την Ουμ Κάις. Οι Σαχάμπι που γνώριζαν την κατάσταση, θεώρησαν την Ουμ Κάις ως μετανάστρια.
“Η μετανάστρια Ουμ Κάις”
Τότε αρχίζουν να συζητούν αν εκείνος ο άνθρωπος, για τον οποίο αστειεύονταν, κέρδισε την αμοιβή της μετανάστευσης ή όχι. Τότε ο Προφήτης (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) διευκρινίζει το ζήτημα με αυτό το ιερό χαντίθ, δηλώνοντας ότι ο καθένας θα κερδίσει αμοιβή ανάλογα με την πρόθεσή του.
ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ:
Για να αποκομίσουμε αμοιβή από τις πράξεις μας, πρέπει να τις ξεκινάμε με καλή πρόθεση.
Εφόσον η πρόθεση γίνεται από καρδιάς, δεν είναι απαραίτητο να εκφραστεί και με λόγια.
Δεν μπορείς να κερδίσεις αμοιβή από πράξεις που γίνονται χωρίς να επιδιώκεις την ευχαρίστηση του Θεού.
Ο άνθρωπος πρέπει να είναι αυτό που φαίνεται και να μην χρησιμοποιεί τη θρησκεία για κοσμικά οφέλη.
Ειλικρίνεια σημαίνει ακεραιότητα προθέσεων.
Επιπλέον, το ιερό χαντίθ υποδεικνύει, τουλάχιστον υπαινικτικά, και τα ακόλουθα σημεία:
1) Πρόθεση,
Η πράξη είναι η ψυχή του έργου· οι πράξεις χωρίς πρόθεση θεωρούνται νεκρές.
2) Πρόθεση,
Είναι ένα φωτεινό και μυστηριώδες ελιξίριο που μετατρέπει τις καλές πράξεις σε κακές και τις κακές πράξεις σε καλές.
3)
Η πράξη εξαρτάται από την πρόθεση· η μετανάστευση χωρίς πρόθεση είναι τουρισμός, ο πόλεμος είναι ανταρσία, το προσκύνημα είναι μια απατηλή ταξιδιωτική εμπειρία, η προσευχή είναι γυμναστική, και η νηστεία είναι δίαιτα. Αυτές οι θρησκευτικές πράξεις μπορούν να γίνουν φτερά που οδηγούν τον άνθρωπο στον παράδεισο μόνο με την πρόθεση.
4)
Η αιώνια παράδεισος είναι το αποτέλεσμα της πρόθεσης για αιώνια υπακοή, ενώ η αιώνια κόλαση είναι το αποτέλεσμα της πρόθεσης για αιώνια άρνηση και αιώνια απιστία.
5)
Χάρη στην ανθρώπινη θέληση, με ελάχιστη προσπάθεια και λίγα έξοδα, μπορεί κανείς να αποκτήσει πολύ μεγάλα και πολύτιμα πράγματα.
6)
Όσοι ξέρουν να αξιοποιούν σωστά την πίστωση, μπορούν να κατακτήσουν τον κόσμο.
7)
Ο κόσμος και η γυναίκα, αν και δημιουργήθηκαν με την ικανότητα να είναι ευλογία, η κατάχρηση αυτών των ευλογιών ή η αδυναμία ρύθμισης των σχέσεων με αυτές σύμφωνα με τα θρησκευτικά κριτήρια, μπορεί να καταστήσει αυτές τις ευλογίες εναλλακτική λύση στην ευαρέσκεια του Θεού και του Αποστόλου Του. Ως εκ τούτου, μπορούν να προκαλέσουν την απώλεια τα πάντα για τον άνθρωπο, ακόμα και στην περίοδο της ευημερίας…
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
