Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Η νόμιμη άμυνα, ή αλλιώς η αυτοάμυνα, αποτελεί μία από τις σημαντικές αρχές του ισλαμικού δικαίου. Οι περιπτώσεις που δικαιολογούν τη νόμιμη άμυνα διακρίνονται κυρίως σε τρεις κατηγορίες:
Υπεράσπιση της ζωής, υπεράσπιση της περιουσίας και υπεράσπιση της τιμής.
1. Αυτοάμυνα
Η αυτοάμυνα του ατόμου απέναντι σε μια επίθεση κατά της ζωής και της σωματικής ακεραιότητάς του, συνίσταται στην αντίσταση στον δράστη και στην μη υποταγή σε αυτόν. Η σχετική απόφαση έχει ως εξής:
«Αν κάποιος σκοτώσει κάποιον που του επιτέθηκε με όπλο, δεν υφίσταται καμία ποινή, ούτε αποζημίωση ούτε τιμωρία.»
Δεν υπάρχει διαφορά αν το περιστατικό συμβεί μέρα ή νύχτα, μέσα ή έξω από την πόλη. Αν ο επιτιθέμενος δεν μπορεί να αποτραπεί με άλλο τρόπο παρά με θάνατο, και αν είσαι βέβαιος ότι θα σε σκοτώσει αν δεν τον σκοτώσεις, τότε μπορείς να τον σκοτώσεις. Αλλά αν είναι δυνατόν να τον κυνηγήσεις, να τον τραυματίσεις ελαφρά ή να τον αποτρέψεις με άλλο τρόπο, δεν επιτρέπεται να τον σκοτώσεις.” (1)
2. Υπεράσπιση Περιουσίας
Η δεύτερη περίπτωση νόμιμης άμυνας αφορά την προσβολή της ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα, αν κάποιος δει έναν κλέφτη να μπαίνει στο σπίτι του τη νύχτα και να κλέβει τα υπάρχοντά του, και τον κυνηγήσει και τον πιάσει, και ο κλέφτης αρνείται να επιστρέψει τα κλοπιμαία, και ο ιδιοκτήτης ξέρει ότι δεν μπορεί να τα πάρει πίσω χωρίς να σκοτώσει τον κλέφτη, τότε δεν θεωρείται δολοφόνος αν τον σκοτώσει, και είναι αθώος ενώπιον του νόμου. Αλλά αν είναι δυνατόν να σώσει τα υπάρχοντά του φωνάζοντας, καλώντας βοήθεια, συγκεντρώνοντας κόσμο ή ειδοποιώντας τις αρχές, τότε δεν μπορεί να σκοτώσει τον κλέφτη, και αν το κάνει, διαπράττει φόνο, και μάλιστα μπορεί να υπάρξει και ανταπόδοση (2).
3. Υπεράσπιση της Τιμής
Η τρίτη περίπτωση νόμιμης άμυνας είναι η άμυνα απέναντι σε βιασμό της τιμής και της υπόληψης.
Κανείς δεν θεωρείται δολοφόνος αν σκοτώσει έναν βιαστή που βίασε την τιμή του.
Δεν υπάρχει διάταξη στο Ισλαμικό δίκαιο που να αφορά αυτό το θέμα. Η αρχή σε αυτό το ζήτημα ορίζεται ως εξής:
«Εάν κάποιος σκοτώσει έναν βιαστή που προσπαθεί να τον βιάσει, επειδή δεν μπορεί να τον αποτρέψει με άλλο τρόπο, δεν ισχύουν οι διατάξεις περί φόνου.» (3)
Δεν επιβάλλεται καμία ποινή σε όποιον αντιστέκεται σε βιασμό που διαπράττεται εναντίον της τιμής ενός από τα οικεία του πρόσωπα, όπως η σύζυγος ή η αδελφή του, και σκοτώνει τον βιαστή.
Εκείνος που δεν μπόρεσε να σκοτώσει τον βιαστή, ούτε να του αντισταθεί, αν πεθάνει, θα λάβει μεγάλη ανταμοιβή στην άλλη ζωή. Σχετικά με αυτό, ο Προφήτης μας (ειρήνη σε αυτόν) είπε:
«Όποιος σκοτώνεται για την πίστη και τη ζωή του είναι μάρτυρας.»
(4)
«Εάν κάποιος σκοτωθεί άδικα για την περιουσία του, τότε θα πάει στον παράδεισο.»
(5)
Το άρθρο 49, παράγραφος 2 του Τουρκικού Ποινικού Κώδικα ορίζει την νόμιμη άμυνα ως εξής:
«Δεν επιβάλλεται ποινή στον δράστη για πράξεις που διαπράττονται από ανάγκη, η οποία προκαλείται από την άμεση ανάγκη να αποτραπεί μια άδικη επίθεση κατά της ζωής ή της τιμής του ίδιου ή κάποιου άλλου.»
Ο Τουρκικός Ποινικός Κώδικας δεν θεωρεί νόμιμη την άμυνα που ασκείται για την προστασία της περιουσίας. Αυτός ο περιορισμός αποτελεί αντικείμενο κριτικής από τους νομικούς κύκλους.(6)
Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη το εξής: Η πράξη της νόμιμης άμυνας που φτάνει μέχρι και τη θανάτωση, στο Ισλαμικό δίκαιο, μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο εάν ο αμυνόμενος πιστεύει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση εκτός από τη θανάτωση. Διαφορετικά, δεν θα γλιτώσει από την ευθύνη ούτε στον κόσμο αυτόν ούτε στον άλλο.
«Όποιος σκοτώσει έναν πιστό με πρόθεση, η τιμωρία του θα είναι η αιώνια κόλαση.»
(7)
σύμφωνα με την δήλωση του ιερού στίχου που αναφέρεται παραπάνω, θα υποστεί μια μεγάλη τιμωρία.
Υποσημειώσεις:
1. Ιμπν Αμπιντίν, Ρεντντ-ουλ-μουχτάρ, 5:351.
2. Φετβά-ι Χιντίγιε, 6:7.
3. Ισθιλαχάτ-ι Φικχιγέ Καμούσου, 3:125.
4. Τιρμίζι, Δίγιατ:21.
5. Μουσνέδ, 2:221
6. Σουλχί Ντονμέζερ και Σαχίρ Ερμάν. Θεωρητικό και Εφαρμοσμένο Ποινικό Δίκαιο, 2:124.
Σουρα 7, εδάφιο 93.
(βλ. Μεχμέτ ΠΑΚΣΟΥ, Ερωτήματα που Θέτει η Εποχή)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
