Δηλαδή, πόσο πλούτο πρέπει να κατέχει κανείς για να είναι υποχρεωτική η καταβολή της ζακάτ;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Αυτό εξαρτάται από το είδος του αγαθού που δίνεται ως ζακάτ και από τον χρόνο. Όποιος έχει περιουσία ίση με το νισάμπ, πέρα από τις ανάγκες και τα χρέη του, μπορεί να το υπολογίσει και να το δώσει με βάση την αξία του χρυσού.
Αυτό σημαίνει 2 γραμμάρια χρυσού ανά 80 γραμμάρια.
γίνεται με την παροχή.
Για να υποχρεούται κάποιος να καταβάλει ζακάτ, πρέπει να είναι ελεύθερος, ενήλικος, μουσουλμάνος και να κατέχει περιουσία που υπερβαίνει το όριο του νισάμπ, μετά την αφαίρεση των χρεών και των βασικών αναγκών του. Το όριο του νισάμπ διαφέρει ανάλογα με το είδος των χρημάτων και των αγαθών που υπόκεινται σε ζακάτ.
Τα αγαθά στα οποία οφείλεται η ζακάτ (ελεημοσύνη) είναι πέντε κατηγοριών.
Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν τα μετρητά, ο χρυσός, το ασήμι και τα νομίσματα. Τα ορυκτά και οι θησαυροί, τα εμπορεύματα, τα γεωργικά προϊόντα και τα φρούτα, και σύμφωνα με την πλειοψηφία τα οικόσιτα ζώα, και σύμφωνα με τους Μαλικίτες, επιπλέον τα ζώα που διατρέφονται στο στάβλο για περισσότερο από το μισό έτος.
Τα όρια (νισάμπ) που καθιστούν ένα άτομο υπόχρεο καταβολής ζακάτ για αυτά τα αγαθά είναι τα εξής:
α. Μετρητά:
Χρυσός, ασήμι και μετρητά.
Το νισάμπ (ελάχιστο όριο για την υποχρεωτική ελεημοσύνη) του χρυσού είναι είκοσι μισκάλια ή είκοσι δηνάρια χρυσού. Το δηνάριο είναι η κοπή (μαδρούμπ) του μισκαλιού και, σύμφωνα με το σαριατικό μέτρο, είναι περίπου 4 γραμμάρια, ενώ σύμφωνα με το εθιμικό μέτρο, είναι 4,8 γραμμάρια χρυσού. Το νισάμπ του αργύρου είναι 200 δίρχαμα αργύρου, δηλαδή 560 γραμμάρια σύμφωνα με το σαριατικό μέτρο και 640 γραμμάρια σύμφωνα με το εθιμικό μέτρο. Η μορφή του χρυσού ή του αργύρου (χρήματα, κοσμήματα, σκεύη) δεν επηρεάζει την υποχρέωση καταβολής ζακάτ. Το νισάμπ των χάρτινων ή μεταλλικών νομισμάτων υπολογίζεται με βάση το χρυσό, διότι ο χρυσός είναι η βάση στις συναλλαγές. Πράγματι, στην εποχή του Προφήτη (σ.α.ς.) και μεταξύ των κατοίκων της Μέκκας, η βάση του χρήματος ήταν ο χρυσός. Ακόμη και στην αποζημίωση (διέτ), ο χρυσός λαμβάνεται ως μέτρο. Οι συναλλασσόμενοι με χρήματα, σε κάθε πόλη, για το τοπικό νόμισμα, συναλλάσσονται με βάση τις τιμές του χρυσού. Με άλλα λόγια, κατά τον καθορισμό της αγοραστικής δύναμης των διαφόρων ειδών μετρητών, λαμβάνουν πάντα υπόψη το χρυσό.
(Ιμπν αλ-Χουμάμ, Φατχ αλ-Καντίρ, Ι, 519-525; Ιμπν Άμπιντίν, Ρεντ αλ-Μουχτάρ, ΙΙ, 36-38; αλ-Μειντάνι, αλ-Λουμπάμπ, Ι, 148 κ.ε.; ας-Σιράζι, αλ-Μουχέζέμπ, Ι, 157 κ.ε.; Ιμπν Κουδμά, αλ-Μουγνί, ΙΙΙ, 1-16; αζ-Ζουχαϊλί, αλ-Φικχ αλ-Ισλαμί και Εντιλετούχ, ΙΙ, 759).
