Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Μερικές φορές βλέπουμε στις εφημερίδες εικόνες που ανατριχιάζουν το δέρμα· συνήθως εικόνες φτωχών και εξαθλιωμένων ανθρώπων από τη Βόρεια Αφρική… Κάθε ένας από αυτούς μοιάζει με ζωντανό σκελετό… Σχεδόν δεν υπάρχει απόσταση ανάμεσα στα κόκαλα και τη σάρκα. Με αυτή την κατάσταση, μας φωνάζουν με όλη τους τη δύναμη:
Έτσι η υλική πείνα καταστρέφει, εξασθενεί και αποδυναμώνει τον άνθρωπο… Από την άλλη, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με ελάχιστα υλικά προβλήματα, αλλά πνευματικά πεινασμένοι και κατεστραμμένοι… Ανησυχείς μάζες που θέλουν να παρηγορηθούν με διασκέδαση, ασωτία, αλκοόλ ή ναρκωτικά. Τα προβλήματά τους είναι πιο σοβαρά από τα προηγούμενα… Και οι ονομασίες αυτής της ασθένειας είναι ακόμα πιο τρομακτικές:
…ο σουλτάνος της χώρας του σώματος… Στους ανθρώπους που σπαρταράνε από την πείνα, η υπηρέτρια έχει εξασθενήσει, ενώ ο σουλτάνος είναι κατεστραμμένος από το άγχος. Και, οι πρώτοι αξίζουν την συμπόνια και τη φιλανθρωπία κάθε ανθρώπου με έλεος και συνείδηση. Ενώ τους δεύτερους τους κατακρίνει ο καθένας, όλοι γίνονται εχθροί τους…
Αυτοί όμως είναι που πραγματικά αξίζουν λύπηση και βοήθεια… Γιατί είναι και άρρωστοι και εχθροί της θεραπείας. Οι ειδικοί της θεραπείας πρέπει να είναι πολύ υπομονετικοί απέναντί τους.
Δεν είναι μόνο αυτοί οι άνθρωποι που αναζητούν σήμερα γαλήνη και ευτυχία. Σχεδόν όλοι φέρουν το σημάδι αυτού του προβλήματος. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν, πρώτα απ’ όλα, να μιλήσουμε στον εαυτό μας. Γιατί βιώνουμε κατά καιρούς ψυχική δυσφορία, ανυπομονησία και βασανιζόμαστε από την αδυναμία να κάνουμε κάτι; Από την υγεία του σώματός μας, την οικονομική μας κατάσταση, την κοινωνική μας υπόληψη, μέχρι τις υλικές απολαύσεις, τα θεωρούμε όλα ως προβλήματα και όταν δεν μπορούμε να τα λύσουμε, λυπόμαστε και νιώθουμε άσχημα…
Αντί να περπατάμε πάνω στη γη, βυθιζόμαστε κάτω από αυτήν. Αυτό κουράζει και εξαντλεί την ψυχή μας. Δεν καταφέρνουμε να αντισταθούμε με υπομονή σε όλα αυτά. Διότι, με τη σωστή διάγνωση του Ουσταδ Μπεντιουζζαμάν, τελικά πέφτουμε σε απελπισία και απογοήτευση.
Αν αναζητήσουμε την πηγή όλων αυτών, θα βρούμε το εξής λάθος: Κουράζεται όποιος ακολουθεί λάθος δρόμο. Αυτό είναι το μεγάλο λάθος που μας κουράζει, μας ταλαιπωρεί και τελικά μας καταστρέφει… Τη στιγμή που θα το διορθώσουμε, θα βρούμε τον σωστό δρόμο και θα στραφούμε προς την ηρεμία και την ευτυχία.
Η κακία πληγώνει την καρδιά, ταράσσει τη συνείδηση και κλέβει την ηρεμία. Αυτός ο φαύλος κύκλος είναι μια σημαντική πηγή ανησυχίας. Όσοι δεν καταφέρνουν να τον σπάσουν, όσο τρέφουν τις επιθυμίες τους, χάνουν την εσωτερική γαλήνη στην καρδιά και τη συνείδησή τους. Και αναζητούν τη λύση ξανά στην ικανοποίηση των επιθυμιών τους.
Η ψυχή τείνει προς την φιλαργυρία. Πιστεύει πως θα είναι ευτυχισμένη όσο περισσότερα χρήματα μαζεύει. Αντίθετα, η καρδιά και η συνείδηση απολαμβάνουν να χορταίνουν τους πεινασμένους. Η ψυχή είναι ερωτευμένη με την υπερηφάνεια, απολαμβάνει να καυχιέται… Η ηρεμία της καρδιάς και της ψυχής βρίσκεται στην ταπεινότητα και την μετριοφροσύνη. Η ψυχή, σαν τεμπέλης μαθητής, είναι εθισμένη στα παιχνίδια και τις διασκεδάσεις. Ο νους, αντίθετα, επιτάσσει την εργασία και την προσπάθεια, βρίσκει σ’αυτά την ηρεμία του. Και τέλος, η ψυχή είναι ερωτευμένη με τα φθαρτά και εφήμερα πράγματα. Η καρδιά, όμως, είναι ερωτευμένη με την αιωνιότητα, με το αιώνιο.
