Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Σε όλη την ιστορία, όπου υπήρχε πόλεμος, υπήρχαν και αιχμάλωτοι. Το Κοράνι, αναφερόμενο στη μάχη του Μπαντρ, θίγει και το θέμα των αιχμαλώτων:
Στη μάχη του Μπαντρ, οι Μουσουλμάνοι ήταν απέναντι από την άλλη πλευρά.
εβδομήντα αιχμάλωτοι
τους παίρνουν. Ο Προφήτης Μωάμεθ συμβουλεύεται πώς να φερθεί σε αυτούς τους αιχμαλώτους.
– Η απελευθέρωση των ομήρων έναντι λύτρων,
– Η εξόντωσή τους,
Δύο απόψεις προκύπτουν. Ο Αγγελιοφόρος του Θεού υποστηρίζει επίσης την εξαγορά. Η εξαγορά γίνεται ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των αιχμαλώτων και αυτοί απελευθερώνονται. (1) Σχετικά με τους αιχμαλώτους του Μπεντρ, αποκαλύπτονται τα ακόλουθα εδάφια:
«Δεν αρμόζει σε κανέναν προφήτη να έχει αιχμαλώτους, μέχρι να επικρατήσει η αλήθεια στη γη και να συντριβεί η αδικία. Εσείς επιθυμείτε τα εφήμερα αγαθά του κόσμου τούτου, ενώ ο Αλλάχ επιθυμεί (για εσάς) την αιώνια ζωή. Ο Αλλάχ είναι Παντοδύναμος, Σοφός.»
«Αν δεν υπήρχε προηγούμενη απόφαση από τον Αλλάχ, θα σας είχε σίγουρα καταλάβει μια μεγάλη τιμωρία για ό,τι πήρατε».
(Αλ-Ανφάα, 8/67-68)
“Βαραίνω επί της γης”
Η φράση υποδηλώνει μια ολοκληρωτική νίκη. Εξηγείται ότι για έναν προφήτη δεν είναι σκόπιμο να ασχολείται με αιχμαλώτους προτού καταρρίψει την αντίπαλη πλευρά και συντρίψει την αθεΐα. Διότι, το να ασχολείται με αιχμαλώτους προτού εδραιώσει πλήρως το σύστημά του και εξασφαλίσει την κυριαρχία του, θα αποτελούσε τεράστια σπατάλη χρόνου. (2)
“Επιγραφή από τον Θεό”
Σχετικά με τη δήλωσή του, δόθηκαν οι ακόλουθες εξηγήσεις:
– Του Θεού,
“δεν θα τιμωρήσει κανέναν για πράξεις που έγιναν κατόπιν ερμηνείας του νόμου”
την εγγύηση με τη μορφή
– Αυτό που ο Θεός έχει ορίσει στο Λευχ-ι Μαχφούζ (το Αρχείο του Θεού)
“Δεν θα τιμωρήσει τους συμμετέχοντες στη μάχη του Μπαντρ.”
εγγύηση… (3)
Αυτός είναι ο λόγος που η πρακτική του Αγγελιοφόρου του Θεού δεν έχει καταργηθεί και έχει ειπωθεί:
«Τώρα, φάτε από τα λάφυρα που αποκτήσατε, ό,τι είναι νόμιμο και καλό, και φοβηθείτε τον Αλλάχ. Πράγματι, ο Αλλάχ είναι Συγχωρητής, Ελεήμων.»
(Αλ-Ανφάα, 8/69)
Στη συνέχεια, απευθυνόμενος στον Προφήτη Μωάμεθ, δίνεται η ακόλουθη εντολή:
«Ω Προφήτη! Πες στους αιχμαλώτους που κρατάς: Αν ο Αλλάχ δει καλό (αξιοσύνη πίστης) στις καρδιές σας, θα σας δώσει κάτι καλύτερο από αυτό που σας πήρε και θα σας συγχωρήσει. Ο Αλλάχ είναι Συγχωρητικός, Ελεήμων.»
«Αν θελήσουν να σε προδώσουν, ας ξέρουν ότι προηγουμένως πρόδωσαν τον Αλλάχ, και ο Αλλάχ σου έδωσε την ευκαιρία να τους τιμωρήσεις (αν σε προδώσουν, θα σου δώσει ξανά). Ο Αλλάχ είναι Παντογνώστης, Σοφός.»
(Αλ-Ανφάα, 8/70-71)
Ο Άββας, θείος του Προφήτη Μωάμεθ, ήταν ένας από τους αιχμαλώτους του Μπαντρ. Απελευθερώθηκε με λύτρα και ασπάστηκε το Ισλάμ. Χρόνια αργότερα, έφτασε από το Μπαχρέιν ένα μεγάλο ποσό λείας. Ο Άββας, αφού πήρε το μερίδιό του, θυμήθηκε το παραπάνω στίχο και είπε:
“Αυτό είναι ένα αγαθό που είναι ανώτερο από αυτό που μου πήραν. Είναι η δεύτερη υπόσχεση του Θεού (δηλαδή,
‘σας συγχωρεί’
ελπίζω και εγώ να (το) ευαγγελιστώ.”