Τα αποδεικτικά στοιχεία στα οποία βασίζονται τα ποσοστά μετρητών:
Από τον Χαζράτ Αλί μεταφέρεται ότι ο Αγγελιοφόρος του Θεού (σ.α.σ.) είπε τα εξής:
«Αν έχεις διακόσια δίρμια αργύρου και πέρασε ένας χρόνος, τότε οφείλεις πέντε δίρμια ζακάτ. Αν δεν φτάσει τα είκοσι δηνάρια, δεν οφείλεις τίποτα σε χρυσό. Αν έχεις είκοσι δηνάρια χρυσού και πέρασε ένας χρόνος, τότε οφείλεις μισό δηνάριο ζακάτ.»
(Αλ-Σεβκάνι, Ναγλ αλ-Αβτάρ, IV, 138).
Ο Αμπού Σαΐντ αλ-Χουδρί μετέδωσε το ακόλουθο χαντίθ:
«Δεν υπάρχει ζακάτ σε λιγότερο από πέντε βεσάκ (1 τόνος) χουρμάδων. Δεν υπάρχει ζακάτ σε λιγότερο από πέντε ουκίγιες (200 δίρχαμ) ασημιού. Δεν υπάρχει ζακάτ σε λιγότερες από πέντε καμήλες.»
(Αλ-Σεβκάνι, ό.π., IV, 126, 138).
Σύμφωνα με την πλειοψηφία των ισλαμικών νομικών, για να συμπληρωθεί το νισάμπ, το χρυσό ή το ασήμι προστίθεται το ένα στο άλλο. Για παράδειγμα, εάν κάποιος έχει εκατό δίρχαμ ασήμι και πέντε μισκάλ χρυσό, που ισοδυναμεί σε αξία με εκατό δίρχαμ ασήμι, τότε οφείλει να καταβάλει ζακάτ. Αυτά θεωρούνται ως ένα είδος.
Σύμφωνα με τους Σαφιίτες
Δεν μπορεί να προστεθεί το ένα στο άλλο. Είναι ξεχωριστά είδη, όπως η καμήλα και η αγελάδα. Ωστόσο, σήμερα, όσον αφορά την προσθήκη διαφόρων νομισμάτων μεταξύ τους και την υπαγωγή τους στη ζακάτ, η πρώτη άποψη είναι πιο κατάλληλη.
β. Το ποσοστό της ζακάτ για τα ορυκτά και τους θησαυρούς:
Η λέξη «ορυχείο» προέρχεται από τη ρίζα «adn» και είναι τοπωνύμιο, που σημαίνει τόπος μόνιμης εγκατάστασης. Ως όρος, περιλαμβάνει οτιδήποτε πολύτιμο δημιουργείται και εξορύσσεται από το έδαφος, εκτός από το ίδιο το έδαφος.
Χρυσός, ασήμι, χαλκός, σίδηρος, μόλυβδος, ασβέστης, γύψος
όπως π.χ. θησαυροί που θάφτηκαν στη γη από τους άπιστους.
“κενζ”
λέγεται.
Ρικάζ
είναι ένας όρος που περιλαμβάνει τα ορυκτά και τους θησαυρούς.
(Ιμπν αλ-Χουμάμ, Φατχ αλ-Καντίρ, Ι, 537-543; Ιμπν αλ-Ασίρ, αλ-Νιχαγέ, ΙΙΙ, 82; Ιμπν Κουδμά, αλ-Μουγνί, ΙΙΙ, 23)
Θησαυρός που φέρει χαρακτηριστικά μουσουλμανικής προέλευσης,
“Λουκάτα”
υπόκειται στις διατάξεις.
Σύμφωνα με τους Χαναφίτες,
Τα θησαυρίσματα που αποτελούνται από μέταλλα που λιώνουν στη φωτιά υπόκεινται σε φόρο ζακάτ κατά το ένα πέμπτο. Ο Προφήτης είπε:
«Στα ορυκτά και στα θησαυρίσματα (ρικάζ) οφείλεται ζακάτ (ελεημοσύνη) το ένα πέμπτο.»
(Μπουχάρι, Μουσάκατ, 3, Ζακάτ, 66; Αμπού Νταβούντ, Λουκάτα, Ιμάρε, 40, Διγιάτ, 27; Μουσλίμ, Χουντούτ, 45, 46; Τιρμίζι, Αχκάμ, 38; Μάλικ, Μουβάττα’, Ζακάτ, 9)
Οι σχολές Σαφιί, Μαλίκι και Χανμπελί, ωστόσο, δέχονται τον όρο ρικάζ μόνο με την έννοια του θησαυρού, και λένε ότι τα ορυκτά, όπως ο χρυσός και το ασήμι, υπόκεινται σε ζακάτ (φιλανθρωπική εισφορά) ίση με το ένα τεσσαρακοστό.