Αυτές οι αντιφάσεις μπορούν να επιλυθούν μόνο στο εσωτερικό του ανθρώπου, ακολουθώντας την πορεία που αναφέραμε και για την οποία προσευχόμαστε στον Κύριό μας με κάθε Φάτιχα. Όσοι αναζητούν την ειρήνη εκτός αυτής της πορείας, κυνηγούν χίμαιρες και τελικά καταρρέουν εξαντλημένοι και λιπόθυμοι, και αν δεν τους τείνει χέρι συμπόνιας, ο θάνατός τους είναι αναπόφευκτος.
Η υπομονή είναι μια αρετή της ψυχής, ένα ωραίο χάρισμα. Η αντοχή σε πράγματα που είναι δύσκολα και βαριά για την ψυχή επιτυγχάνεται μόνο με υπομονή. Η επιμονή που επιδεικνύεται για την υπεράσπιση και τη διατήρηση ενός δικαιώματος είναι δυνατή μόνο με υπομονή. Για να εκπληρώσουμε τις εντολές του Θεού, να αντισταθούμε στις παράλογες επιθυμίες και πόθους της ψυχής, να αντιμετωπίσουμε τις συμφορές και τις δοκιμασίες που έρχονται στη ζωή και προκαλούν μεγάλη θλίψη και λύπη, και να τις ξεπεράσουμε, είναι απαραίτητο να είμαστε υπομονετικοί και να συνηθίσουμε την υπομονή.
Η αιτία κάθε αθλιότητας είναι η ανυπομονησία ή η αδυναμία να επιδείξουμε την απαραίτητη υπομονή. Η υπομονή κατέχει μια αξία ανώτερη από κάθε αρετή.
Η υπομονή φέρνει σωτηρία, φέρνει επιτυχία. Η υπομονή είναι πικρή, αλλά το αποτέλεσμά της είναι γλυκό. Ο Προφήτης (ειρήνη σ’ αυτόν) είπε:
(Μουσνέδ, 1/307);
(Ακλουνί, Κεşφου’λ-Χαφά, 2/21);
(Μουσλίμ, Ταχάρετ 1);
(Γκαζαλί, Ιχγιά: 4/61);
(Μουσνέδ, 1/307)
προστάζοντας, εξήγησε την αρετή της υπομονής.
Ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σε αυτόν):
Με τα λόγια αυτά, τόνισε τη σημασία της υπομονής κατά την πρώτη αντιμετώπιση μιας καταστροφής. Υπομονή δεν σημαίνει αποδοχή της καταδίκης, της φτώχειας και της ταπείνωσης, αποδοχή των αδικαιολόγητων επιθέσεων, των προσβολών στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και σιωπή απέναντι σε αυτά. Διότι δεν είναι θεμιτό να υπομένεις τα παράνομα. Πρέπει να νιώθεις εσωτερική θλίψη και να αγωνίζεσαι εναντίον τους. Η υπομονή δεν είναι η αποδοχή των κακών που ο άνθρωπος μπορεί να ξεπεράσει με τη δική του δύναμη και θέληση, ούτε η χαλαρότητα απέναντι στις ανάγκες που μπορεί να καλύψει. Αυτό είναι αδυναμία και τεμπελιά. Ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) προσευχήθηκε ως εξής:
Υπάρχουν ορισμένες δυσκολίες που υπερβαίνουν τη θέληση και τη δύναμη του ανθρώπου. Όταν τέτοιες καταστροφές συμβαίνουν, το να υπομένει κανείς με υπομονή και χωρίς να παραπονιέται, αποδεχόμενος το θείο θέλημα, είναι χαρακτηριστικό των πιστών. Πράγματι, ο Θεός, ο Παντοδύναμος, διατάσσει την ωραία υπομονή (sabır-ı cemil) στο Ιερό Κοράνι. Ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) είπε:
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει όφελος από την υπομονή όταν κάτι είναι εφικτό και από την ανυπομονησία όταν δεν είναι, και είναι μια περιττή ενέργεια.
Σημαίνει να υπομένεις τις αναπόφευκτες δυσκολίες που είναι αντίθετες στην ανθρώπινη φύση και να αντιστέκεσαι στις αντιξοότητες. Σκοπός της υπομονής είναι να μην ανησυχείς, να μην πανικοβάλλεσαι και να δείχνεις αντοχή απέναντι σε απρόσμενα γεγονότα και δυσκολίες. Ο Θεός έχει υποσχεθεί να ανταμείψει απλόχερα όσους υπομένουν και τους έχει επαινέσει.
