Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Απάντηση 1:
Ας υποθέσουμε ότι ρωτούν κάτι τέτοιο. Θα δυσκολευόταν άραγε ο Θεός, ο παντογνώστης, ο δημιουργός όλων των νοημάτων, να δώσει σε αυτά τα ερωτήματα δίκαιες, ορθές και ικανοποιητικές απαντήσεις;
Στο Κοράνι, επανειλημμένα,
«Ο Θεός θα αποκαλύψει την αλήθεια των θεμάτων στα οποία διαφωνείτε την ημέρα της Ανάστασης.»
(Χατζ, 22/69)
Η συμπερίληψη της φράσης που αναφέρεται στο κείμενο αποτελεί επίσης απάντηση στις εν λόγω υποθέσεις.
Για παράδειγμα, ένα άτομο που πέθανε σε παιδική ηλικία, στην άλλη πλευρά,
“Θεέ μου, μακάρι να με είχες αφήσει να ζήσω περισσότερο, ώστε να είχα υψηλότερη θέση στον παράδεισο;..”
Αν κάποιος πει κάτι τέτοιο, και του απαντήσουν με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να αντιρρήσει;
«Πολλοί μικροί, σαν εσένα, μεγάλωσαν, άρχισαν να ασεβούν προς τον Θεό και κατέληξαν στην κόλαση… Είναι κακό να σε σώσω από αυτόν τον κίνδυνο και να σε πάρω στον παράδεισο;»
Ένας άπιστος,
“Θεέ μου, κάποιους τους πήρες σε παιδική ηλικία, να με είχες πάρει κι εμένα σε παιδική ηλικία και να είχα πάει στον παράδεισο!…”
δεν μπορεί να πει κάτι τέτοιο, δεν μπορεί να διεκδικήσει τέτοιο δικαίωμα. Αν του απαντούσαν:
«Όπως και σε όλους τους άλλους, ο Θεός σου έδωσε νου και ευφυΐα, σε υπέβαλε σε μια δίκαιη δοκιμασία, για να αποκομίσεις μια μεγάλη ανταμοιβή, σαν τον παράδεισο. Ενώ εκατομμύρια άνθρωποι, στην ίδια ηλικία με σένα, με την ίδια ευφυΐα και νου, πέρασαν αυτή τη δοκιμασία και μπήκαν στον παράδεισο, είναι δίκαιο και συνάδει με τη συνείδηση να χρεώνεις τον Θεό για τις κακές συνέπειες της δικής σου τεμπελιάς και αμέλειας;»
Τι θα απαντήσει;
Τι αξία έχει η επίκληση φτηνών δικαιολογιών από έναν μαθητή που έχει μείνει στην τάξη;
Αυτή είναι η απάντησή μας. Και αν απαντούσε και ο Θεός… Πραγματικά, δεν μπορώ να μην εκπλαγώ με τη λογική εκείνων που νομίζουν ότι μπορούν να αναγκάσουν τον Παντοδύναμο Δημιουργό, που δημιούργησε τα πάντα από το τίποτα, να σιωπήσει…
Αυτά που είπαμε ήταν για διερεύνηση. Την αλήθεια, ας την μάθουμε από το Κοράνι:
«Αν θέλαμε, θα καθοδηγούσαμε όλους τους ανθρώπους και θα τους έβαζαμε στο σωστό δρόμο. Αλλά η απόφαση έχει οριστικοποιηθεί: “Θα γεμίσω την κόλαση με μερικούς από τους δαίμονες και τους ανθρώπους.”»
(Σουτζούντ, 32/13).
Ναι, ο παράδεισος θέλει ανθρώπους, όπως και η κόλαση. Σε όσους πάνε στον παράδεισο, η χάρη του Θεού είναι δεδομένη. Γιατί ο Θεός είναι ο κύριος της αιώνιας ευσπλαχνίας, συμπόνιας και χάριτος. Αλλά κανείς από όσους πάνε στην κόλαση δεν υπέστη αδικία. Γιατί ο Θεός, του οποίου η αιώνια δικαιοσύνη αποδεικνύεται από την τάξη, την πειθαρχία, την αρμονία και τις ισορροπίες που φανερώνει ολόκληρο το σύμπαν, είναι δίκαιος και δεν θα καταδεχτεί να αδικεί τους υπηρέτες του.
Απάντηση 2:
Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση με ένα απλό ναι ή όχι θα ήταν εσφαλμένη. Διότι αν πούμε ναι, θα γίνουμε Καμπριγιανιστές, απορρίπτοντας την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου, ενώ αν πούμε όχι, θα γίνουμε Μουταζιλίτες, αρνούμενοι το πεπρωμένο. Η καλύτερη απάντηση σε αυτό το θέμα είναι: Ο Θεός ξέρει.
Ο Θεός, με τη σοφία Του, έχει συνδέσει κάθε αποτέλεσμα με μια αιτία σε αυτόν τον κόσμο. Αυτή η αλήθεια εκφράζεται με τη φράση ότι η μοίρα συνδέει την αιτία με το αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, ένα παιδί είναι το αποτέλεσμα, ενώ οι γονείς του είναι η αιτία. Ο Θεός έχει ορίσει τη δημιουργία αυτού του παιδιού από αυτούς τους γονείς.
Εδώ είναι
Τζαμπρίγια,
Αποδίδει ξεχωριστή μοίρα στην αιτία και στο αποτέλεσμα, δηλαδή θεωρεί τους γονείς και το παιδί ως ξεχωριστές οντότητες. Ως αποτέλεσμα, καταλήγει σε μια εσφαλμένη αντίληψη, όπως το να πιστεύει ότι ένα παιδί που γεννήθηκε, εφόσον η μοίρα του ήταν να γεννηθεί, θα γεννιόταν ακόμα και αν δεν υπήρχαν οι γονείς του.
Οι Μουταζιλίτες, από την άλλη,
Επικαλούμενος τις αιτίες, προβάλλει μια άκυρη ιδέα, σαν να λέει ότι αν δεν υπήρχαν οι γονείς, το παιδί δεν θα είχε γεννηθεί.
Οι μελετητές του Εχλί Σουννέτ,
Αναφέρουν ότι η μοίρα βλέπει την αιτία και το αποτέλεσμα ως αλληλένδετα, και ότι αν υποτεθεί η απουσία αιτιών, τίποτα δεν μπορεί να ειπωθεί για το αποτέλεσμα. Δηλαδή, για το παραπάνω παράδειγμα,
“Θα είχε γεννηθεί το παιδί αν δεν υπήρχαν αυτοί οι γονείς;”
Η απάντηση των σουνιτικών λογίων στην ερώτηση,
“Το τι θα συμβεί είναι άγνωστο σε εμάς.”
Διότι, υπάρχει ένα γεγονός. Το παιδί αυτό γεννήθηκε από αυτούς τους γονείς. Αν υποθέσουμε την απουσία των γονέων, πώς θα κριθεί αν το παιδί θα γεννηθεί ή όχι; Δεν μπορεί να γίνει καμία εικασία σχετικά με το αν ο Θεός θα στείλει το παιδί αυτό να γεννηθεί από άλλους γονείς.
Δεν μπορούμε να κάνουμε υποθέσεις του τύπου «αν αυτός ο άνθρωπος ζούσε, θα μπορούσε να μετανοήσει και να σωθεί». Ούτε είναι εγγυημένο ότι ένα παιδί που πεθαίνει σε μικρή ηλικία θα ασκήσει την πίστη του, ούτε ότι κάποιος που ζει περισσότερο θα το κάνει. Ο άπιστος θα αντιμετωπιστεί ανάλογα με την απιστία του.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