(Ιμπν Ρουσντ, Μπινταγιάτ αλ-Μουτζταχίντ, Ι, 250; αλ-Φικχ αλ-Ισλαμ, και τα αποδεικτικά στοιχεία του, ΙΙ, 778 κ.λπ.).
Σύμφωνα με τους Χαναφίτες
Στα ορυκτά και τα θησαυρίσματα, ανεξαρτήτως ποσού, το ένα πέμπτο του συνόλου των ευρημάτων από το έδαφος διανέμεται σύμφωνα με τους κανόνες της λείας. Στηρίζονται στην γενική έννοια των χαντίθ (προφητικών παραδόσεων) που αφορούν τα ρικάζ (ορυκτά και θησαυρίσματα) για να υποστηρίξουν την άποψη ότι δεν απαιτείται ελάχιστο όριο (νισάπ).
Ο Ιμάμ Σαφί, ο Ιμάμ Μαλίκ και ο Ιμάμ Αχμάντ μπιν Χανμπάλ, από την άλλη,
Θεωρούν απαραίτητο το νισάμπ και στα ορυχεία, και απαλλάσσουν από τη ζακάτ το τμήμα που δεν φτάνει το ποσό του νισάμπ. Εδώ, νισάμπ σημαίνει ότι η αξία του εξορυγμένου μετάλλου πρέπει να ισούται με το χρηματικό ποσό του νισάμπ. Η απόδειξή τους είναι οι γενικές έννοιες των χαντίθ που σχετίζονται με το νισάμπ του χρυσού και του ασημιού.
(Αλ-Σεβκάνι, ό.π., IV, 126, 138; Σαγίντ Σαμπίκ, Φικχ αλ-Σούννα, Κάιρο, χ.χ., Ι, 316; Αλ-Καρντάβι, Φικχ αλ-Ζακάτ, μετάφρ. Ιμπραήμ Σαρμής, Κωνσταντινούπολη 1984, Ι, 453).
Εκτός από τους Μαλικίτες
Σύμφωνα με τρεις από τις τέσσερις σουνιτικές σχολές σκέψης, τα ορυχεία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με τους Μαλικίτες, ωστόσο, η ιδιοκτησία όλων των ορυχείων, εκτός από εκείνα που ανήκουν σε μη μουσουλμάνους που έχουν υποταχθεί στο Ισλαμικό κράτος με ειρηνευτικό τρόπο, ανήκει στο κράτος και τα έσοδά τους διατίθενται για τις δαπάνες της ζακάτ.
(Αλ-Ζουχάιλι, ό.π., ΙΙ, 778, 779).
γ. Ελάχιστο όριο για εμπορεύματα:
Προσφορά και πληθυντικός αριθμός: ούρουζ.
περιλαμβάνει κάθε είδους εμπορεύματα, εκτός από χρυσό, ασήμι, μεταλλικά και χάρτινα χρήματα.
Εμπορεύματα, ακίνητα, είδη ζωικού κεφαλαίου, γεωργικά προϊόντα, ρούχα, υφάσματα και παρόμοια, αγαθά που προορίζονται για εμπορία, με σκοπό την αγορά και πώληση.
ουρούζ
είναι αποδεκτό.
Για να υπαχθούν αυτά τα αγαθά στη ζακάτ, εκτός από την πάροδο του χρόνου, η αξία τους πρέπει να φτάσει το επίπεδο του χρυσού ή του αργύρου. Σχετικά με την αξία, λαμβάνονται υπόψη οι τρέχουσες τιμές της περιοχής όπου βρίσκεται το αγαθό.
(Αλ-Ζαϋλαί, Νασμπ αλ-Ράγιε, ΙΙ, 375-378).
Σήμερα, εάν το εμπόρευμα φτάσει σε αξία 20 μισκάλια (96 γραμμάρια) χρυσού και πληρούνται οι άλλες προϋποθέσεις, το άτομο θεωρείται ότι κατέχει το ελάχιστο όριο (νισάπ) και οφείλει να καταβάλει ζακάτ (ελεημοσύνη) ίσο με το ένα τεσσαρακοστό της αξίας του. Επειδή το ασήμι έχει υποστεί μεγάλη απώλεια αγοραστικής δύναμης σε σύγκριση με το χρυσό, έχει χάσει την ιδιότητά του να αποτελεί μέτρο για τον καθορισμό του ελάχιστου ορίου (νισάπ) των εμπορευμάτων. Η ζακάτ των εμπορευμάτων μπορεί να καταβληθεί είτε σε είδος είτε σε χρηματική αξία.
