Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Όσο περισσότερο τον γνωρίζεις, τόσο περισσότερο τον αγαπάς και τον φοβάσαι. Γι’ αυτό, ο τρόπος να τον αγαπάς και να τον φοβάσαι είναι να τον γνωρίσεις, να γνωρίσεις τα χαρακτηριστικά, τα ονόματα και τα έργα του. Επιπλέον, η αγάπη και ο φόβος θα αυξηθούν με την εκτέλεση των θρησκευτικών καθηκόντων και την αποφυγή των αμαρτιών.
Είναι ένα θεϊκό φως που γεννιέται στην καρδιά ανάλογα με το βαθμό κατανόησης και εκτίμησης της τελειότητας και της ομορφιάς του Θεού. Με αυτή την αγάπη, η ανθρώπινη ψυχή απαλλάσσεται από τις λύπες και τις θλίψεις. Αποκτά καθαρή χαρά και γαλήνη. Η πιο σταθερή από τις αιτίες που οδηγούν την ανθρώπινη ψυχή στην ανώτερη αρετή είναι η αγάπη του Θεού.
Ο Θεός έχει εμφυτεύσει στην καρδιά του ανθρώπου μια ικανότητα για άπειρη αγάπη. Αυτή η άπειρη αγάπη προορίζεται μόνο για τον Θεό, ο οποίος είναι άπειρα τέλειος στις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά Του. Δηλαδή, η ικανότητα αγάπης που δόθηκε στον άνθρωπο προορίζεται για την αγάπη του Θεού.
Ο άνθρωπος αγαπά κάτι είτε για την τελειότητα που βλέπει σ’ αυτό, είτε για την απόλαυση και το όφελος που αντλεί απ’ αυτό. Για παράδειγμα, ένας μουσουλμάνος αγαπά τους προφήτες, τους αγίους, τους ανθρώπους με σοφία και αρετή, για την τελειότητα που βλέπει σ’ αυτούς. Αγαπά εκείνους που του κάνουν καλό, για την ευεργεσία και την καλοσύνη που λαμβάνει από αυτούς. Αγαπά το φαγητό και τα φρούτα για τη γεύση τους. Ο άνθρωπος, με τη λογική και τη συνείδησή του, γνωρίζει ότι όλες αυτές οι υπάρξεις, των οποίων εκτιμά την τελειότητα, είναι ευχαριστημένος από τις ευεργεσίες τους και απολαμβάνει τη γεύση τους, ανήκουν στον Θεό. Όλα τα έχει δημιουργήσει Εκείνος. Όλες οι τελειότητες που εκδηλώνονται σ’ αυτά, προέρχονται από Εκείνον.
Επομένως, ο άνθρωπος θα αφιερώσει αυτή την απεριόριστη ικανότητα αγάπης που διαθέτει, πρωτίστως και κατ’ εξοχήν, στον Θεό, και θα αγαπάει όλα τα άλλα πρόσωπα, τα αγαθά και τις ευεργεσίες που αξίζουν αγάπης, χάριν του Θεού. Κάθε υγιής νους, κάθε αδιάφθορη συνείδηση, αποδέχεται αυτή την αλήθεια.
Συνεπώς, εμείς οι Μουσουλμάνοι αγαπάμε, στο όνομα του Θεού, τον Προφήτη μας (ειρήνη ας είναι επ’ αυτόν), τους τέσσερις Χαλίφες, την Αλ-ι Μπέιτ, και όλους τους σεβαστούς Σαχάμπα. Αν αγαπούσαμε αυτούς τους ανθρώπους όχι για χάρη του Θεού, αλλά μόνο για τις προσωπικότητές τους, τότε θα πέφταμε και εμείς στον κίνδυνο που έπεσαν οι Χριστιανοί. Διότι αυτοί αγαπούν τον Ιησού (ειρήνη ας είναι επ’ αυτόν) όχι ως Απόστολο και αγγελιοφόρο του Θεού, στο όνομα του Θεού, αλλά – Θεός φυλάξοι – σαν Θεό. Με το να τον θεωρούν ίσο με τον Θεό, αποστατούν από την πίστη.
