1) Πώς προέκυψε ο Αλεβισμός; Γιατί έχει τέτοια ευρεία γεωγραφική διάδοση; Ποιοι είναι οι λόγοι που ωθούν τους ανθρώπους να αναζητήσουν ή να υιοθετήσουν πεποιθήσεις εκτός του σουνιτικού Ισλάμ;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Οι λόγοι που οι άνθρωποι παρεκκλίνουν από τον σωστό δρόμο είναι ασθένειες όπως η άγνοια και η αλαζονεία.
Αιτίες που Εμποδίζουν τον Άνθρωπο να Παραμείνει στην Ορθή Πορεία
Άνθρωπος
“πάντοτε ὑπακούειν”
Δημιουργήθηκε διαφορετικά από τους αγγέλους, οι οποίοι έχουν μια σταθερή φύση. Ενώ οι άγγελοι δοξάζουν και αγιάζουν τον Θεό όσο πρέπει, ο Θεός έκρινε σκόπιμο να δημιουργήσει ένα ον (τον άνθρωπο) ικανό και για την άρνηση, αλλά που, φτάνοντας σε ένα κρίσιμο σημείο, θα επιλέξει την πίστη και την υπακοή. Μια άλλη ερμηνεία αυτού είναι ότι, όταν τα σημάδια που υποδεικνύουν την πλάνη και την άρνηση εμφανιστούν μπροστά στον άνθρωπο, ορισμένες δυνάμεις θα τον ωθήσουν να επιλέξει και αυτόν τον δρόμο. Αυτές οι εσωτερικές δυνάμεις ή εστίες επιρροής είναι οι αιτίες που εμποδίζουν την καθοδήγηση του ανθρώπου.1
Η ύπαρξη ελεύθερης βούλησης στον άνθρωπο συνεπάγεται, κατά μία έννοια, και την ανεξαρτησία του. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ανεξαρτησία είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό που δίνεται στον άνθρωπο, ο οποίος διαθέτει μια ιδιαίτερη ικανότητα (εγωισμό), και τον παρακινεί. Η υπακοή αυτού του χαρακτηριστικού και η κατεύθυνσή του σύμφωνα με τον σκοπό της δημιουργίας του ανθρώπου είναι ο κύριος στόχος που εγκρίνει, μάλιστα ενθαρρύνει, το Κοράνι. Αλλά αν ο άνθρωπος, επηρεασμένος από την ψυχή του και τον διάβολο, δεν αισθάνεται υπεύθυνος απέναντι σε καμία δύναμη, τότε θα αντιμετωπίσει τις πολύ σκληρές καταδίκες και επιπλήξεις του Θεού. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, ο άνθρωπος θέλει να θεωρεί τον εαυτό του δίκαιο. Αυτός λοιπόν που δεν κατανοεί την αξία της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας του…
πολλές ψυχολογικές συμπεριφορές που εμποδίζουν τον άνθρωπο να αναζητήσει και να βρει τον σωστό δρόμο
εκθέτει.
1. Ο Διάβολος:
Ο διάβολος είναι μια πνευματική οντότητα που δημιουργήθηκε από τον Θεό για να εξισορροπήσει την ανθρώπινη ζωή στον κόσμο. Ωστόσο, είναι μια οντότητα ικανή να παραπλανήσει, να εκτρέψει από το σωστό δρόμο και να εξαπατήσει τον άνθρωπο. Σε όλη την ιστορία, το ανθρώπινο μυαλό έχει αναρωτηθεί:
Αν ο Θεός είναι δίκαιος, κυρίαρχος, όμορφος και ελεήμων, τότε γιατί δημιουργήθηκαν τόσες ασχήμιες, αδικίες και ασθένειες μαζί με τον διάβολο;
Αυτή η ερώτηση απασχόλησε πολύ το ανθρώπινο μυαλό. Ιδιαίτερα η δημιουργία του διαβόλου, που προκαλεί ασχήμια και ωθεί τον άνθρωπο σε άσχημες πράξεις, έχει μπερδέψει πολλούς. Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζουμε καλά το εξής: Μια ασχήμια που προκαλεί την εμφάνιση πολλών ομορφιών θεωρείται και αυτή όμορφη. Για παράδειγμα, αν δεν υπήρχε το κακό και η ασχήμια, δεν θα γνωρίζαμε τις βαθμίδες του καλού και της ομορφιάς, θα υπήρχε μόνο μία βαθμίδα ομορφιάς και η ουσία των όμορφων πραγμάτων δεν θα γινόταν πλήρως κατανοητή. Γι’ αυτό, σύμφωνα με την ισλαμική πίστη, η δημιουργία του άσχημου δεν είναι άσχημη. Αναμφίβολα, η κατάσταση ενός τεμπέλη ανθρώπου που υφίσταται ζημιά από τη βροχή, η οποία περιέχει μεγάλες ωφέλειες για τα πλάσματα, δεν καθιστά τη βροχή επιβλαβή. Με αυτή την έννοια, η δημιουργία του διαβόλου, ο οποίος έχει αναλάβει ένα σημαντικό ρόλο στον πνευματικό αγώνα, που αποτελεί τη βάση της ανόδου ή της πτώσης του ανθρώπου, είναι καλό, όχι κακό.2
Με άλλα λόγια, ο διάβολος έχει αναλάβει τον ρόλο του μαστιγίου για την πνευματική πρόοδο του ανθρώπου.
