Ο λόγος που ο διάβολος δεν προσκύνησε είναι η υπερηφάνεια. Αλλά γιατί ο διάβολος να υπακούσει στην εντολή που δόθηκε στους αγγέλους; Δεν είναι άγγελος άλλωστε…
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Ο Παντοδύναμος Θεός
Ο άνθρωπος πλάστηκε από ξηρή λάσπη, τα τζίν από φωτιά και οι άγγελοι από φως.
Στη δημιουργία, πρώτα δημιουργήθηκαν οι άγγελοι, μετά τα πνεύματα και έπειτα οι άνθρωποι. Ο πρώτος άνθρωπος που δημιουργήθηκε είναι και ο πρώτος προφήτης, ο Αδάμ (Αλαιχισσαλάμ).
Ο Θεός, όταν δημιούργησε τον Αδάμ, διέταξε τους αγγέλους να τον προσκυνήσουν. Όλοι οι άγγελοι τον προσκύνησαν, εκτός από τον Ιμπλίς, ο οποίος αρνήθηκε. Στη συνέχεια, ζήτησε από τον Θεό άδεια να συνεχίσει την κακία του μέχρι την ημέρα της κρίσης. Η επιθυμία του έγινε δεκτή και έκτοτε συνεχίζει να παραπλανεί τους ανθρώπους από τον ορθό δρόμο.
Αν και η προσκύνηση των αγγέλων στον Αδάμ είναι ένα αόρατο γεγονός, στις ερμηνείες μας υπάρχουν κάποιες εξηγήσεις σχετικά με την πορεία και τη μορφή του γεγονότος. Ζητήματα όπως το αν υπήρχαν μόνο άγγελοι κατά τη στιγμή της προσκύνησης ή αν υπήρχαν και δαίμονες μαζί με τον Ιμπλίς, εγείρουν ορισμένα ερωτήματα.
Σύμφωνα με τις εξηγήσεις του Εμπου Σουούδ,
Ο διάβολος ζούσε με τους αγγέλους, λατρεύοντας όπως κι εκείνοι. Όταν δόθηκε η εντολή να προσκυνήσουν, ο διάβολος αποχώρησε από τους αγγέλους.
Σύμφωνα με μια δεύτερη άποψη,
Υπάρχει ένα είδος αγγέλων που γεννιούνται και μεγαλώνουν, και ονομάζονται δαίμονες. Ο Εωσφόρος ήταν ένας από αυτούς.
Σύμφωνα με μια άλλη άποψη,
Η εντολή για προσκύνηση δόθηκε σε όλα τα πνεύματα. Ωστόσο, ο Θεός, αναφέροντας τους αγγέλους, απευθύνεται και στα πνεύματα. Έτσι, όχι μόνο οι άγγελοι, αλλά όλα τα πνευματικά όντα διατάχθηκαν να προσκυνήσουν.1
Υπάρχουν δύο απόψεις σχετικά με τα τζίν:
1.
Όλες οι πνευματικές οντότητες ονομάζονται δαίμονες, που είναι το αντίστοιχο του “άνθρωπος”.
Σε αυτή την περίπτωση, οι άγγελοι και οι δαίμονες εντάσσονται στην έννοια του τζιν. Έτσι, υπάρχει μια κατάσταση, τόσο γενική όσο και ειδική, μεταξύ αγγέλων και τζιν.
Κάθε άγγελος είναι δαίμονας, αλλά όχι κάθε δαίμονας είναι άγγελος.
2.
Τζιν ονομάζεται ένα είδος πνευματικών όντων.
Διότι οι πνευματικοί είναι τριών ειδών:
α. Θετικά:
Άγγελοι.
β. Οι κακοί:
Δαίμονες
.
γ. Αυτοί που έχουν και θετικά και αρνητικά στοιχεία:
Τζίνια.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δίνονται στο Safvetü’t-Tefâsir:
1.
Ο διάβολος δεν είναι άγγελος.
2.
Οι άγγελοι είναι αθώα πλάσματα, ποτέ δεν έχουν παρακούσει τον Θεό. Αντίθετα, ο διάβολος αψήφησε τον Θεό αρνούμενος να υποκλιθεί.
3.
Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν από φως, ενώ οι δαίμονες από φωτιά.
4.
Οι άγγελοι δεν γεννιούνται ούτε αναπαράγονται, ενώ ο διάβολος γεννά και πολλαπλασιάζεται. Όπως αναφέρεται στο σούρα αλ-Καχφ.
«Ο διάβολος είναι από τα τζίν.»
2
Σύμφωνα με μια αφήγηση από τον Ιμπν Αμπάς, ορισμένοι ερμηνευτές,
«ο διάβολος»
Πιστεύουν ότι αναφέρεται στο διεφθαρμένο και αχρείο κομμάτι των ανθρώπων και των τζιν. Όπως υπάρχουν διάβολοι από τους τζιν, υπάρχουν και διάβολοι από τους ανθρώπους.
Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι άγγελοι προσκύνησαν τον Αδάμ (ειρήνη ας είναι επ’ αυτόν):
Είναι σαφές ότι η προσταχθείσα αυτή προσκύνηση δεν έγινε με την πρόθεση να λατρευτεί ο Αδάμ. Διότι η λατρεία οτιδήποτε εκτός από τον Θεό είναι ειδωλολατρία. Όταν ο Αδάμ έγινε χαλίφης της γης, η προσκύνηση των αγγέλων προς αυτόν ήταν μια πράξη υποταγής. Αυτή η πράξη, αν και αποτελούσε ένδειξη σεβασμού προς τον Αδάμ, στην ουσία ήταν λατρεία προς τον Θεό.
Πράγματι, στις παλαιότερες κοινότητες, ο χαιρετισμός γινόταν με προσκύνηση, δηλαδή με το να πέφτουν κάτω στο έδαφος, χωρίς να έχει θρησκευτικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, η προσκύνηση των αδελφών του Ιωσήφ (Αλαιχισσέλαμ) ήταν απλώς μια πράξη σεβασμού και τιμής.
Επιπλέον, είναι δυνατόν η προσκύνηση των αγγέλων στον Αδάμ να ερμηνευθεί ως πράξη λατρείας. Στην περίπτωση αυτή, ο πραγματικός αποδέκτης της προσκύνησης είναι ο Θεός. Ο Αδάμ, ωστόσο, λειτούργησε ως κατεύθυνση (κίμπλα) σε αυτή την προσκύνηση. Επομένως, η προσκύνηση έγινε και πάλι απευθείας στον Θεό.3
Από την άλλη πλευρά,
Ο Θεός, με το να αναγκάσει τους αγγέλους να προσκυνήσουν τον Αδάμ, έδειξε ότι το σύμπαν υποτάσσεται στον άνθρωπο· αναφέροντας δε την αξίωση του Ιμπλίς για ανωτερότητα, τράβηξε την προσοχή τους στο πόσο μεγάλο εμπόδιο θα αποτελούσαν οι δαίμονες στην υλική και πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Υποσημειώσεις:
1. Ερμηνεία του Αμπού Σουούδ, 1:87.
2. Σαφβέτ αλ-Τεφασίρ, 1:52.
3. Χουλασατούλ-Μπεγιάν, 1:97.
(βλ. Μεχμέτ ΠΑΚΣΟΥ, Ερωτήματα που Θέτει η Εποχή)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
