Στις παλαιότερες θρησκείες υπήρχε εντολή για τις γυναίκες να καλύπτουν το σώμα τους;

Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,

Σεμνότητα,

Σημαίνει ότι τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες πρέπει να καλύπτουν τα ευαίσθητα σημεία του σώματός τους κατά τη διάρκεια της προσευχής και εκτός αυτής.

Ο Θεός Παντοδύναμος λέει:

«Ω γιοι του Αδάμ! Σας έχουμε δώσει ένδυμα για να καλύπτετε τα σώματά σας και ένδυμα για να στολίζεστε. Αλλά το ένδυμα της ευσέβειας είναι το καλύτερο. Αυτό είναι από τα σημεία του Αλλάχ, για να το σκεφτείτε.»


(Αλ-Α’ράφ, 7/26)

«Ο διάβολος ψιθύρισε στον Αδάμ και την Εύα να αποκαλύψουν τα γεννητικά τους όργανα, λέγοντας: “Ο Κύριός σας σας απαγόρευσε να πλησιάσετε αυτό το δέντρο μόνο και μόνο για να μην γίνετε άγγελοι και να μην ζήσετε αιώνια. Και αλήθεια, εγώ είμαι από αυτούς που σας συμβουλεύουν”. Έτσι τους εξαπάτησε, και μόλις δοκίμασαν τον καρπό, τα γεννητικά τους όργανα αποκαλύφθηκαν και άρχισαν να καλύπτουν τα σώματά τους με φύλλα από τον παράδεισο. Τότε ο Κύριός τους φώναξε:»

«Δεν σας είχα απαγορεύσει εγώ να πλησιάζετε αυτό το δέντρο; Και δεν σας είχα πει ότι ο διάβολος είναι εχθρός σας;»

Είπαν: «Κύριέ μας, αδικήσαμε τους εαυτούς μας, και αν δεν μας συγχωρήσεις και δεν μας ελεήσεις, θα είμαστε από τους χαμένους».


(Αλ-Α’ράφ, 7/20-23)

«Ω γιοι του Αδάμ! Μην αφήνετε τον Σατανά να σας παραπλανήσει, όπως έκανε με τους γονείς σας, βγάζοντάς τους από τον Παράδεισο και αποκαλύπτοντας τις αιδηματικές τους περιοχές. Διότι αυτός και η φυλή του σας βλέπουν από μέρη που εσείς δεν τους βλέπετε. Εμείς κάναμε τους Σατανάδες φίλους των απίστων.»


(Αλ-Α’ράφ, 7/27)

Ο Θεός είχε καλύψει τη γύμνια του Αδάμ και της Εύας, αλλά μετά την παράβαση της εντολής, αφαίρεσε το κάλυμμα, αφήνοντάς τους να αντιμετωπίσουν την αμηχανία της γύμνιάς τους με τις δικές τους προσπάθειες. Σύμφωνα με το Κοράνι, ο Αδάμ και η Εύα κατέβηκαν στη γη με την έμφυτη τάση να καλύπτουν το σώμα τους και, κατά συνέπεια, με την προσπάθεια να το πράξουν.

Καθώς οι άνθρωποι απομακρύνονται από τη θρησκεία τους, ξεχνώντας τον ρόλο τους στη γη, το φαινόμενο της κάλυψης της γυναίκας έχει διαστρεβλωθεί.

Οι Εβραίοι έβλεπαν την μαντίλα ως μέσο καταπίεσης και επιβολής στις γυναίκες.

Σύμφωνα με το Ταλμούδ,

Ο σύζυγος έχει το δικαίωμα να χωρίσει τη γυναίκα του χωρίς να καταβάλει προίκα, εάν εκείνη κυκλοφορεί στους δρόμους χωρίς να καλύπτει το κεφάλι της. Οι ερμηνευτές του Ταλμούδ, αποδεχόμενοι την αντίληψη ότι η γυναίκα δημιουργήθηκε από το πλευρό του άνδρα, εξηγούσαν την ανάγκη να είναι καλυμμένη ως ένδειξη ταπεινότητας, σεμνότητας και υπακοής. Έτσι, η κάλυψη της γυναίκας δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα μέσο έκφρασης της καταπίεσής της, σύμφωνα με αυτή την πεποίθηση.