Αν ο διάβολος δεν είχε δημιουργηθεί, οι θέσεις των ανθρώπων θα ήταν σταθερές. Ωστόσο, ο Θεός, όταν σχεδίασε μια οντότητα με θέσεις που μπορούσαν να αλλάξουν, εκτός από τους αγγέλους, δημιούργησε τον Αδάμ. Έτσι, δόθηκαν στον άνθρωπο πνευματικές θέσεις και ευκαιρίες που μπορούσαν να αλλάξουν, από το βάθος του πηγαδιού μέχρι την κορυφή του μιναρέ, ή από το ανώτατο σημείο της τελειότητας μέχρι το κατώτατο σημείο της αθλιότητας. Επομένως, η εχθρότητα του διαβόλου προς το ανθρώπινο είδος πηγάζει από έναν νόμο. Σύμφωνα με την έκφραση που αναφέρεται στα χαντίθ, ο άνθρωπος…
“καλές σκέψεις από τους αγγέλους και πειρασμοί από τον διάβολο”
Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο σοβαρούς παράγοντες, όπως το 3. Δυστυχώς όμως, οι άνθρωποι, υπακούοντας στον διάβολο, πέφτουν στην πλάνη. Ο διάβολος κάνει τον άνθρωπο να αρνείται ακόμα και πολλές ορατές αλήθειες.
2. Χέβα:
“Εύα”
Είναι οι απεριόριστες και ανεύθυνες επιθυμίες και ορμές που προτείνει η ανθρώπινη ψυχή. Ο άνθρωπος, υπακούοντας σε αυτές τις επιθυμίες και ορμές, απομακρύνεται από τον σωστό δρόμο και πέφτει στην πλάνη. Εξετάζοντας πολλούς στίχους όπου αναφέρεται η έννοια της “χέβας” (επιθυμίας), μπορούμε να καταλάβουμε τι είναι. Μπορεί να ειπωθεί ότι η χέβα είναι το αντίθετο της αποκάλυψης και μια από τις κύριες αιτίες της πλάνης. Επειδή η χέβα διαφέρει σε κάθε άνθρωπο, δεν έχει ένα συγκεκριμένο μέτρο. Από αυτή την άποψη, το να υπακούει κανείς στη δική του χέβα είναι πλάνη, όπως και το να υπακούει στη χέβα των άλλων. Ζητήθηκε από τους ανθρώπους, αρχής γενομένης από τον Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν), να μην υπακούουν στις χέβες τους. Ειδικά εκείνοι που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις, όπως ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν), διατάχθηκαν να παραμείνουν στη γραμμή της αποκάλυψης και να μην υπακούουν στις χέβες των άλλων.
Σε ένα στίχο της Σούρας αλ-Μαΐντα, ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη ας είναι επ’ αυτόν) καλείται να κρίνει με ό,τι ο Αλλάχ αποκάλυψε και να μην εγκαταλείψει την αλήθεια που του αποκαλύφθηκε, υπακούοντας στις επιθυμίες τους (των ανθρώπων της Βίβλου).4 Σε ένα στίχο της Σούρας αλ-Νατζμ, ωστόσο…
«Δεν μιλάει από δική του επιθυμία, ό,τι λέει είναι αποκάλυψη.»
