– Ποια πρέπει να είναι η οπτική μας γωνία όσον αφορά τις δραστηριότητές τους;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Κατά τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Νεαροί Τούρκοι
ή
Νεότουρκοι
οι οπαδοί της Συνταγματικής Μοναρχίας, που ονομάζονταν έτσι και δραστηριοποιούνταν τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, τον Μάιο του 1889, στην Κωνσταντινούπολη,
Ενωτική Οθωμανική Εταιρεία
ίδρυσαν τον σύλλογό τους. Οι πρώτοι ιδρυτές αυτής της μυστικής οργάνωσης ήταν:
Από τους φοιτητές της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής
Ήταν οι Ιμπραήμ Ετέμ (Τέμο), Ισχάκ Σουκουτί, Μεχμέτ Ρεσίτ, Αμπντουλλάχ Τζεβντέτ και Χουσεϊνζαντέ Αλί Μπέη.
Οι βασικοί στόχοι των Ιττιχατιστών:
Οι στόχοι τους μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: να αποκαταστήσουν τη νομιμότητα στη χώρα, να θέσουν σε ισχύ το Σύνταγμα, να επαναφέρουν το κράτος σε μια συνταγματική δομή, να ανοίξουν ξανά την κλειστή Οθωμανική Βουλή των Αντιπροσώπων και να ανακτήσουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που είχαν δοθεί στους Οθωμανούς πολίτες με το Σύνταγμα, αγωνιζόμενοι ενάντια στον Οθωμανό Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίντ Β’ και τη διακυβέρνησή του.
Η οργάνωση, κατά την ίδρυσή της, είχε ως πρότυπο την ιταλική “Καρμποναρική Εταιρεία”. Αφού παρέμεινε σιωπηλή για ένα διάστημα μετά την ίδρυσή της, η οργάνωση αργότερα…
Στρατιωτική Ιατρική Σχολή, Στρατιωτική Σχολή, Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Ναυτική Σχολή
οργανώθηκε γρήγορα σε σχολεία όπως το…
Μεταξύ των αξιωματικών,
σε στρατιωτικές και πολιτικές σχολές, σε μεντρεσέδες, ακόμα και σε τεκέδες
Η Εταιρεία, αυξάνοντας τους οπαδούς της, οργανώθηκε σε διάφορες επαρχίες μέσω των μελών της. Στις μέρες που η Εταιρεία εξαπλωνόταν τόσο γρήγορα και πολλαπλασίαζε τους οπαδούς της, η κυβέρνηση του Αμπντούλ Χαμίντ Β’ ενημερώθηκε για την ύπαρξή της, παρακολουθούσε τα μέλη της και τα συνέλαβε. Πολλοί μέλη της Εταιρείας που γλίτωσαν από την παρακολούθηση και τη σύλληψη κατέφυγαν στο εξωτερικό.
Τα μέλη της Εταιρείας που κατέφυγαν στο εξωτερικό βρήκαν εδώ κι άλλους που είχαν έρθει στην Ευρώπη πριν από αυτούς.
«Νεότουρκοι»
ήρθαν σε επαφή με άλλους και προσπάθησαν να οργανωθούν στις περιοχές όπου βρίσκονταν. Η οργάνωση της οργάνωσης εκτός της χώρας, η οποία μετονομάστηκε σε “Οθωμανική Εταιρεία Ένωσης και Προόδου”, επικεντρώθηκε κυρίως σε τρία κέντρα:
Υποκατάστημα Παρισιού, Υποκατάστημα Γενεύης και Υποκατάστημα Καΐρου.
Το μεγάλο “Συνέδριο των Νεότουρκων” που πραγματοποιήθηκε στις 4-9 Φεβρουαρίου 1902.
Στο εσωτερικό της, οι διαφωνίες που προέκυψαν σχετικά με την εφαρμογή της συνταγματικής διακυβέρνησης, η οποία επρόκειτο να αποκατασταθεί στη χώρα, δίχασαν την Εταιρεία.
Υπό την ηγεσία του Πρίγκιπα Σεμπαχαττίν Μπέη, μια ομάδα μελών αποχώρησε από την ένωση.