Παραποιημένη Βίβλος’

ενώ,

“Εξήγησε την υποχρέωση των γυναικών να καλύπτουν το σώμα τους ως έκφραση της ανωτερότητας των ανδρών έναντι των γυναικών.”

Σύμφωνα με τον Παύλο, «η μακριά κόμη της γυναίκας, που είναι κάτι εξαιρετικά ελκυστικό, της δόθηκε για να την καλύπτει» (Βίβλος, Επιστολές προς Κορινθίους: 39).

Ο Παύλος, απόστολος από την Ταρσό και εβραϊκής καταγωγής, εξέθεσε τις απόψεις του επί του θέματος σε μια επιστολή προς τους Κορινθίους. Σύμφωνα με τον Παύλο, η κεφαλή κάθε άνδρα αντιπροσωπεύει τον Ιησού Χριστό, ενώ η κεφαλή μιας γυναίκας αντιπροσωπεύει τον σύζυγό της. Επομένως, ο άνδρας που προσεύχεται με καλυμμένη την κεφαλή και η γυναίκα που προσεύχεται με ακάλυπτη την κεφαλή, ατιμάζουν τις κεφαλές τους.

«Διότι γυναίκα που δεν καλύπτει το κεφάλι της, είναι σαν να έχει ξυρισμένα τα μαλλιά της. Αν μια γυναίκα δεν καλύπτει το κεφάλι της, ας κόψει τα μαλλιά της. Αλλά το να κόψει ή να ξυρίσει τα μαλλιά της είναι εξίσου ντροπιαστικό για μια γυναίκα. Η γυναίκα πρέπει να καλύπτει το κεφάλι της. Ο άνδρας, επειδή είναι η εικόνα και η δόξα του Θεού, δεν καλύπτει το κεφάλι του. Αλλά η γυναίκα πρέπει να το καλύπτει, επειδή είναι η δόξα του άνδρα. Στην αρχή ο άνδρας δεν δημιουργήθηκε από τη γυναίκα, αλλά η γυναίκα από τον άνδρα. Η γυναίκα δημιουργήθηκε για τον άνδρα, όχι ο άνδρας για τη γυναίκα. Γι’ αυτό η γυναίκα πρέπει να καλύπτει το κεφάλι της. Εξαιτίας των αγγέλων, ως προστατευτική δύναμη εναντίον τους, και τώρα κρίνετε εσείς, είναι πρέπον η γυναίκα να λατρεύει τον Θεό χωρίς κάλυμμα;» (Βίβλος, Επιστολή προς Κορινθίους: 393)

Η μαντίλα ήταν για τους Εβραίους σύμβολο σεμνότητας και τιμής, κάτι που δεν υπήρχε στις ειδωλολάτρισσες. Επιπλέον, φρόντιζαν να καλύπτουν τα κεφάλια τους κατά τη διάρκεια της προσευχής. Μάλιστα, η παράδοση της κάλυψης του κεφαλιού με ένα τετράγωνο ύφασμα, το ταλλίτ, φτιαγμένο από μετάξι ή μαλλί και με κρόσσια στις άκρες, κατά την πρωινή προσευχή, εξακολουθεί να υφίσταται στους Εβραίους.

Η μαντίλα ήταν διαδεδομένη μεταξύ των χριστιανών γυναικών. Η σημασία που είχε η μαντίλα για τις ευσεβείς χριστιανές γυναίκες, βρίσκει τον ορισμό της στην έκκληση του χριστιανού θεολόγου Τετυλλιανού προς τις γυναίκες να καλύπτουν τα κεφάλια τους:

«Παρθένα, σε ικετεύω, σκέπασε το κεφάλι σου με ένα πέπλο! Αγκαλιάσου με το όπλο της σεμνότητας και της αιδούς, περιφράξου με το τείχος της σεμνοφροσύνης, ύψωσε ένα τείχος γύρω από το φύλο σου, από το οποίο να μην περνούν ούτε τα δικά σου βλέμματα ούτε τα βλέμματα των περαστικών, φόρεσε αυτό το ένδυμα που ανήκει στις γυναίκες για να προστατεύσεις την παρθενία σου.»