5
Ορίζεται. Σε άλλο στίχο, ενώ εξηγούνται οι αρχές της πρόσκλησης του Προφήτη (ειρήνη σ’ αυτόν), δηλώνονται και οι αρχές που θα ακολουθήσει. Σύμφωνα με αυτό, ο Προφήτης (ειρήνη σ’ αυτόν) θα συνεχίσει την πρόσκληση και ποτέ δεν θα ακούσει τις προτάσεις και τις επιμονές των απίστων, που είναι έργο των επιθυμιών και των παθών τους. Ο στίχος έχει ως εξής:
«Κάλεσε στην ενότητα του Θεού και ακολούθησε την ορθή πορεία, όπως σου έχει διαταχθεί. Μην ακολουθείς τις επιθυμίες τους και πες: Πιστεύω στο βιβλίο που ο Θεός έχει αποκαλύψει και μου έχει διαταχθεί να αποκαταστήσω δικαιοσύνη ανάμεσά σας. Ο Θεός είναι ο Κύριος μας και ο Κύριος σας.»
6
Αναφέρεται ότι όσοι παρεκκλίνουν από την οδό της αποκάλυψης θα ακολουθήσουν τις αχαλίνωτες επιθυμίες και ορμές της ψυχής τους, ρίχνοντας έτσι τον εαυτό τους στη φωτιά και αφήνοντάς τον αβοήθητο. Σε ένα στίχο της Σούρας αλ-Μπακαρά, ο Προφήτης (ειρήνη σ’ αυτόν) και κατ’ επέκταση οι πιστοί προειδοποιούνται να επιμείνουν στην αποφυγή των επιθυμιών και ορμών, ειδικά των Εβραίων και των Χριστιανών. Διότι όσοι ανήκουν σε μια αλλοιωμένη θρησκεία προσπαθούν να παρουσιάσουν ως θρησκεία τις δικές τους απόψεις, τις οποίες ο Θεός δεν αποκάλυψε στους προφήτες. Επομένως, επιθυμούν ο Προφήτης (ειρήνη σ’ αυτόν) και οι πιστοί να μην υπακούουν σε κανόνες που είναι προϊόντα επιθυμιών και ορμών. Ο Θεός όμως προειδοποιεί. Ο στίχος έχει ως εξής:
«Ούτε οι Ιουδαίοι ούτε οι Χριστιανοί θα σε αποδεχτούν ποτέ, εκτός αν ακολουθήσεις τη θρησκεία τους. Πες: Η αληθινή καθοδήγηση είναι μόνο η καθοδήγηση του Θεού. Αν ακολουθήσεις τις επιθυμίες τους, αφού σου έχει έρθει η γνώση (η αποκάλυψη), τότε να ξέρεις ότι δεν θα βρεις ούτε φίλο ούτε βοηθό από τον Θεό.»
7
Οι επίμονες εντολές του Θεού να μην ακολουθούμε τις επιθυμίες και τις ορμές δεν αφορούν αποκλειστικά τον Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν) και τους πιστούς. Υπήρξαν οι ίδιες επίμονες απαιτήσεις και για τους προηγούμενους προφήτες. Πράγματι, βλέπουμε τις ίδιες προειδοποιήσεις και για τον Δαβίδ (ειρήνη σ’ αυτόν), έναν από τους προφήτες των Ισραηλιτών.
«Ω Δαβίδ! Εμείς σε κάναμε χαλίφη στη γη. Κυβέρνησε λοιπόν με δικαιοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους. Μην ακολουθείς τις επιθυμίες, γιατί θα σε απομακρύνουν από το δρόμο του Θεού. Πράγματι, εκείνους που απομακρύνονται από το δρόμο του Θεού, θα τους επιφυλάξουμε μια σκληρή τιμωρία, επειδή ξέχασαν την Ημέρα της Κρίσης.»
8
Φαίνεται πως η πιο σημαντική ένδειξη της απομάκρυνσης από το δρόμο που ορίζει ο Θεός είναι η έλλειψη πίστης στην ημέρα της κρίσης. Η σκληρή τιμωρία που επιφυλάσσεται για την ημέρα της κρίσης είναι η ανταμοιβή για αυτή την απιστία.
Σύμφωνα με το Κοράνι, η πιο άσχημη και ασυγχώρητη μορφή της υπακοής στις επιθυμίες (ναφς) είναι η θεοποίηση των δικών μας επιθυμιών (ναφς). Αυτό μπορεί να συμβεί με τον εξής τρόπο: Ο άνθρωπος από τη φύση του αγαπάει πολύ τον εαυτό του (ναφς).
Μπορεί κανείς να πει ότι ο άνθρωπος δεν αγαπά τίποτα όσο τον εαυτό του.