(4)
Μια άλλη αναφορά στους αιχμαλώτους γίνεται στο Σουρά Μωάμμετ:
«Όταν συναντήσετε τους απίστους στη μάχη, χτυπήστε τους στο λαιμό. Όταν τους νικήσετε ολοκληρωτικά, δέστε τους σφιχτά (πιάστε τους αιχμαλώτους). Στη συνέχεια, είτε αφήστε τους ελεύθερους χωρίς αντάλλαγμα είτε αφήστε τους με λύτρα. Αυτό θα γίνει μέχρι να καταθέσουν τα όπλα τους (μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος και να ξεκαθαριστεί η κατάσταση).»
(Μωάμεθ, 47/4)
Δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ των διατάξεων που αναφέρονται εδώ σχετικά με τους αιχμαλώτους και των στίχων της Σούρας Αλ-Ανφάα. Υπάρχει μια διάταξη που προβλέπει πρώτα την Ισχάν (πλήρη ήττα και καταστροφή της αντίπαλης πλευράς) και μετά τη σύλληψη αιχμαλώτων. (5)
Οι αιχμάλωτοι,
1. Είτε δωρεάν (χωρίς αντάλλαγμα),
2. Ή θα αφεθούν ελεύθεροι με αντάλλαγμα λύτρα.
Η αναφορά στην άνευ όρων απελευθέρωση στην αρχή του εδαφίου μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη ότι η απελευθέρωσή τους με αυτόν τον τρόπο είναι προτιμότερη. (6) Ωστόσο, οι διαχειριστές λαμβάνουν την απόφαση που ταιριάζει καλύτερα στην κατάστασή τους.
Στον στίχο,
“μέχρι να αφήσουν τα βάρη του πολέμου”
Η καταγραφή, ωστόσο, επισημαίνει τον κίνδυνο απελευθέρωσης των αιχμαλώτων πριν από το τέλος του πολέμου. Η απελευθέρωσή τους πριν η κατάσταση ηρεμήσει και ξεκαθαριστεί, θα βοηθούσε τον εχθρό. Οι απελευθερωμένοι αιχμάλωτοι θα επέστρεφαν στις τάξεις του εχθρού και θα πολεμούσαν εναντίον των μουσουλμάνων. (7)
Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος, θεωρούμε χρήσιμο να επισημάνουμε τις ακόλουθες αρχές:
1.
Ο Ισλαμισμός δεν διατάσσει τη μετατροπή των αιχμαλώτων σε σκλάβους.
Σχετικά με αυτό, δεν υπάρχει καμία εντολή στο Κοράνι και στα χαντίθ. Το κύριο είναι η ελευθερία.(8)
2.
Στην πράξη, η υποδούλωση αιχμαλώτων από μουσουλμάνους κατά καιρούς αποτελούσε κατάσταση που προέκυπτε από τις συνθήκες πολέμου της εποχής (9). Δεν θα ήταν καλή πολιτική να απελευθερώνονται οι αιχμάλωτοι που είχαν ληφθεί από την αντίπαλη πλευρά, ενώ εκείνοι υποδούλωναν τους μουσουλμάνους αιχμαλώτους.
3.
Ο Ισλαμισμός, αντί να καταργήσει αμέσως τη δουλεία, υιοθέτησε την αρχή της σταδιακής κατάργησής της. Διότι η άμεση κατάργηση μιας βαθιά ριζωμένης συνήθειας στην ανθρωπότητα είναι αδύνατη. Σε περιπτώσεις ακούσιας ανθρωποκτονίας και παραβίασης όρκων, προβλέπεται η απελευθέρωση δούλων (10). Η απελευθέρωση δούλων παρουσιάζεται ως μια πράξη λατρείας που φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στον Θεό (11). Οι δούλοι συγκαταλέγονται στα μέρη όπου δίνεται η ζακάτ (ελεημοσύνη).
(Αλ-Τάουμπα, 9/60)
Ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σε αυτόν) είπε τα εξής σχετικά με τους σκλάβους:
“Πες τους,
‘σκλάβε μου, παλλακίδα μου’
μην πείτε;
‘Γιε μου, κόρη μου’
πείτε.”
(12)
“Να τους δίνετε να τρώνε από ό,τι τρώτε και να τους ντύνετε με ό,τι φοράτε…”
(13).
Όπως φαίνεται, το Ισλάμ υιοθέτησε την αρχή της σταδιακής κατάργησης του συστήματος δουλείας και εφάρμοσε την υφιστάμενη πρακτική με τον πιο ανθρώπινο τρόπο.
Πηγές:
1. Νεσεφί, ΙΙ, 111.
2. βλ. Ateş, V, 2444.
3. Νεσεφί, ΙΙ, 111.
4. Νεσεφί, ΙΙ, 112.
5. Κουτούμπ, VI, 3282.
6. Πυρ, V, 2444.
7ος μήνας.
8. Ζουχαϊλί, Αλακάτ, σελ. 81; Σερβέτ Αρμαγάν, Θεμελιώδη Δικαιώματα και Ελευθερίες στο Ισλαμικό Δίκαιο, Εκδόσεις Διγιανέτ.
9. Κουτούμπ, VI, 3285; Εζέλ, TDV. Ισλαμική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα Αιχμάλωτος, XI, 385, Χατίπ, σ., 152-153.
10. Βλ. Νίσα, 92; Μάιδα, 89; Μουτζαδελ, 3.
11. Για παράδειγμα, βλ. Αλ-Μπακαρά, 177; Αλ-Μπελέντ, 13.
12. Μπουχάρι, Ιτκ, 50-51; Μουσλίμ, Ελφάζ, 13-15.
13. Μπουχάρι, Ιτκ, 15; Μουσλίμ, Εϊμάν, 38.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