Στις χριστιανικές κοινωνίες, το μαντήλι αποτελούσε επί αιώνες ένδειξη της συζυγικής κατάστασης της γυναίκας. Μια παντρεμένη γυναίκα κάλυπτε το κεφάλι της με τον εξής τρόπο: ένα δίχτυ συγκρατούσε τα μαλλιά της, πάνω στο οποίο φορούσε ένα μαντήλι που κάλυπτε και το πρόσωπό της, έφτανε μέχρι τους γοφούς και μερικές φορές άφηνε το μπροστινό μέρος ανοιχτό ή στερεωνόταν κάτω από το πηγούνι με μια καρφίτσα.

Ο Ραββίνος Δρ. Μενάχεμ Μ. Μπράγιερ (Καθηγητής Βιβλικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Γεσιβά) στο βιβλίο του αναφέρει ότι στην ραββινική λογοτεχνία, η εβραία γυναίκα που εμφανιζόταν δημόσια φορούσε παραδοσιακά μαντίλα που κάλυπτε όλο το πρόσωπό της, εκτός από ένα μάτι (1). Παραθέτει λόγια ορισμένων διάσημων ραββίνων της αρχαιότητας:

«Δεν ταιριάζει στις κόρες του Ισραήλ να βγαίνουν έξω με τα μαλλιά τους ακάλυπτα. Αλίμονο στον άνδρα που αφήνει τη γυναίκα του να βγαίνει με τα μαλλιά της φανερά… Η γυναίκα που αφήνει τα μαλλιά της ακάλυπτα για να φανεί όμορφη, φέρνει φτώχεια.»

Η θρησκεία απαγορεύει την προσευχή ή την ευχαριστία παρουσία μιας παντρεμένης γυναίκας με ακάλυπτα μαλλιά, επειδή μια γυναίκα με ακάλυπτα μαλλιά θεωρείται “αποκαλυμμένη” (2). Ο Δρ. Μπρέιερ προσθέτει:

«Στην Τανναϊτική περίοδο, η γυναίκα που δεν κάλυπτε το κεφάλι της θεωρούνταν ότι υποτιμούσε την αρετή της. Μια γυναίκα με ακάλυπτο κεφάλι τιμωρούνταν με εκατό ζουζίμ.»

Ο Δρ. Μπρέιερ εξηγεί επίσης ότι η μαντίλα της Εβραίας γυναίκας δεν θεωρούνταν σύμβολο της σεμνότητάς της, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνταν περισσότερο ως σύμβολο πλούτου και διάκρισης παρά ως σύμβολο σεμνότητας. Η μαντίλα εξέφραζε την αξιοπρέπεια και την ανωτερότητα μιας αξιοσέβαστης γυναίκας, καθώς και την απρόσβασιμότητά της ως ιερή ιδιοκτησία του συζύγου της (3).

Η μαντίλα εξέφραζε την αξιοπρέπεια και την κοινωνική θέση μιας γυναίκας. Γυναίκες από κατώτερες τάξεις συχνά φορούσαν μαντίλα για να δώσουν την εντύπωση ότι ανήκαν σε ανώτερη τάξη.

Στην αρχαία Ισραήλ, οι πόρνες δεν επιτρεπόταν να καλύπτουν τα κεφάλια τους, επειδή η μαντίλα ήταν σημάδι ευγένειας.