Ο άνθρωπος, που επιθυμεί να επαινείται με επαίνους που αρμόζουν στον Θεό, θέλει να κρατάει τον εαυτό του μακριά από κάθε ατέλεια και ελάττωμα. Είτε έχει δίκιο είτε όχι, ο άνθρωπος πάντα υπερασπίζεται τον εαυτό του. Μάλιστα, χρησιμοποιεί τα μέλη του σώματός του, που δημιουργήθηκαν για να δοξάζουν και να ευχαριστούν τον Δημιουργό, για να επαινεί τον εαυτό του. Αυτή η στάση του ανθρώπου τον…
«Είδες εκείνον που έκανε θεό την επιθυμία και την ορμή του, και τον οποίον ο Αλλάχ, σύμφωνα με τη γνώση Του, τον άφησε να πλανηθεί, σφραγίζοντας το αυτί και την καρδιά του, και βάζοντας ένα πέπλο στα μάτια του; Ποιος λοιπόν θα τον καθοδηγήσει, εκτός από τον Αλλάχ;»
9
καθιστά κάποιον άξιο της ευλογίας του στίχου.
Το Κοράνι αναφέρει με σαφήνεια ότι οι άνθρωποι της Βίβλου (Εχλί-Κιτάπ) έπεσαν σε πλάνη επειδή ακολούθησαν τις δικές τους επιθυμίες αντί της θεϊκής αποκάλυψης.
«Πες: Αν είστε ειλικρινείς, φέρτε ένα βιβλίο από τον Θεό, πιο αληθινό από αυτά τα δύο (το Κοράνι και την Τορά), για να το ακολουθήσω. Αν δεν σου απαντήσουν, να ξέρεις ότι ακολουθούν τις δικές τους επιθυμίες. Ποιος είναι πιο πλανεμένος από εκείνον που ακολουθεί τις δικές του επιθυμίες χωρίς καθοδήγηση από τον Θεό;»
Δέκα
Όλα αυτά τα εδάφια εκφράζουν σαφώς ότι ο άνθρωπος, ακολουθώντας τις δικές του επιθυμίες και ορμές, απομακρύνεται από το δρόμο του Θεού και περιπίπτει σε πλάνη.
3. Αποποίηση:
Η πεποίθηση του ατόμου ότι είναι αυτάρκης, ότι μπορεί να σταθεί στα πόδια του, σημαίνει
αδιαφορία, περιφρόνηση
είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για να βρει ο άνθρωπος τον σωστό δρόμο.
«Η αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος αλαζονεύεται θεωρώντας τον εαυτό του αυτάρκη. Χωρίς αμφιβολία, η επιστροφή είναι προς τον Κύριό του.»
11
Ο στίχος αναφέρεται στην τάση του ανθρώπου να συμπεριφέρεται πάντα με αυτάρκεια και να πιστεύει ότι είναι αυτάρκης.
Το Κοράνι, περιγράφοντας την καταστροφή των αρχαίων λαών, αφηγείται το τραγικό τέλος εκείνων που, εμπιστευόμενοι τη δύναμη και τα έργα τους, αψήφησαν τον Θεό και τους προφήτες, και τονίζει ότι οι άνθρωποι πρέπει να πάρουν μαθήματα από αυτές τις ιστορίες.
«Δεν περιηγήθηκαν μήπως τη γη, για να δουν πώς κατέληξαν οι προγενέστεροί τους; Εκείνοι ήταν περισσότεροι από αυτούς, ισχυρότεροι και άφησαν πίσω τους περισσότερα ίχνη στη γη. Αλλά ό,τι είχαν αποκτήσει δεν τους ωφέλησε σε τίποτα. Όταν οι προφήτες τους έφεραν σαφείς αποδείξεις, εκείνοι επαναπαύθηκαν στις γνώσεις που είχαν (τις κοσμικές γνώσεις) και τις περιφρόνησαν. Και αυτό που περιφρόνησαν τους κατέστρεψε.»
12
Υπάρχουν πολλοί στίχοι με αυτήν την έννοια. Στο Κοράνι, από τον ανυπάκουο γιο του Νώε (ας), ο οποίος θεώρησε τη δική του δύναμη επαρκή και αρνήθηκε να πιστέψει στον πατέρα του,13 μέχρι τους προφήτες…
«Ω Σαλήχ, ποιος είσαι εσύ που μας εμποδίζεις να λατρεύουμε ό,τι λάτρευαν οι πατέρες μας;»
14
Υπάρχουν πολλές σκηνές που περιγράφουν τις οδυνηρές συνέπειες των λαών που έδειξαν αδιαφορία στις προτροπές των αγγελιοφόρων να ακολουθήσουν το σωστό δρόμο, φτάνοντας μέχρι τον λαό Σαμούντ.