«Εταιρεία Ατομικής Πρωτοβουλίας και Αποκέντρωσης»
ίδρυσαν τον σύλλογο και άρχισαν να εκδίδουν την εφημερίδα Terakki. Η άλλη ομάδα, με επικεφαλής τον Αχμέτ Ριζά Μπέη, ως πρώτη πράξη μετά το συνέδριο
«Εταιρεία Ένωσης και Προόδου των Οθωμανών»
το όνομα του/της
«Εταιρεία Προόδου και Ένωσης των Οθωμανών»
τι μετέτρεψαν.
Από την άλλη πλευρά,
Στη Θεσσαλονίκη, επίσης, τον Σεπτέμβριο του 1906, ανάμεσά τους
Ο Μεχμέτ Ταχίρ Μπέης από την Προύσα, ο Καζίμ Ναμί Μπέης (Ντουρού), ο Ομέρ Νατζί Μπέης, ο Ταλάτ (Πασάς).
όπως και μετέπειτα ηγετικές μορφές της Ενωτικής και Προοδευτικής Εταιρείας (Κόμματος).
«Οθωμανική Εταιρεία Ελευθερίας»
ίδρυσαν μια νέα οργάνωση με το όνομα αυτό. Η οργάνωση αυτή δεν ήταν συνέχεια των οργανώσεων των Νεότουρκων που είχαν ιδρυθεί στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Η Οθωμανική Εταιρεία Ελευθερίας εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη τη Ρούμελη. Βρήκε υποστηρικτές σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις της Μακεδονίας, και ιδιαίτερα μεταξύ των νεαρών αξιωματικών στις περιοχές όπου στάθμευαν τουρκικά συντάγματα. Έτσι, στη Μακεδονία…
Ο Τρίτος Στρατός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Αξιωματικοί του στρατού με βαθμούς υπολοχαγού, λοχαγού και ταγματάρχη εντάχθηκαν σε αυτή την οργάνωση. Η Οθωμανική Εταιρεία Ελευθερίας συγχωνεύθηκε επίσημα με την Οθωμανική Εταιρεία Προόδου και Ένωσης, η οποία είχε την έδρα της στο Παρίσι, στις 27 Σεπτεμβρίου 1907.
Η Εταιρεία, ενισχυμένη από αυτή την ένωση, μετέτρεψε τον αγώνα της κατά της διακυβέρνησης του Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίντ Β’ από πολιτικό σε στρατιωτικό. Ορισμένοι νεαροί αξιωματικοί, με σκοπό να τερματίσουν την καταπιεστική διακυβέρνηση του Αμπντούλ Χαμίντ, επιθυμούσαν να ξεσπάσει μια γενική εξέγερση. Για το σκοπό αυτό, ο Λοχαγός Νιγιάζι Μπέης ανέβηκε στο βουνό με τις δυνάμεις του στη Ρέσνα και στη συνέχεια…
Ο Ενβέρ Μπέης στο Τίκβες, ο Εγιούπ Σαμπρί Μπέης στην Οχρίδα, ο Σελαχαττίν και ο Χασάν Τοσούν Μπέης στην Αλβανία.
‘τα με τον ίδιο τρόπο
«Τάγματα Ελευθερίας»
δημιουργώντας
Ανέβηκαν στο βουνό.
Η Εταιρεία έστειλε τηλεγραφήματα στο παλάτι, ζητώντας την άμεση εφαρμογή του Συντάγματος και τη σύγκληση της Βουλής των Αντιπροσώπων. Επίσης, ανακοινώθηκε στον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίντ Β’ ότι θα καθαιρεθεί από τον θρόνο εάν δεν δεχθεί τα αιτήματα του έθνους. Πράγματι, στις 23 Ιουλίου 1908, η Συνταγματική Μοναρχία ανακηρύχθηκε επίσημα στο Μοναστήρι και στη Θεσσαλονίκη. Μετά από όλες αυτές τις εξελίξεις, ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίντ Β’ εξέδωσε μια δήλωση στην οποία ανακοίνωσε ότι αποκαθιστούσε το σύνταγμα και ανακήρυσσε τη Συνταγματική Μοναρχία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Μια νέα περίοδος είχε αρχίσει για την Εταιρεία, η οποία πλέον χρησιμοποιούσε το όνομα Ένωση και Πρόοδος, μετά την ανακήρυξη της Συνταγματικής Μοναρχίας.
Με μια τροποποίηση του καταστατικού της, που έγινε στο συνέδριο του 1911, η Εταιρεία Ένωσης και Προόδου (İttihat ve Terakki Cemiyeti) ορίστηκε ως πολιτικό κόμμα με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Έτσι, το Κόμμα Ένωσης και Προόδου απέκτησε το χαρακτηριστικό του πρώτου πολιτικού κόμματος στην τουρκική δημοκρατία. Το κόμμα αυτό διαλύθηκε στο τελευταίο του συνέδριο στις 5 Νοεμβρίου 1918 και απέκτησε μια νέα ταυτότητα με την ονομασία Κόμμα Ανανέωσης (Teceddüt Fırkası).
Στο εσωτερικό της Ενωτικής και Προοδευτικής Εταιρείας (Κόμματος) υπήρχαν πολλοί στρατιωτικοί, πολίτες, διανοούμενοι, δημοσιογράφοι, συγγραφείς και ποιητές. Ωστόσο, τα πρώτα ονόματα που έρχονται στο μυαλό όταν αναφέρεται η Ενωτική και Προοδευτική Εταιρεία είναι
«Ενβέρ Πασάς, Ταλάτ Πασάς, Τζεμάλ Πασάς»
Επιπλέον, είχαν αναδειχθεί και ως ηγέτες.
Η Εταιρεία Ένωσης και Προόδου υιοθέτησε την ιδέα του “Οθωμανισμού” ή του “Παν-Οθωμανισμού” για να αποτρέψει τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
«Ένωση των Στοιχείων»
Υιοθέτησαν την ιδέα της «Ένωσης των Φυλών» και προσπάθησαν να την εφαρμόσουν στις πρακτικές τους εντός της Εταιρείας και στη διακυβέρνηση του κράτους. Οι Ενωτικοί ενέταξαν την ιδέα του Τουρκισμού στα κομματικά τους προγράμματα και την εφάρμοσαν ως κρατική πολιτική στις εσωτερικές και εξωτερικές τους πολιτικές μεταξύ 1913 και 1918.
Ενωση και Πρόοδος (İttihat ve Terakki Cemiyeti)
Παρότι ξεκίνησαν με σκοπό να σώσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία από τη διάλυση και κατέλαβαν την εξουσία ευκολότερα από ό,τι είχαν ποτέ φανταστεί, δεν κατάφεραν να πετύχουν τον στόχο τους λόγω της απειρίας τους στη διακυβέρνηση και των εσωτερικών και εξωτερικών προβλημάτων της εποχής τους. Επιπλέον, ο Τριπολιτικός Πόλεμος, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και τελικά ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος οδήγησαν τη χώρα στα πρόθυρα της διάλυσης και της καταστροφής.
Οι Ιττιχαδιστές, που καυχιόντουσαν συνεχώς για την αποκατάσταση του Συντάγματος για δεύτερη φορά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την εισαγωγή του πολυκομματισμού στην τουρκική πολιτική ζωή, προσπάθησαν να καταργήσουν τον πολυκομματισμό που είχαν οι ίδιοι δημιουργήσει. Κατά τη διάρκεια της απόλυτης εξουσίας τους, οι πολιτικοί τους αντίπαλοι και άλλοι…
το δικαίωμα ύπαρξης των πολιτικών κομμάτων
Δεν το έκαναν. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ορισμένα πολιτικά κόμματα έκλεισαν ή οι δραστηριότητές τους απαγορεύτηκαν. Πολλοί πολιτικοί αντίπαλοι συνελήφθησαν και εξορίστηκαν.
Ο Μπεντιουζαμάν, ο οποίος έζησε ο ίδιος εκείνη την περίοδο, βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, ειδικά κατά τη διάρκεια του περιστατικού της 31ης Μαρτίου, όταν η Εταιρεία Ένωσης και Προόδου ήταν πολύ ισχυρή.
Ο Μπεντιουζζαμάν, ενώ υποστήριζε τις φιλελεύθερες/συνταγματικές τάσεις της Ενωτικής και Προοδευτικής Εταιρείας, επέκρινε τις αυταρχικές πρακτικές της. Ο Μπεντιουζζαμάν εξέφρασε αυτή την άποψη,
“Ποια είναι η γνώμη σου για την Ένωση και Πρόοδο;”
σε μια ερώτηση που τέθηκε με τη μορφή:
“Ενώ εκτιμώ την αξία τους, διαμαρτύρομαι για τη βία που υπάρχει στην πολιτική τους.”
το έχει συνοψίσει με τα εξής λόγια.
Του Μπεντιουζζαμάν,
«εκτιμώ τις αξίες τους»
Τα σημεία που αναφέρει είναι οι προσπάθειες της Ένωσης και Προόδου στον τομέα της οικονομίας και της εκπαίδευσης, καθώς και η υποστήριξή τους στην ελευθερία. Επιπλέον, ο Μπεντιουζζαμάν δηλώνει ότι εκτιμά τις πρακτικές των παραρτημάτων της Ένωσης και Προόδου στην Ανατολική Ανατολία.
Ο Μπεντιουζζάμ, υπερασπιζόμενος τα μέλη της Εταιρείας που εκτιμούσε, έλεγε: «Αλλά να είστε βέβαιοι ότι οι σκοποί εκείνων που δεν είναι μασόνοι δεν βλάπτουν τη θρησκεία. Ίσως, σκοπός τους είναι η διασφάλιση της σωτηρίας του έθνους». Μάλιστα, τους επαινούσε λέγοντας: «Μερικοί από αυτούς είναι αφοσιωμένοι στην σωτηρία του έθνους». Αναφερόμενος στην κοσμοπολίτικη δομή της Εταιρείας, σημείωνε: «Στην πραγματικότητα, ανάμεσά τους υπάρχουν και μερικοί ασεβείς, πολύ ανήθικοι μασόνοι· αλλά είναι το δέκα τοις εκατό. Το ενενήντα τοις εκατό είναι πιστοί μουσουλμάνοι σαν εσάς».
(βλ. Συζητήσεις, Ερωτήσεις και απαντήσεις, σελ. 80, 135)
Από την Ένωση και Πρόοδο, από τον Μπεντιουζζαμάν
οι πτυχές που επικρίθηκαν: “αυταρχικές πρακτικές”, “αδιαφορία για τη θρησκεία”
και ιδιαίτερα της Εταιρείας
Είναι οι πρακτικές του “υποκαταστήματος της Κωνσταντινούπολης”.
(βλ. Δικαστήριο Πολεμικού Νόμου, σελ. 39)
Αυτές τις αρνητικές πρακτικές της κοινωνίας,
«Οι δολοφονίες από την διεφθαρμένη πλευρά των Ιττιχατιστών»
Ο Μπεντιουζζαμάν, ο οποίος τους χαρακτήρισε ως τέτοιους, δεν ήθελε να θεωρήσει υπεύθυνα όλα τα μέλη της κοινωνίας για αυτές τις αρνητικές καταστάσεις.
(βλ. Επιστολές από το Εμιρδάγ, σελ. 442)
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, εντός της Ενώσεως και Προόδου,
μισοθρησκευτικοί τέκτονες
όπως είναι,
ευσεβείς και ειλικρινείς ελευθεριάζοντες
Υπάρχουν τόσο θετικές όσο και αρνητικές απόψεις.
Ως μουσουλμάνος, αυτής της κοινότητας
Υποστηρίζουμε την θετική και φιλειρηνική πλευρά της θρησκείας, ενώ επικρίνουμε έντονα την άθεη και επιβλαβή πλευρά της.
Επομένως, δεν είναι σωστό να διαχωρίζουμε αυτό το θέμα με σαφείς γραμμές, σαν να ήταν είτε άσπρο είτε μαύρο.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