Ωστόσο, οι πόρνες συνήθως φορούσαν ένα ειδικό κάλυμμα κεφαλής για να φαίνονται αξιοσέβαστες (4). Οι Εβραίες στην Ευρώπη συνέχισαν να φορούν κάλυμμα κεφαλής μέχρι τον δέκατο ένατο αιώνα, όταν άρχισαν να ενσωματώνονται με την κοσμική κουλτούρα γύρω τους. Τον δέκατο ένατο αιώνα, ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής ανάγκασε πολλές να βγουν στο δρόμο με το κεφάλι ακάλυπτο. Μερικές Εβραίες θεώρησαν πιο βολικό να αντικαταστήσουν το κάλυμμα κεφαλής με περούκα ως έναν άλλο τρόπο να καλύπτουν τα μαλλιά τους. Σήμερα, οι περισσότερες θρησκευόμενες Εβραίες δεν καλύπτουν το κεφάλι τους εκτός από τη συναγωγή (5). Μερικές από αυτές, όπως η αίρεση του Χασιδισμού (6), εξακολουθούν να χρησιμοποιούν περούκες (7).

Ποια είναι η κατάσταση στις χριστιανικές παραδόσεις;

Είναι γνωστό ότι οι καθολικές καλόγριες καλύπτουν τα κεφάλια τους εδώ και χιλιετίες, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Ο Άγιος Παύλος κάνει κάποιες ενδιαφέρουσες αναφορές στο πέπλο στην Αγία Γραφή:

«Θέλω όμως να ξέρετε ότι ο Χριστός είναι η κεφαλή κάθε άνδρα, ο άνδρας η κεφαλή της γυναίκας, και ο Θεός η κεφαλή του Χριστού. Κάθε άνδρας που προσεύχεται ή προφητεύει με καλυμμένη την κεφαλή του, ατιμάζει την κεφαλή του. Κάθε γυναίκα όμως που προσεύχεται ή προφητεύει με ακάλυπτη την κεφαλή της, ατιμάζει την κεφαλή της, διότι είναι το ίδιο με το να είναι ξυρισμένη. Διότι αν η γυναίκα δεν καλύπτεται, ας κουρευτεί· αν όμως είναι αισχρό για γυναίκα να κουρευτεί ή να ξυριστεί, ας καλύπτεται. Διότι ο άνδρας δεν πρέπει να καλύπτει την κεφαλή του, επειδή είναι εικόνα και δόξα του Θεού· η γυναίκα όμως είναι δόξα του άνδρα. Διότι ο άνδρας δεν είναι από τη γυναίκα, αλλά η γυναίκα από τον άνδρα· και ο άνδρας δεν κτίστηκε για τη γυναίκα, αλλά η γυναίκα για τον άνδρα. Γι’ αυτό η γυναίκα πρέπει να έχει σημάδι εξουσίας επί της κεφαλής της, εξαιτίας των αγγέλων.»

(Προς Κορινθίους Α’ 11:3-10)

Η λογική του Αγίου Παύλου περί της κάλυψης της γυναίκας συμβολίζει την εξουσία του άνδρα, ο οποίος είναι η εικόνα και η δόξα του Θεού, επί της γυναίκας που δημιουργήθηκε από αυτόν και για αυτόν. Η περίφημη θέση του Αγίου Τερτυλλιανού.

«Περί του Καλύμματος των Παρθένων»

επίσης

«Νεαρές γυναίκες, πρέπει να καλύπτετε το κεφάλι σας στους δρόμους, πρέπει να καλύπτετε το κεφάλι σας στις εκκλησίες, πρέπει να καλύπτετε το κεφάλι σας ανάμεσα σε ξένους, και μετά πρέπει να καλύπτετε το κεφάλι σας ανάμεσα στους δικούς σας αδελφούς…»

Συγγραφέας. Στους σημερινούς κανόνες της Καθολικής Εκκλησίας, υπάρχει ένας κανόνας που απαιτεί από τις γυναίκες να καλύπτουν το κεφάλι τους μέσα στην εκκλησία (8). Ορισμένες χριστιανικές αιρέσεις, όπως οι Αμις και οι Μεννονίτες (9), εξακολουθούν να επιβάλλουν στις γυναίκες να καλύπτουν το κεφάλι τους. Οι λόγοι που μεταφέρονται από τους δικούς τους εκκλησιαστικούς ηγέτες είναι η ίδια λογική που παρουσιάζεται από τον Άγιο Παύλο στην Αγία Γραφή:

«Η κάλυψη της κεφαλής των γυναικών είναι σύμβολο υποταγής στον άνδρα και στον θεό».

