Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Η κάθαρση της ψυχής έχει δύο διαφορετικές έννοιες:
Πρώτον
Είναι η προσπάθεια να δικαιολογήσει κανείς τον εαυτό του, να μην επιτρέψει να τον αγγίξει η σκόνη, να καλύψει τις ατέλειές του, ακόμη και να τις παρουσιάσει ως αρετές, αν είναι δυνατόν. Στις παραπάνω εκφράσεις, η λέξη “τεζκιέ” χρησιμοποιείται με αυτή την έννοια.
«Μη δικαιολογείτε τον εαυτό σας.»
(Αλ-Νατζμ, 53/32)
Το ιερό αυτό εδάφιο μας διδάσκει αυτήν την έννοια.
Στο σύνολο των έργων του Νουρ, η κατάσταση μιας ψυχής που δεν έχει εξαγνιστεί περιγράφεται ως εξής:
«Εφόσον η εγωκεντρική φύση του παραμένει αμετάβλητη, ο άνθρωπος που αρέσκεται και αγαπά τον εαυτό του δεν μπορεί να αγαπήσει τον άλλον. Ακόμα κι αν φαινομενικά αγαπά, δεν αγαπά ειλικρινά· ίσως αγαπά το όφελος και την ευχαρίστηση που αντλεί από αυτόν. Πάντα προσπαθεί να αρέσει και να τον αγαπούν και δεν αναγνωρίζει τα ελαττώματά του. Με υπερβολές, ίσως και με ψέματα, επαινεί και εξυμνεί τον εαυτό του, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να τον αγιοποιεί.»
(Λάμψεις)
Και κάτι ακόμα:
«Αυτός που καθαρίζει την ψυχή του, σίγουρα θα σωθεί.»
Στο στίχο (Σεμς, 91/9) ενθαρρύνεται η κάθαρση της ψυχής. Οι σοφοί μας εξηγούν αυτό ως την κάθαρση της ψυχής από τα κακά, δηλαδή την κάθαρση από την ειδωλολατρία με την πίστη, από τις αμαρτίες με την ευσέβεια και την αύξηση αυτής της κάθαρσης με τις ενάρετες πράξεις.
Πειθαρχία της ψυχής
“να σκοτώσεις τον εαυτό σου”
Αυτοί που το εφαρμόζουν με αυτόν τον τρόπο, απέχουν από οτιδήποτε ευχαριστεί την ψυχή. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να φτάσουν σε ένα σημείο όπου δεν αγαπούν τον κόσμο, δεν επιδεικνύουν φιλοδοξία, δεν είναι πεισματάρηδες και δεν θυμώνουν ποτέ. Αν και αποδεχόμαστε ότι αυτό είναι μια μορφή πειθάρχησης της ψυχής, πιστεύουμε ότι είναι καλύτερο να κατευθύνουμε την ψυχή προς το καλό, παρά να την καταστρέψουμε.
Πρώτον,
να δαμάσεις το άγριο άλογο περιορίζοντας το φαγητό του και κάνοντάς το να αδυνατίσει.
το δεύτερο είναι
Είναι σαν να δίνεις κανονικά την τροφή, αλλά να την επεξεργάζεσαι καλά, ώστε να φτάσεις στον στόχο με ένα δυνατό άλογο σε συντομότερο χρόνο.
Ναι, ο κόσμος έχει πλευρές που αξίζουν να αγαπηθούν και πλευρές που δεν αξίζουν. Υπάρχουν καταστάσεις που δικαιολογούν την φιλοδοξία και καταστάσεις που όχι. Υπάρχουν περιπτώσεις που η επιμονή είναι καλή και περιπτώσεις που είναι κακή. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο θυμός είναι κακός και περιπτώσεις που είναι καλός.
Είναι ωραίο να αγαπάς τον κόσμο ως καθρέφτη των ονομάτων του Θεού και ως χωράφι για την μετά θάνατον ζωή (1). Είναι άσχημο να αγαπάς την πλευρά του που ικανοποιεί τις επιθυμίες του ανθρώπου και αποτελεί πέπλο αμέλειας (2). Είναι ωραίο να επιδεικνύεις φιλοδοξία στη γνώση και την υπηρεσία, αλλά είναι άσχημο να επιδεικνύεις φιλοδοξία για πλούτο και αξιώματα χάριν της φήμης. Είναι ωραίο να επιμένεις στο δίκαιο, αλλά είναι άσχημο να επιμένεις στο ψεύδος. Είναι ωραίο να νιώθεις οργή για τους τυράννους, αλλά είναι άσχημο να νιώθεις οργή για τους πιστούς.
Είναι πολύ πιο ωφέλιμο να κατευθύνουμε τις επιθυμίες και τα συναισθήματα που εδρεύουν στη φύση της ψυχής προς το καλό, παρά να καταστείλουμε την ψυχή, δηλαδή να την αποσιωπήσουμε εντελώς. (3) Αυτό επιτυγχάνεται με το να βρούμε ένα καλό κανάλι για τις επιθυμίες και τις ορέξεις της ψυχής, να την κατευθύνουμε προς ευεργετικά πράγματα, όπως το να φράξουμε ένα ποτάμι που ορμά και βλάπτει το περιβάλλον και να το χρησιμοποιήσουμε για να αρδεύσουμε την περιοχή.
Πηγές:
1. Ακλουνί, Ι, 412
2. Νουρσί, Λόγοι, σελ. 584
3. βλ. Nursi, Mektubat, Envar Neş. Κωνσταντινούπολη 1993, σ. 33-34,
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