Το Κοράνι θέτει μέτρο σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής, τόσο επίγειας όσο και μεταθανάτιας. Θέτει μέτρο στις ομιλίες, στο φαγητό και το ποτό, στο εμπόριο… και θέτει μέτρο και στον κόσμο των ιδεών και των συναισθημάτων.
Για παράδειγμα, έθεσε όρια στην ομιλία: ο μουσουλμάνος δεν μπορεί να ψεύδεται. Έθεσε όρια στον τρόπο σκέψης: ο άνθρωπος δεν μπορεί να σκεφτεί την ουσία, την φύση και το πώς είναι ο Θεός. Ομοίως, έθεσε όρια στην αγάπη και τον φόβο του Θεού. Το μέτρο της αγάπης του Θεού είναι το μέτρο του φόβου του Θεού, δηλαδή η αποφυγή των αμαρτιών.
Θεωρούμε χρήσιμο να σταθούμε λίγο στο θέμα μας.
Εμείς οι μουσουλμάνοι αγαπάμε τον Αλλάχ αιώνια και άνευ όρων. Στη συνέχεια, αγαπάμε τον Προφήτη μας (σ.α.β.). Αλλά τον αγαπάμε (σ.α.β.) όχι – Θεός φυλάξοι – σαν τον Αλλάχ, αλλά σαν δούλο και Απόστολό Του. Πιστεύουμε ότι όλη η τελειότητα που υπάρχει σε αυτόν (σ.α.β.) προέρχεται από τον Αλλάχ, όχι από τον ίδιο. Γνωρίζουμε ότι είναι ο πιο ευρύς καθρέφτης της εκδήλωσης των ονομάτων και των ιδιοτήτων του Κυρίου και γι’ αυτό τον αγαπάμε περισσότερο από την ψυχή μας, τα υπάρχοντά μας, τους συγγενείς μας, με λίγα λόγια, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Μετά τον Αλλάχ και τον Προφήτη (ειρήνη σ’ αυτόν), αγαπάμε τους άλλους προφήτες, μετά τους τέσσερις χαλίφες, μετά τους άλλους συντρόφους του Προφήτη. Στη συνέχεια, αγαπάμε όλους τους αγίους και τους πιστούς, ανάλογα με την ιεραρχία τους… Συμπερασματικά, προσέχουμε τα μέτρα που θέτει το Ισλάμ στην αγάπη μας.
Όσον αφορά το πώς να αγαπάς τον Θεό, το Κοράνι θέτει το ακόλουθο μέτρο:
(1)
Στην ερμηνεία του παραπάνω ιερού στίχου αναφέρεται:
(2)
Όπως προκύπτει από αυτό το ιερό στίχο και την εξήγησή του, ο τρόπος να αγαπάς τον Θεό είναι να προσπαθείς να ακολουθείς τον Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού). Ένας πιστός αγαπά τον Θεό μιμούμενος τον Αγγελιοφόρο του Θεού (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού) στην πίστη, την ηθική και τη λατρεία, και εφαρμόζοντας όσο το δυνατόν περισσότερο όλες τις διατάξεις που έφερε. Η μεγαλοσύνη των συντρόφων του Προφήτη (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού) έγκειται στο ότι ήταν οι πιο προχωρημένοι στην υπακοή στον Αγγελιοφόρο του Θεού. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Χαζράτ Αλί (ρα) και η οικογένεια του Προφήτη έχουν μια πολύ ιδιαίτερη θέση. Επομένως, κάθε πιστός που τους αγαπά, είναι υπεύθυνος να ακολουθεί τον Προφήτη μας (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού) όπως εκείνοι. Συμπερασματικά, ο Προφήτης μας (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού) είναι το πρότυπο ανθρώπου που αγαπά και ευαρεστεί ο Θεός. Ένας πιστός αγαπά τον Θεό και κερδίζει την αγάπη Του στο βαθμό που μοιάζει με τον τέλειο Οδηγό.
Αυτό είναι δυνατόν με την υπακοή σε όλη την ευγενή Σούννα του, με τις πράξεις, τα λόγια, τις εντολές και τη συμπεριφορά του.
Σύμφωνα με αυτό, ένας πιστός που επιθυμεί να ακολουθεί πιστά τη Σούννα του Προφήτη, θα τελεί όλες τις προσευχές του –υποχρεωτικές, συνιστώμενες και προαιρετικές– όπως ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν), θα νηστεύει, αν είναι πλούσιος θα πάει προσκύνημα και θα δίνει ζακάτ, θα διαβάζει το Κοράνι, θα αγαπά όσους αγαπούσε ο Προφήτης και θα μισεί όσους μισούσε. Θα προσπαθεί να μιμείται όσο το δυνατόν περισσότερο την ηθική του.
Συνήθως αποδίδουμε τα περισσότερα εγκλήματα και αμαρτήματα στην έλλειψη φόβου του Θεού σε όσους τα διαπράττουν.
Στο Ιερό Κοράνι, οι πιστοί περιγράφονται ως εξής:
3
Όπως προκύπτει από αυτό το εδάφιο, υπάρχει μια πολύ στενή σχέση και σύνδεση μεταξύ της αύξησης του φωτός της πίστης και της εγκατάστασης του φόβου του Θεού στην καρδιά.
Ο αείμνηστος Ελμαλή το εξηγεί ως εξής:
4
Αυτός που κατέχει αυτή την αρετή, αντικρούει τις αμφιβολίες με αποδείξεις. Μια μιμητική πίστη, δηλαδή μια πίστη που κληρονομείται από τους γονείς και δεν βασίζεται σε βαθιά έρευνα, μπορεί να ηττηθεί ακόμα και από μια και μόνο αμφιβολία, ενώ μια πίστη που βασίζεται σε αποδείξεις παραμένει αμετάβλητη ακόμα και μπροστά σε αμέτρητες αμφιβολίες.
Tahkiki imanın ikinci bir mertebesi vardır ki, onun da kendi içinde mertebeleri mevcuttur. Allah’ın kainatta tecelli eden güzel isimleri ve bu isimlerin mertebeleri kadar mertebesi vardır. Mümin, o tecellileri görüp okuyabilme kabiliyetine göre sağlam ve sarsılmaz bir imana sahip olur. Bu safhanın en yüksek mertebelerinde artık kainatı bir Kur’an gibi okuyabilecek dereceye gelmiştir. Yani, mesela bir çiçek üzerinde Cenab-ı Hakk’ın isimlerini okur. Onu yaratan, şekil veren, süsleyen, renklendiren, güzelleştiren ve şefkat ve merhamet gösteren bir yaratıcısının isimlerinin tecellilerini seyreder.
Ονομάζεται και τρίτος βαθμός. Όποιος φτάσει σε αυτόν τον βαθμό έχει πλέον διαπεράσει τα πέπλα που περιβάλλουν τους κόσμους της ύπαρξης και έχει αποκτήσει μια πίστη αμετακίνητη, ακόμα και μπροστά σε ορδές αμφιβολιών.5
Η πίστη των προφητών και των πνευματικών οδηγών φτάνει σε αυτό το βάθος. Η ισχυρή πίστη του Προφήτη Μωάμεθ (σ.α.σ.), ο οποίος κατά την Ανάληψη (Μιράτζ) είχε την ευκαιρία να αντικρίσει το μεγαλείο και τον λόγο του Θεού, και του Αμπντούλ Καντίρ Γκεϊλάνι, ο οποίος, ακολουθώντας τα βήματά του, κατάφερε να αντικρίσει τον Θρόνο του Θεού (Αρς-ι Αλά) ενώ βρισκόταν στη γη, μπορούν να παρατεθούν ως παραδείγματα αυτού του επιπέδου πίστης.
Σε αυτήν την πίστη, που μοιάζει με ωκεανό, μπορεί κανείς να φτάσει μόνο με τη γνώση. Φυσικά, αυτή η γνώση πρέπει να είναι τέτοια που να οδηγεί τον άνθρωπο στην πίστη. Πώς, λοιπόν, να περιγράψει κανείς το δέος και τον τρόμο που νιώθουν εκείνοι που, με τη γνώση, ανυψώνονται διαρκώς σε αυτά τα επίπεδα πίστης, σαν να βρίσκονται ενώπιον του Θεού;
6
Η αλήθεια αυτή εκφράζεται στο ιερό εδάφιο με την εξής έννοια. Αυτή η ευλάβεια και η σεμνότητα εκδηλώνεται σε κάθε πιστό ανάλογα με το βαθμό της πίστης του.
Διότι, όσο ο άνθρωπος γνωρίζει τον Κύριό του μέσω της γνώσης, τόσο αυξάνεται η αγάπη και ο σεβασμός του προς Αυτόν. Εξάλλου, μια άπειρη τελειότητα, που υπερβαίνει όλα τα επίπεδα τελειότητας, αξίζει αναμφίβολα άπειρο σεβασμό. Ας σκεφτούμε πώς αισθανόμαστε, με ένα μίγμα χαράς και δέους, μπροστά σε έναν πνευματικό γίγαντα με ανυπέρβλητη αξιοπρέπεια και μοναδική προσωπικότητα, και ας αναλογιστούμε πώς θα αισθανθούμε μπροστά στον Κύριο, τον κάτοχο μιας τελειότητας απείρως ανώτερης.
Ο Θεός, πέρα από την απέραντη ευσπλαχνία και συμπόνια, κατέχει και απέραντη δύναμη και δόξα. Όπως επαναλαμβάνεται σε πολλούς στίχους του Κορανίου, ο Θεός είναι και «Αλ-Ραχίμ» (Ο Ελεήμων) και «Αλ-Αζίζ» (Ο Δυνατός). Ως «Αλ-Ραχίμ», περιβάλλει όλο το σύμπαν με την απέραντη συμπόνια και ευσπλαχνία Του, ενώ ως «Αλ-Αζίζ», τιμωρεί όσους αψηφούν τους νόμους Του και προσβάλλουν τη δόξα Του.
Υπό αυτή την έννοια, ένας δούλος που βρίσκεται ενώπιον του Θεού, από τη μια πλευρά είναι συνεπαρμένος από τη γοητεία της άπειρης ευσπλαχνίας Του, και από την άλλη πλευρά η καρδιά του τρέμει μπροστά στη φρίκη της οργής Του. Είναι δυνατόν ένας τέτοιος άνθρωπος να αψηφήσει τις εντολές του Θεού και να παραβιάσει τις απαγορεύσεις Του;
Αυτός ο φόβος, όπως και η αγάπη, οδηγεί τον άνθρωπο στον Θεό. Όπως εξηγεί ο Μπεντιουζζαμάν,
7
Συνεπώς, ο σκοπός της ύπαρξης του φόβου είναι να οδηγήσει τον άνθρωπο στον Θεό. Αν, λοιπόν, χρησιμοποιήσουμε αυτό το συναίσθημα σε λάθος τόπο και το απομακρύνουμε από τον αρχικό του σκοπό, θα υποστούμε μεγάλες ζημιές. Όπως όταν χρησιμοποιούμε την αγάπη μας σε λάθος τόπο, δεν λαμβάνουμε ανταπόκριση από τους αγαπημένους μας, αντίθετα, γινόμαστε αντικείμενο περιφρόνησης και, παρά την αγάπη που τρέφουμε, χωριζόμαστε από αυτούς, με αποτέλεσμα η αγάπη να μετατρέπεται σε ένα συναίσθημα που μας πνίγει μέσα σε πόνο. Με τον ίδιο τρόπο, η λανθασμένη χρήση του φόβου μετατρέπει τη ζωή του ανθρώπου σε φυλακή. Διότι τα όντα που φοβόμαστε, ενώ δεν αξίζουν να τα φοβόμαστε, δεν μπορούν να μας προκαλέσουν τίποτα άλλο παρά μια οδυνηρή ταπείνωση. Δεν μπορούν ούτε να μας βοηθήσουν, ούτε να κατευνάσουν τον φόβο μας. Αντίθετα, με μια αδιάφορη σκληρότητα, είτε γυρίζουν την πλάτη τους είτε εντείνουν τις επιθέσεις τους, καταστρέφοντάς μας.
Η σχέση του αισθήματος του φόβου με την πίστη και την εμπιστοσύνη στον Θεό περιγράφεται στα Λόγια ως εξής:
8
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