(10).

Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι το Ισλάμ δεν εφηύρε το μαντήλι. Ωστόσο, το Ισλάμ το εγκρίνει. Το Ισλάμ ζητά από τους πιστούς άνδρες και γυναίκες να συγκρατούν το βλέμμα τους και να διατηρούν την αγνότητά τους, και από τις πιστές γυναίκες να φορούν μαντήλια που να καλύπτουν το λαιμό και το στήθος τους:

«Πες στους πιστούς άνδρες να συγκρατούν τα βλέμματά τους από ό,τι απαγορεύεται να βλέπουν και να προστατεύουν την τιμή τους… Πες και στις πιστές γυναίκες να συγκρατούν τα βλέμματά τους από ό,τι απαγορεύεται να βλέπουν και να προστατεύουν την αγνότητά τους. Να μην αποκαλύπτουν τα στολίδια τους, εκτός από ό,τι είναι φανερό. Να ρίχνουν τα μαντήλια τους πάνω από τα στήθη τους.»




(Νουρ, 24/30-31)

Το Κοράνι εξακολουθεί να δηλώνει σαφώς ότι η μαντίλα είναι απαραίτητη για την σεμνότητα. Αλλά γιατί είναι σημαντική η σεμνότητα; Το Κοράνι εξηγεί και αυτό:

«Ω Προφήτη! Πες στις γυναίκες σου, στις κόρες σου και στις γυναίκες των πιστών να φορούν τα μαντίλια τους όταν βγαίνουν έξω, για να αναγνωρίζονται και να μην παρενοχλούνται.»


(Αλ-Αχζάμπ, 33/59)

Αυτό είναι όλο… η σεμνότητα είναι μια ασπίδα, πιο συγκεκριμένα μια ασπίδα σεμνότητας, για την προστασία των γυναικών από την παρενόχληση.

Έτσι, αποδεικνύεται ότι ο μοναδικός σκοπός της μαντίλας στο Ισλάμ είναι η προστασία. Σε αντίθεση με τις χριστιανικές παραδόσεις, η μαντίλα στο Ισλάμ δεν συμβολίζει ούτε την εξουσία του άνδρα επί της γυναίκας ούτε την υποταγή της γυναίκας στον άνδρα. Σε αντίθεση με τις εβραϊκές παραδόσεις, δεν αποτελεί σημάδι πλούτου ούτε διάκρισης για τις γυναίκες με τιμή. Η μαντίλα είναι σύμβολο σεμνότητας που προστατεύει όλες τις γυναίκες. Η φιλοσοφία του Ισλάμ είναι: η ασφάλεια είναι καλύτερη από τη λύπη. Το Κοράνι ενδιαφέρεται τόσο πολύ για την προστασία του σώματος και της τιμής των γυναικών, που τιμωρεί αυστηρά τον άνδρα που κατηγορεί άδικα μια σεμνή γυναίκα για ανηθικότητα:

“Εκείνοι που κατηγορούν τις σεμνές γυναίκες για μοιχεία,

(για να αποδειχθούν οι ενοχές τους)

«Σε όσους δεν φέρουν τέσσερις μάρτυρες, να δώσετε ογδόντα ραβδισμούς· και ποτέ να μην δεχτείτε τη μαρτυρία τους. Αυτοί είναι οι παραβάτες».