Οι πιστοί, συχνά, γίνονται στόχος της καταπίεσης και της κακίας των εχθρών του Θεού, απλώς και μόνο επειδή πιστεύουν· υφίστανται διάφορα βασανιστήρια και αναγκάζονται να πολεμήσουν εναντίον τους. Σε αυτή την κατάσταση, η υπομονή είναι η πηγή δύναμης του πιστού, ο φύλακας της πίστης του. Όταν ο Φαραώ θέλησε να βασανίσει τους πιστούς του Μωυσή (Μωυσή), εκείνοι είπαν:
έτσι προσεύχονταν. Είναι γνωστό πόση υπομονή και αντοχή έδειξαν ο αγαπημένος μας Προφήτης (ειρήνη σε αυτόν) και οι πρώτοι Μουσουλμάνοι στις βασανιστικές και σκληρές δοκιμασίες που υπέστησαν.
Ακόμη και οι πλευρές των θρησκευτικών πρακτικών που μας φαίνονται δύσκολες, με υπομονή γίνονται ευκολότερες. Έτσι, με ηρεμία προσευχόμαστε πέντε φορές την ημέρα και νηστεύουμε χωρίς δυσκολία τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες θρησκευτικές πρακτικές και τις ηθικές συμπεριφορές. Τα παρακάτω εδάφια το αποδεικνύουν:
Συχνά ο άνθρωπος ακολουθεί τις επιθυμίες του εγώ του· του είναι δύσκολο να υπακούσει στις εντολές του Θεού και να αποφύγει τις απαγορεύσεις Του, επιθυμεί να ικανοποιήσει τις κακές επιθυμίες που ευχαριστούν το εγώ του, και αποφεύγει την καλοσύνη και την αρετή. Για παράδειγμα, το να ξοδέψει τα χρήματά του σε διασκέδαση και απολαύσεις του φαίνεται πιο ευχάριστο από το να τα δώσει σε έναν φτωχό. Για ένα παιδί, το παιχνίδι φαίνεται πιο ελκυστικό από το διάβασμα. Το να περιπλανιέται και να διασκεδάζει προτιμάται από το να εργάζεται και να κερδίζει.
Σε τέτοια περίπτωση, είναι μια πολύ ωραία πράξη για τον άνθρωπο να επιλέγει το καλό, το χρήσιμο, ακόμα κι αν του είναι δύσκολο, και να προσπαθεί να το φέρει εις πέρας με υπομονή και επιμονή.
Επιπλέον, οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ζωής τους μπορεί να βρεθούν σε αφθονία ή στέρηση, να αρρωστήσουν ενώ είναι υγιείς, να αντιμετωπίσουν καταστροφές όπως πλημμύρες, σεισμούς, πυρκαγιές· σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η μεγαλύτερη στήριξη του ανθρώπου είναι η υπομονή. Η αντίθετη συμπεριφορά οδηγεί τον άνθρωπο στην απείθεια και την αχαριστία προς τον Θεό. Ο Παντοδύναμος Θεός είπε σχετικά:
Οι προφήτες είναι τα μεγαλύτερα παραδείγματα υπομονής, διότι αντιμετώπισαν όλες τις δυσκολίες με υπομονή. Η ευχή μας πρέπει να είναι να μας καταστήσει ο Θεός (ο Παντοδύναμος) δικούς Του υπηρέτες.
Η υπομονή είναι η κορυφή της πίστης και της λατρείας, της γνώσης και της σοφίας, εν ολίγοις, όλων των αρετών. Ο υπομονετικός άνθρωπος είναι καλός άνθρωπος. Ο Θεός έχει αναγγείλει ότι εκείνοι που κάνουν καλές πράξεις και συμβουλεύουν ο ένας τον άλλον για δικαιοσύνη και υπομονή θα σωθούν. Η υπομονή είναι ο δρόμος προς τη νίκη.
Ο Προφήτης μας (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) λέει:
Επίσης, ο Θεός Παντοδύναμος λέει:
Από αυτούς και παρόμοιους στίχους μαθαίνουμε ότι ο Θεός δοκιμάζει τους ανθρώπους με διάφορες δυσκολίες και ότι αυτοί που υπομένουν κερδίζουν αυτή τη δοκιμασία. Με υπομονή λύνονται όλες οι δυσκολίες και ξεπερνιούνται όλα τα εμπόδια. Γι’ αυτό οι πρόγονοί μας είπαν:
Ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σε αυτόν) είπε:
Η υπομονή, την οποία πιστεύουμε ακράδαντα ότι είναι ευεργετική για εμάς, είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των προφητών. Όλοι υπέστησαν διάφορες δυσκολίες, υπέμειναν κακουχίες, εκδιώχθηκαν από τις πατρίδες τους, φυλακίστηκαν από ηγεμόνες, αλλά πάντοτε υπέμειναν. Υπάρχουν πολλά ιερά εδάφια στο Κοράνι που αναφέρονται στην υπομονή των προφητών. Η ζωή του Προφήτη Μωάμεθ είναι γεμάτη από τα ωραιότερα παραδείγματα υπομονής. Γι’ αυτό, καθήκον κάθε μουσουλμάνου είναι να ζητά υπομονή από τον Θεό και να είναι υπομονετικός, πιστεύοντας ότι η σωτηρία βρίσκεται στην υπομονή.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