Αναμφίβολα, ο Θεός αδιαφορεί για την καθοδήγηση εκείνων που επιμένουν στην αλαζονεία. Πράγματι, η κύρια αιτία των τιμωριών που έπληξαν τις άπιστες κοινότητες ορισμένων προφητών ήταν η αλαζονεία και η αποστροφή τους, λέγοντας: «Ένας άνθρωπος θα μας οδηγήσει στον σωστό δρόμο;». Ακόμη και ο Προφήτης Μωάμεθ (σ.α.β.) προειδοποιήθηκε από τον Θεό επειδή προτίμησε να ακούσει τους ηγέτες των Κουραϊσιτών, όπως ο Ουαλίντ, ο Ουτμπά ιμπν Ραμπία και ο Ουμέγια ιμπν Χαλέφ, αντί να ακούσει τον τυφλό Αμπντουλλάχ ιμπν Ουμμι Μεκτούμ. Τα εδάφια: «Και σε εκείνον που σε θεωρεί περιττό (αλαζονεύεται), εσύ στρέφεσαι. Ενώ εσύ δεν είσαι υπεύθυνος για την κάθαρση του. Αλλά δεν δίνεις σημασία σε εκείνον που έρχεται σε σένα τρέχοντας και φοβούμενος τον Θεό.»15, εκφράζουν την σαφή καταδίκη του Προφήτη Μωάμεθ (σ.α.β.) που συμβούλευε τους αρχηγούς των ειδωλολατρών, οι οποίοι αδιαφορούσαν για την αλήθεια και ήταν απρόθυμοι, αδιαφορώντας για εκείνους που έσπευδαν προς την καθοδήγηση με φόβο και ζήλο.16
4. Απελπισία:
Η απώλεια της ελπίδας από τον άνθρωπο, όπως αχρηστεύει όλες τις προσπάθειές του στη ζωή, έτσι δυσκολεύει την επίτευξη του σωστού δρόμου και, αν τον έχει βρει, τη διατήρησή του. Ιδιαίτερα οι άνθρωποι που έζησαν ευημερία στη ζωή τους, ακόμη και αν απομακρυνθούν από αυτήν για λίγο, αισθάνονται ότι έχουν χάσει τα πάντα και βυθίζονται σε μεγάλη απελπισία. Το Κοράνι τονίζει θεμελιωδώς ότι η απώλεια της ελπίδας από τη χάρη του Θεού δεν ταιριάζει στους πιστούς, αλλά μόνο οι άπιστοι απελπίζονται από τον Θεό.17 Αυτό δείχνει ότι ο τόπος όπου θα πέσουν οι άνθρωποι που έχουν χάσει την ελπίδα τους είναι η άβυσσος της πλάνης.
Ο Θεός αναφέρει ότι ο άνθρωπος δεν κουράζεται να ζητάει πράγματα που του ωφελούν, όπως υλικά αγαθά, υγεία και ευημερία, πηγές επίγειας ευτυχίας, αλλά όταν τον αγγίζουν λύπες, όπως φτώχεια, ταλαιπωρία και δυσκολίες, τότε απελπίζεται.28 Από πλευράς ψυχικής δομής, ο άνθρωπος αποστρέφεται από τον ορθό δρόμο όταν του δίνονται αγαθά, αφθονία και ευλογία. Αλλά όταν τον πλήττει κάποιο κακό, κάποια στενότητα, τότε φωνάζει και απελπίζεται.
Κάποιοι άνθρωποι, που δεν καταφέρνουν να επιτύχουν σε ενάρετες πράξεις, αρχίζουν να φοβούνται την τιμωρία του Θεού. Αυτός ο φόβος τους οδηγεί στην απελπισία. Ακόμη και το παραμικρό ζήτημα που θεωρούν αντίθετο με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, αρχίζει να μεγεθύνεται στα μάτια τους και μετατρέπεται σε ένα τεράστιο επιχείρημα που χρησιμοποιείται εναντίον της θρησκείας. Τελικά, με τη βοήθεια του διαβόλου, απομακρύνονται από τη θρησκεία και πέφτουν στο βάλτο της πλάνης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η πηγή στην οποία μπορούν να καταφύγουν είναι και πάλι το Κοράνι, η βάση της θρησκείας.29 Ο Θεός λέει:
«Ω εσείς, οι δούλοι μου, που έχετε υπερβεί τα όρια εις βάρος των ψυχών σας! Μη απελπίζεστε από τη χάρη του Αλλάχ. Πράγματι, ο Αλλάχ συγχωρεί όλες τις αμαρτίες. Διότι Αυτός είναι ο Συγχωρητής, ο Ελεήμων.»
20
Αναμφίβολα, η φράση που αναφέρεται στο στίχο
“όλες οι αμαρτίες”
Η φράση αναφέρεται σε αμαρτήματα εκτός από την ειδωλολατρία. Διότι σε άλλα εδάφια αναφέρεται ότι όλα τα αμαρτήματα εκτός από την ειδωλολατρία συγχωρούνται.
5. Υπερηφάνεια και Αλαζονεία:
Υπερηφάνεια,
Είναι η αίσθηση μεγαλείου, επάρκειας και ανωτερότητας που νιώθει ο άνθρωπος. Ωστόσο, ο άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να καυχιέται ούτε καν για τις καλές και όμορφες πράξεις του. Διότι η τέλεση καλών και όμορφων πράξεων είναι καθήκον του ανθρώπου. Είναι αξιοσημείωτο ότι ούτε καν το σώμα του ανθρώπου δεν του ανήκει. Διότι ο Θεός δημιούργησε το ανθρώπινο σώμα ως ένα έργο τέχνης και τοποθετεί την ανθρώπινη ψυχή ως φιλοξενούμενη σε αυτό το σώμα. Επομένως, από τις χιλιάδες παρεμβάσεις που γίνονται στο ανθρώπινο σώμα, μόνο μία μπορεί να ανήκει στον άνθρωπο. Ακόμη και σε θέματα όπως το φαγητό και το ποτό, όπου ο άνθρωπος θεωρεί τον εαυτό του ως τον απόλυτο επιλογέα και καθοριστή, η παρέμβαση του ανθρώπου δεν φτάνει ούτε στο ένα τοις εκατό.21 Επομένως, δεν είναι σωστό ο άνθρωπος να αφήνεται στην υπερηφάνεια και την αλαζονεία, να νομίζει ότι κατέχει τον εαυτό του και να θεωρεί τον εαυτό του ως πηγή των καλών και των όμορφων πραγμάτων.
Η αλαζονεία και η υπερηφάνεια στερούν τον άνθρωπο από κάθε υλική και πνευματική ομορφιά. Αν ένας άνθρωπος, με την αλαζονεία του, δεν μπαίνει στον κόπο να ακούσει τους άλλους και θεωρεί τον εαυτό του επαρκή, τότε είναι ελλιπής. Αναμφίβολα, για όσους λατρεύουν τις επιθυμίες της ψυχής τους και γι’ αυτό δεν ακούν τον λόγο του Θεού και του Προφήτη, μένει μόνο ένα πράγμα: να υπακούουν στις επιθυμίες της ψυχής τους. Η αλαζονεία και η υπερηφάνεια αυτών των ανθρώπων τους οδηγεί σε αμέτρητα κακά και πλάνες. Δεν είναι εύκολο να απελευθερωθούν από την αιχμαλωσία όσοι είναι αιχμάλωτοι της υπερηφάνειας και της αλαζονείας τους. Επειδή νομίζουν ότι γνωρίζουν το καλύτερο από όλα και τον πιο σωστό δρόμο, κλείνουν τις πόρτες της σκέψης και της κατανόησης και βυθίζονται όλο και περισσότερο στο βάλτο της πλάνης, με μια εξαιρετικά επίμονη και σκληρή στάση.
Όπως η στρουθοκάμηλος που κρύβει το κεφάλι της στην άμμο για να μην την δει ο κυνηγός, έτσι και οι αλαζόνες κλείνουν τα αυτιά τους στη φωνή της αλήθειας. Η ικεσία του Νώε (ας), ο οποίος παρουσίασε στον Θεό την πεισματική, ανυπάκουη και επίμονη στάση του λαού του, αποτελεί ένα ωραίο παράδειγμα για όσους γίνονται θύματα της αλαζονείας και της πεισματικότητάς τους:
«(Τότε ο Νώε) είπε: «Κύριέ μου! Πράγματι, εγώ κάλεσα τον λαό μου (στην πίστη) νύχτα και μέρα. Αλλά η πρόσκλησή μου αύξησε μόνο την αποστροφή τους. Πράγματι, κάθε φορά που τους καλούσα (στην πίστη) για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους, αυτοί έβαζαν τα δάχτυλά τους στα αυτιά τους. (Για να μην με δουν) τύλιγαν τα ρούχα τους γύρω τους, επέμεναν και γίνονταν όλο και πιο αλαζόνες.»