(Νουρ, 24/4)

Συγκρίνετε αυτή τη σκληρή στάση του Κορανίου με τη χαλαρή και αδιάφορη στάση που υιοθετεί η παραποιημένη Βίβλος απέναντι στον βιασμό:

«Αν κάποιος άνδρας βρει μια νεαρή γυναίκα, η οποία είναι παρθένα και δεν είναι αρραβωνιασμένη, και την πιάσει και κοιμηθεί μαζί της, και πιαστούν, τότε ο άνδρας που κοιμήθηκε μαζί της θα δώσει στον πατέρα της νεαρής γυναίκας πενήντα σίκλους ασήμι, και η γυναίκα θα είναι γυναίκα του, επειδή την ταπείνωσε· και δεν θα μπορεί να την χωρίσει σε όλη του τη ζωή.»

(Δευτερονόμιον 22:28-29)

Εδώ πρέπει να θέσουμε την εξής απλή ερώτηση:

Ποιος είναι αυτός που πραγματικά τιμωρείται;

Είναι χειρότερος ο άνδρας που απλώς πληρώνει πρόστιμο για βιασμό, ή το κορίτσι που αναγκάζεται να παντρευτεί τον άνδρα που τη βίασε και να ζήσει μαζί του μέχρι θανάτου; Επίσης, ένα ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι:

Ποιο είναι καταλληλότερο για μια γυναίκα;

Η αυστηρή στάση του Κορανίου ή η επιπόλαιη στάση της Βίβλου;

Κάποιοι, κυρίως στη Δύση, άρχισαν να χλευάζουν τη θεωρία της σεμνότητας ως μέσο προστασίας της γυναίκας. Σύμφωνα με αυτούς, η καλύτερη προστασία επιτυγχάνεται με την εκπαίδευση, την καλλιέργεια πολιτισμένης συμπεριφοράς και την αυτοκυριαρχία. Εμείς λέμε ότι αυτά είναι καλά, αλλά δεν αρκούν: «Αν η “πολιτισμικότητα” αρκούσε για προστασία, τότε γιατί οι γυναίκες στη Βόρεια Αμερική δεν τολμούν να βγουν σε έναν σκοτεινό δρόμο, ακόμα και αν είναι απέναντι από ένα άδειο πάρκο; Αν η εκπαίδευση είναι η λύση, γιατί ένα σεβαστό πανεπιστήμιο όπως το Queen’s διαθέτει υπηρεσία συνοδείας για τις φοιτήτριες του; Αν η “αυτοκυριαρχία” είναι η λύση, γιατί οι περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας κατακλύζουν τις εφημερίδες καθημερινά; Τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των κατηγορουμένων για σεξουαλική παρενόχληση συγκαταλέγονται: αξιωματικοί του Ναυτικού, διευθυντές, καθηγητές πανεπιστημίου, δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου και ο πρωθυπουργός της Αμερικής! Δεν πίστευα στα μάτια μου όταν διάβασα τη δήλωση της κοσμήτορος του Γραφείου Γυναικών του Πανεπιστημίου Queen’s:

«Στον Καναδά, μια γυναίκα πέφτει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης κάθε έξι λεπτά, μία στις τρεις γυναίκες υφίσταται σεξουαλική παρενόχληση σε κάποια στιγμή της ζωής της, μία στις τέσσερις γυναίκες κινδυνεύει να πέσει θύμα βιασμού ή να δεχθεί επίθεση με σκοπό τον βιασμό, μία στις οκτώ γυναίκες που φοιτούν στο λύκειο ή στο πανεπιστήμιο πέφτει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης και, σύμφωνα με μια μελέτη, το 60% των ανδρών πανεπιστημιακής ηλικίας δήλωσαν ότι θα διέπρατταν σεξουαλική παρενόχληση εάν ήταν σίγουροι ότι δεν θα συλληφθούν».