(Αλ-Κασάνι, ό.π., ΙΙ, 21; Ιμπν Κουδέαμα, Αλ-Μουγνί, ΙΙΙ, 31).
δ. Το ελάχιστο όριο για τα γεωργικά προϊόντα και τα φρούτα:
Τα γεωργικά προϊόντα και τα φρούτα, ανάλογα με το αν ποτίζονται με βρόχινο νερό ή με άρδευση με δικά μας έξοδα.
υπόκειται σε δεκάτη ή εικοστή.
. Αυτή η ζακάτ
“δέκατον”
ονομάζεται.
Σύμφωνα με τον Αμπού Χανίφα
Στα γεωργικά προϊόντα δεν ισχύει η έννοια του νισάπ. Αυτά που παράγονται από τη γη με ανθρώπινη εργασία…
σιτάρι, κριθάρι, ρύζι, κεχρί, καρπούζι, μελιτζάνα, ζαχαροκάλαμο
Σε προϊόντα γης που υπόκεινται σε φόρο δεκάτης, ανεξαρτήτως ποσότητας, οφείλεται ζακάτ (ελεημοσύνη) με την ονομασία δεκάτη. Απόδειξη αποτελεί η γενική έννοια των σχετικών στίχων του Κορανίου και των χαντίθ.
«Αποδώστε το μερίδιο του φτωχού από τη συγκομιδή των γεωργικών προϊόντων.»
(Αλ-Αν’άμ, 6/141);
«Δαπανήστε για τον Θεό από τα νόμιμα και αγαθά που κερδίσατε και από όσα εμείς παράγουμε για εσάς από τη γη».
(Αλ-Μπακάρα, 2:267).
Στο χαντίθ αναφέρεται:
«Σε ό,τι παράγει η γη, υπάρχει οφειλόμενος φόρος.»
(εζ-Ζεϋλαί, ό.π., ΙΙ, 384).
Σύμφωνα με τον Αμπού Γιουσούφ και τον Ιμάμ Μουχάμμαντ, το ελάχιστο όριο για την υποχρέωση της ζακάτ στα γεωργικά προϊόντα είναι 1 τόνος. Δεν επιβάλλεται ζακάτ σε σιτηρά που δεν φτάνουν τον 1 τόνο (5 βεσάκ) και σε λαχανικά που δεν μπορούν να διατηρηθούν αναλλοίωτα για ένα χρόνο στα χέρια των ανθρώπων.
Σαφιίτες, Μαλικίτες και Χαμπαλίτες
Ορισμένοι έχουν ορίσει το ποσό των 5 vesak ως ελάχιστο όριο για τα γεωργικά προϊόντα. Ωστόσο, υπήρξαν διαφωνίες μεταξύ των διαφόρων δογμάτων σχετικά με τον υπολογισμό του ποσού του vesak.
(Αλ-Κασάνι, ό.π., ΙΙ, 57-63; Ας-Σιράζι, Αλ-Μουχέζζεμπ, Ι, 156 κ.ε.; Ιμπν Κουδάμα, ό.π., ΙΙ, 690-695; Ιμπν αλ-Χουμάμ, Φαθ αλ-Καντίρ, ΙΙ, 2 κ.ε.; Αζ-Ζουχάιλι, ό.π., ΙΙ, 802 κ.ε.).
Η απόδειξη αυτού του ελάχιστου ορίου προέρχεται από τον Προφήτη Μωάμεθ:
«Δεν υπάρχει ζακάτ (υποχρεωτική ελεημοσύνη) σε λιγότερο από πέντε βεσάκ (ένα τόνο) αποξηραμένων χουρμάδων».
(Αλ-Σεβκάνι, ό.π., IV, 126, 138, 141)
είναι χαντίθ.
ε. Ζακάτ (ελεημοσύνη) για τα ζώα:
Καμήλες, βοοειδή και πρόβατα,
υπόκειται σε ζακάτ. Σε αντίθεση με τον Αμπού Γιουσούφ και τον Ιμάμ Μουχάμμαντ, ο Αμπού Χανίφα
άλογα
Επίσης, θεωρείται απαραίτητη η καταβολή ζακάτ. Η αρχή ότι δεν απαιτείται ζακάτ για τα άλογα, εκτός εάν προορίζονται για εμπόριο, έχει αποτελέσει τη βάση για τη φετβά.
Η ελάχιστη ποσότητα καμήλας για την οποία οφείλεται ζακάτ είναι πέντε.
Στο χαντίθ αναφέρεται:
«Δεν υπάρχει ζακάτ (υποχρεωτική ελεημοσύνη) σε λιγότερες από πέντε καμήλες.»
(Αλ-Σεβκάνι, ό.π., 126,138).
Σε πέντε καμήλες δίνεται ένα πρόβατο ως ζακάτ, σε δέκα καμήλες δύο πρόβατα και σε δεκαπέντε καμήλες τρία πρόβατα.
(Αλ-Κασάνι, ό.π., ΙΙ, 31 κ.ε.; Ιμπν αλ-Χουμάμ, ό.π., Ι, 494 κ.ε.; ας-Σιράζι, αλ-Μουχέζζεμπ, Ι, 145 κ.ε.).
Το ελάχιστο όριο για την υποχρεωτική ελεημοσύνη επί των βοοειδών,
Αυτό ορίζεται στο ακόλουθο χαντίθ που παραδίδεται από τον Μουάζ μπιν Τζεμπέλ (θ. 18/639):
“Ο Μουάζ, ο προφήτης, είπε:
Ο Προφήτης (ειρήνη και ευλογία του Θεού επάνω του) με έστειλε στην Υεμένη και μου διέταξε να πάρω ζακάτ από κάθε τριάντα βοοειδή ένα θηλυκό ή αρσενικό βοοειδές δύο ετών, από σαράντα βοοειδή ένα θηλυκό βοοειδές τριών ετών και από κάθε φορτωμένο βοοειδές ένα δηνάριο ή ένα ρούχο ίσης αξίας.
(Τιρμίζι, Χομς, 1966, ΙΙ, 388; Ιμπν Μάτζε, Σουνέν, Ι, 577).
Σύμφωνα με αυτό, λιγότερες από τριάντα αγελάδες εξαιρούνται από τη ζακάτ.
Το ελάχιστο όριο για την υποχρεωτική ελεημοσύνη (ζακάτ) για τα πρόβατα και τις κατσίκες είναι σαράντα.
Σε λιγότερο από αυτό δεν υπάρχει ζακάτ. Η εξής αφήγηση του Ανάς (ρα) από την επιστολή του Αβού Μπακρ (ρα) αποτελεί απόδειξη:
«Στα πρόβατα και τις κατσίκες που βόσκουν στα λιβάδια, οφείλεται ζακάτ από σαράντα έως εκατόν είκοσι ζώα, ένα πρόβατο ή κατσίκα. Από εκατόν είκοσι έως διακόσια, δύο ζώα· από διακόσια έως τριακόσια, τρία πρόβατα ή κατσίκες.» (Τιρμίζι, Σουνέν, ΙΙ, 387; Ιμπν Μάτζε, Σουνέν, Ι, 574, 577).
Δεν υπάρχει διαφωνία ως προς την υποχρέωση καταβολής ζακάτ για τα άλογα που προορίζονται για εμπόριο. Όσον αφορά τα άλογα που δεν προορίζονται για εμπόριο…
Σύμφωνα με τον Αμπού Χανίφα,
Και σε αυτά οφείλεται ζακάτ. Ο ιδιοκτήτης είναι ελεύθερος· αν θέλει, δίνει ένα δηνάριο για κάθε άλογο· αν θέλει, εκτιμά την αξία του αλόγου και δίνει πέντε δηνάρια για κάθε διακόσια δίρχα, όπως και στα εμπορεύματα. Στο χαντίθ αναφέρεται:
«Για κάθε άλογο που βόσκει (το μεγαλύτερο μέρος του έτους) υπάρχει ζακάτ ενός δηνάριου ή δέκα δίρχαμ».
(εζ-Ζεϋλαί, Νασμπ αλ-Ράγιε, ΙΙ, 357 κ.ε.; Ιμπν αλ-Χουμάμ, ό.π., Ι, 502).
Εκτός από τα σιτηρά και τα φρούτα, δεν επιτρέπεται η προσθήκη ενός είδους σε άλλο είδος για να συμπληρωθεί το νισάμπ. Τα ζώα είναι τριών ειδών: καμήλες, βοοειδή και πρόβατα. Ένα είδος δεν μπορεί να προστεθεί σε άλλο. Ομοίως, τα φρούτα δεν μπορούν να προστεθούν σε άλλα. Οι χουρμάδες δεν μπορούν να προστεθούν σε σταφίδες, φιστίκια ή φουντούκια. Ωστόσο, τα εμπορεύματα μπορούν να προστεθούν σε μετρητά και τα μετρητά σε εμπορεύματα για να συμπληρωθεί το νισάμπ.
(Ιμπν Κουδάμα, ο.π., ΙΙ, 730).
(Σαμίλ ΙΑ)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