22
Σε ένα άλλο εδάφιο που αποκαλύφθηκε σχετικά με τους αρχηγούς των ειδωλολατρών της Μέκκας, οι οποίοι έπεσαν θύματα της αλαζονείας και της υπερηφάνειάς τους, ο Αλλάχ απειλεί τους αλαζόνες και υπερήφανους ανθρώπους με μια σκληρή φράση:
«Αλίμονο σε κάθε ψεύτη και αμαρτωλό! Που ακούει τα σημεία του Αλλάχ που του διαβάζονται, και μετά, με αλαζονεία, επιμένει (στην απιστία του) σαν να μην τα άκουσε ποτέ. Εξαγγείλτε του λοιπόν μια οδυνηρή τιμωρία!»
23
Συμπέρασμα
Υπάρχει μια σημαντική σχέση ανάμεσα στις αποφάσεις και τις επιλογές του ανθρώπου, ο οποίος διαθέτει ελεύθερη βούληση, ικανότητα να επιλέγει το καλό και το σωστό με τη λογική του και να λαμβάνει ελεύθερες αποφάσεις, και στα θεμελιώδη δικαιώματά του. Το Κοράνι το αναφέρει ξεκάθαρα.
“Δεν υπάρχει εξαναγκασμός στη θρησκεία.”
24. Άρα, ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να επιλέξει τη θρησκεία του. Δηλαδή, επειδή ο άνθρωπος δημιουργήθηκε ελεύθερος, χρησιμοποιεί την ελευθερία του όταν επιλέγει τη θρησκεία του. Αν πρόκειται να είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του, να λογοδοτήσει και τελικά να αξίζει τιμωρία ή ανταμοιβή, πρέπει να χρησιμοποιήσει την ελευθερία του. Αλλά ο άνθρωπος αξίζει την ανταμοιβή μόνο όταν χρησιμοποιεί την ελευθερία του προς τη σωστή κατεύθυνση. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η τιμωρία και η ανταμοιβή είναι το τίμημα της ελεύθερης δράσης και της επιλογής. Αν η επιλογή του ανθρώπου ελέγχεται από την επιθυμία και τον διάβολο και τελικά οδηγεί σε έναν ανεξέλεγκτο τρόπο ζωής, τότε δεν έχει κάνει καλή επιλογή.
Ο Θεός δεν θέλει ο άνθρωπος να επιδιώκει ψεύτικες και εφήμερες ομορφιές και οφέλη. Οι ψεύτικες και εφήμερες αγαθές και ομορφιές μπορούν να ωφελήσουν τον άνθρωπο μόνο σε αυτόν τον κόσμο. Στον άλλο κόσμο, όμως, το τέλος είναι απογοήτευση. Το Κοράνι λέει:
«Το να στρέφετε τα πρόσωπά σας προς την ανατολή και τη δύση (να κάνετε ό,τι σας έρχεται στο νου και αρέσει στην ψυχή σας) δεν είναι η αληθινή καλοσύνη και ομορφιά. Αληθινή καλοσύνη όμως είναι η στάση εκείνων που πιστεύουν στον Θεό, στην ημέρα της κρίσης, στους αγγέλους, στο βιβλίο και στους προφήτες, και που, παρά την αγάπη τους για τον πλούτο, δίνουν στους συγγενείς, στα ορφανά, στους φτωχούς, στους ταξιδιώτες, σε όσους ζητούν και στους σκλάβους για την απελευθέρωσή τους· που προσεύχονται σωστά, δίνουν την ελεημοσύνη και τηρούν τις υποσχέσεις τους όταν τις δίνουν· και που υπομένουν στις δυσκολίες, στις αρρώστιες και στις σκληρές μάχες. Αυτοί είναι οι αληθινοί και αυτοί είναι οι ευσεβείς.»
25
Αυτό που αναφέρεται σε αυτό το εδάφιο
ο άνθρωπος που τηρεί τις δεκαπέντε εντολές
είναι αληθινός πιστός
και έχει κατακτήσει την αληθινή καλοσύνη.
Όποιος πιστεύει στα πέντε πρώτα από αυτά τα άρθρα, αλλά δεν εκπληρώνει μερικά από τα επόμενα, έχει εν μέρει παρεκκλίνει από την ορθή πορεία.
Περίληψη
Οποιος μπορεί να μελετήσει και να διαβάσει το Κοράνι, θα διαπιστώσει ότι το Κοράνι απευθύνεται στις πηγές σκέψης του ανθρώπου.
“θεία βούληση”
και από την ικανότητα επιλογής του ανθρώπου
(μερική βούληση – προαιρετικότητα)
και θα διαπιστώσει ότι πρόκειται για ένα βιβλίο που μιλάει για την ελευθερία της σκέψης και, κατ’ επέκταση, για την ευθύνη του ανθρώπου. Δηλαδή, κάθε άνθρωπος που μπορεί να διαβάσει το Κοράνι θα αποδεχτεί ότι ο άνθρωπος, ο οποίος έχει βούληση και είναι υπεύθυνος, βρίσκεται ταυτόχρονα υπό την επήρεια της θεϊκής βούλησης.
Σύμφωνα με το Κοράνι, ο άνθρωπος
ελάχιστος (περιορισμένος)
Έχει ελεύθερη βούληση. Στο πλαίσιο αυτής της περιορισμένης βούλησης, είναι κύριος των πράξεών του. Γι’ αυτό ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του και για τη χρήση των ικανοτήτων του, είτε προς το καλό είτε προς το κακό. Στο ταξίδι της ζωής, ο άνθρωπος, ανάλογα με τις επιθυμίες και τις επιδιώξεις του, είτε ανυψώνεται είτε πέφτει, ταπεινώνεται. Όποιος πιστεύει στον Θεό και ζητάει βοήθεια από τον Θεό, σίγουρα θα λάβει βοήθεια.
Καμία πράξη του ανθρώπου δεν είναι αποτέλεσμα καταναγκασμού.
Κανένας άνθρωπος δεν γεννιέται προορισμένος για τον παράδεισο ή την κόλαση. Αντιθέτως, οι πράξεις κάθε ανθρώπου επηρεάζουν την τελική του κατάληξη. Σε αυτό το σημείο εδράζονται οι θεμελιώδεις διδασκαλίες του Ισλάμ σχετικά με την απόλυτη κυριαρχία του Θεού και την ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης.
Σε αυτό το άρθρο, περιγράφονται τα θεϊκά, φυσικά, ψυχολογικά και κοινωνικά στοιχεία που ενθαρρύνουν τον άνθρωπο να βρει τον σωστό δρόμο στο σύμπαν, καθώς και οι λόγοι που τον οδηγούν στην πλάνη και την παραφροσύνη.
Υποσημειώσεις
:
1. Μπιλάλ Τεμίζ, Η Έννοια της Καθοδήγησης στο Κοράνι (αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή), σελ. 190, Σμύρνη, 1996.
2. Σαΐντ Νουρσί, Σουαλάρ, σελ. 33; Εκδόσεις Ζεχρά, Κωνσταντινούπολη, 2001.
3. Τιρμίζι, Σουνέν, Τεφσίρ, 2η σούρα.
4. Αλ-Μα’ίντα, 5/48 κ.ε.
5. Νετζμ, 53/3-4.
Σούρα 6, εδάφιο 42/15.
7. Σούρα αλ-Μπακάρα, 2/120.
8. Σαδ, 38/26.
9. Κασίγια, 45/23.
10. Κεφάλαιο 28, εδάφιο 50.
11. Αλάκ, 96/6-8.
12. Χουδ, 11/42-44.
13. Μωμίν, 40/82-83.
14. Χουδ, 11/ 62, 68.
15. Αμπέσε, 80/5-10
16. Για περισσότερες πληροφορίες επί του θέματος, βλ. Bilal Temiz, Η έννοια της καθοδήγησης στο Κοράνι, σελ. 191.
17. Ιωσήφ, 12/87; Χιτζρ, 15/56; Αλ-Ανκαμπούτ, 29/23.
18. Φουσιλέτ, 41/49.
19. Σαΐντ Νουρσί, ηλικία, σελ. 68.
20. Σουμρ, 39/53.
21. Σαΐντ Νουρσί, ηλικία, σελ. 69.
22. Νώε, 71/ 5-7.
23. Κασίγια, 45/7-8.
24. Σουρα αλ-Μπακαρα, 256.
25. Σουρα αλ-Μπακαρα, 177.
(Καθηγητής Δρ. Μούσα Κάζιμ ΓΙΛΜΑΖ, Πανεπιστήμιο Χαρράν, Θεολογική Σχολή).
Κάντε κλικ εδώ για περισσότερες πληροφορίες:
Ποια είναι η αιτία της παρακμής του Αλεβισμού;
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