Στην κοινωνία που ζούμε, ορισμένα πράγματα είναι πολύ λάθος. Απαιτούνται ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και την κουλτούρα της κοινωνίας. Υπάρχει τεράστια ανάγκη για μια κουλτούρα σεμνότητας, τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες, στην ενδυμασία, την ομιλία και τη συμπεριφορά. Διαφορετικά, τα αποθαρρυντικά στατιστικά στοιχεία θα επιδεινώνονται μέρα με τη μέρα και, δυστυχώς, μόνο οι γυναίκες θα πληρώνουν το τίμημα αυτής της κατάστασης. Στην πραγματικότητα, όλοι υποφέρουμε, αλλά όπως είπε ο Κ. Γκιμπράν:

“Αυτός που δέχεται το χτύπημα δεν είναι σαν αυτόν που το μετράει.”

(11). Οι κοινωνίες που αποβάλλουν τα νεαρά κορίτσια από το σχολείο απλώς και μόνο επειδή φορούν σεμνά ρούχα, όπως η Γαλλία, τελικά βλάπτουν τον εαυτό τους.

Το γεγονός ότι η ίδια μαντίλα, όταν φοριέται από καθολικές καλόγριες, θεωρείται ένα «υψηλό» σύμβολο που υποδηλώνει την εξουσία των ανδρών, ενώ όταν φοριέται από μουσουλμάνες γυναίκες για λόγους προστασίας, υποβιβάζεται ως σημάδι «καταπίεσης», είναι μια από τις μεγαλύτερες αντιφάσεις της σύγχρονης κοινωνίας μας…

Υποσημειώσεις:

1. Menachem M. Brayer, Η Εβραία Γυναίκα στη Ραββινική Λογοτεχνία: Μια Ψυχοκοινωνική Προσέγγιση (Hoboken, N.J.: Ktav Publishing House, 1986) σελ. 223.

2. Στο ίδιο, σελ. 316-317. Επίσης, βλ. Swidler, όπ. αναφ., σελ. 121-123.

3. Στο ίδιο, σελ. 139.

4. Σούζαν Γ. Σνάιντερ, Εβραία και Γυναίκα (Νέα Υόρκη: Σάιμον & Σούστερ, 1984) σελ. 237.

5. Ό.π., σελ. 238-239

6. Εβραϊκός μυστικισμός που αναπτύχθηκε στην Πολωνία και τις γειτονικές χώρες τον 18ο αιώνα, με κύριες αρχές την προσευχή, την αγάπη και τη χαρά. Σ.τ.Μ.

7. Alexandra Wright, «Δουδαισμός» στο Holm και Bowker, επιμ., ό.π., σελ. 128-129.

8. Clara M. Henning, “Cannon Law and the Battle of the Sexes” στο Rosemary R. Ruether, επιμ., Religion and Sexism: Images of Woman in the Jewish and Christian Traditions (Νέα Υόρκη: Simon and Schuster, 1974) σελ. 272.

9. Μια κοινότητα που, το 1540, στην Ολλανδία και τη βορειοδυτική Γερμανία, οργάνωσε ένα ιδιαίτερο κίνημα λόγω των απόψεών της περί βαπτίσματος, οι οποίες διέφεραν από τις γενικές προτεσταντικές αντιλήψεις, και στη συνέχεια αναγκάστηκε να μεταναστεύσει, κυρίως στην Αμερική. Κάθε κοινότητα ζει υπό τη δική της διοίκηση· δεν έχουν ανώτατο ηγέτη. Μόνο οι ενήλικες βαπτίζονται· για να τηρούν κατά γράμμα τις εντολές του Ιησού, δεν πηγαίνουν στρατό ούτε δίνουν όρκο. Δείχνουν ανοχή και ανεκτικότητα απέναντι σε άλλες κοινότητες και θρησκείες. Σ.τ.μ.

10. Donald B. Kraybill, The Riddle of the Amish Culture (Βαλτιμόρη: Johns Hopkins University Press, 1989), σελ. 56.

11. Χαλίλ Γκιμπράν, Σκέψεις και Διαλογισμοί (Νέα Υόρκη: Bantam Books, 1960) σελ. 28.

12. The Times, 18 Νοεμβρίου 1993.

Με χαιρετισμούς και ευχές…

Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις