Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Σε ορισμένα σημεία, ασκεί κριτική σε κάποιους, χωρίς να τους αναφέρει ονομαστικά. Αυτές οι κριτικές πρέπει να θεωρηθούν ως αντανάκλαση των διαφωνιών που υπήρχαν εκείνη την εποχή μεταξύ των οπαδών των Χαντίθ και των οπαδών της λογικής. Αν και είναι γνωστό ότι ο Μπουχάρι εννοούσε συγκεκριμένα άτομα, υπάρχουν μελετητές που λένε ότι χρησιμοποιούσε αυτή τη φράση και για ολόκληρη τη σχολή της λογικής και για τον Ιμάμ Μουχάμμαντ.
Αυτό δεν αποτελεί πράξη που υποτιμά ούτε τον κριτή ούτε τον κρινόμενο. Ο Μπουχάρι επέκρινε απόψεις που θεωρούσε ότι αντιτίθενται σε αυθεντικές, κατά την άποψή του, παραδόσεις.
Διότι ο Αμπού Χανίφ ζούσε μεταξύ των ετών 80-150. Δηλαδή, ο Μπουχάρι γεννήθηκε 44 χρόνια μετά το θάνατο του Αμπού Χανίφ. Παρόλα αυτά, υφίσταται διαφωνία μεταξύ τους, και αυτό είναι γεγονός. Πολλοί συγγραφείς έχουν θίξει αυτό το ζήτημα, και ιδιαίτερα οι Χαναφίτες, για να υπερασπιστούν τον Ιμάμ-ι Αζάμ, έχουν ασχοληθεί με το θέμα και έχουν γράψει ειδικά έργα. Ένα από αυτά είναι το έργο του Αμπντουλγανί ελ-Μειδανί εδ-Διμεσκή, ο οποίος έγραψε το “Κεشفου’λ-ιλτιμπάς Αμμά Εβρεδέχου’λ-Μπουχάρι αλά Μπάζι’ν-Νάς”, ο συγγραφέας του “Ελ-Λουμπάμπ”.
Τα βιβλία βιογραφιών συνήθως επισημαίνουν τον ρόλο του Νουαΐμ ιμπν Χαμμάδ αλ-Μαρβέζι στην αντιπαράθεση του Μπουχάρι με τον Αμπού Χανίφα. Ωστόσο, κατά την άποψή μας, το να ισχυριστούμε ότι ένας αλλέμας όπως ο Μπουχάρι πήρε θέση εναντίον του Αμπού Χανίφα επειδή πίστεψε στα λόγια του Νουαΐμ ιμπν Χαμμάδ, δεν είναι καθόλου κομψό επιχείρημα.
Σχετικά με την αντιπαράθεση του Μπουχάρι με τον Αμπού Χανίφ, υπάρχουν και άλλες ερμηνείες. Σύμφωνα με μία από αυτές, όταν ο Μπουχάρι επέστρεψε στη Βουχάρα από τα επιστημονικά ταξίδια του, ορισμένοι Χαναφίτες λόγιοι τον ζήλεψαν. Χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα μια εσφαλμένη φετφά, κατάφεραν να τον εκδιώξουν από τη Βουχάρα. Στην κορυφή αυτής της συνωμοσίας βρισκόταν ο Αμπού Χαφς ας-Σαγίρ αλ-Βουχάρι, φίλος και συμμαθητής του Μπουχάρι. Ο Αμπού Χαφς ας-Σαγίρ ήταν ο σεΐχης των Χαναφιτών στη Μαβερναχρ. Λέγεται ότι ο Μπουχάρι, πληγωμένος από την κακή μεταχείριση που υπέστη, ως άνθρωπος, ένιωσε πικρία απέναντι στους Χαναφίτες.
Σύμφωνα με μια άλλη ερμηνεία, ο Μπουχάρις ήταν επίσης ένας φάκιχ (νομικός) και εξέδωσε νομικές αποφάσεις που διέφεραν από τις αποφάσεις του Αμπού Χανίφα σε διάφορα θέματα. Έτσι, υπήρξε διαφορά στις νομικές τους απόψεις. Αυτό το φαινόμενο δεν περιορίστηκε μόνο στον Μπουχάρις και τον Αμπού Χανίφα, αλλά υπήρξε και μεταξύ άλλων ιμάμηδων.
Για να κατανοήσουμε τη δικαιοσύνη αυτής της παρατήρησης, αξίζει να σημειώσουμε τα λόγια του, ο οποίος είπε:
Συνοπτικά, ο Ιμάμ Μπουχάρι, ως μελετητής των χαντίθ, επέκρινε τον Ιμάμ Αζάμ Αμπού Χανίφ, ο οποίος ανήκε στους αχλ-ι ρεγ, σε ορισμένα ζητήματα. Είναι λογικό να θεωρηθεί ότι ο Μπουχάρι, ο οποίος ήταν όχι μόνο ένας ασύγκριτος μελετητής των χαντίθ αλλά και ένας ικανός μουτζτεχίτ (νομοθέτης), θεωρούσε τη δική του ερμηνεία πιο ορθή από εκείνη του Ιμάμ Αζάμ. Το ίδιο ισχύει και για τους άλλους ιμάμ. Ένας μουτζτεχίτ μπορεί να διαφωνεί με την άποψη ενός άλλου μουτζτεχίτ.
Κατά τη γνώμη μας, πρέπει να συγκεντρώσουμε και να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον πλούτο γνώσεων που μας κληροδότησαν οι πολύτιμοι μελετητές μας.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
