«Εκπληρώστε το Χατζ και την Ούμρα για χάρη του Αλλάχ. Αν εμποδιστείτε, στείλτε μια θυσία που σας είναι εύκολη. Μην ξυρίσετε τα κεφάλια σας μέχρι να φτάσει η θυσία στον προορισμό της…»
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
«Ολοκληρώστε το Χατζ και την Ούμρα για χάρη του Αλλάχ. Αν εμποδιστείτε, τότε στείλτε ένα θυσιαστήριο ζώο, όποιο σας είναι εύκολο. Μην ξυρίσετε τα μαλλιά σας μέχρι να φτάσει το θυσιαστήριο ζώο στον προορισμό του. Αν κάποιος από εσάς είναι άρρωστος ή έχει πρόβλημα στο κεφάλι, τότε πρέπει να νηστέψει, να δώσει ελεημοσύνη ή να θυσιάσει ένα ζώο ως λύτρο. Αν είστε σίγουροι ότι θα εμποδιστείτε από το Χατζ λόγω ασθένειας ή έλλειψης ασφάλειας στο δρόμο, τότε όποιος θέλει να κερδίσει αμοιβή κάνοντας Ούμρα πριν από το Χατζ, πρέπει να θυσιάσει ένα ζώο, όποιο του είναι εύκολο. Όποιος δεν μπορεί να βρει θυσιαστήριο ζώο, πρέπει να νηστέψει δέκα ημέρες: τρεις ημέρες κατά τη διάρκεια του Χατζ και επτά ημέρες μετά την επιστροφή του στην πατρίδα του. Αυτό ισχύει για όσους η οικογένειά τους δεν κατοικεί στη Μέκκα. Φοβηθείτε τον Αλλάχ και να ξέρετε ότι η τιμωρία του Αλλάχ είναι σκληρή.»
(Αλ-Μπακάρα, 2:196)
Στο λεξικό
χάω “στοχεύω, κατευθύνομαι”
σημαίνει. Ως θρησκευτικός όρος
“παρουσία στην Αραφάτ σε συγκεκριμένη ώρα”
(παύση)
και να περιφέρεται γύρω από την Κάαμπα με τον δέοντα τρόπο
(ταβάφ)
λατρεία που εκπληρώνεται με τη μορφή…
i εκφράζει.
Στην Σούρα που φέρει το όνομα Χατζ (22/27, 29), απευθύνεται στον Προφήτη Ιμπραήμ (α.σ.) και
«Αναγγείλτε στους ανθρώπους το προσκύνημα…»
Όπως προκύπτει από τα εδάφια που αρχίζουν με την εντολή, το προσκύνημα (χατζ) είναι μια λατρευτική πράξη που κληρονομήθηκε από τον Προφήτη Ιμπραήμ (α.σ.), ο οποίος ήταν και ο ιδρυτής της Κάαμπα. Σε ορισμένες παραδόσεις, η ιστορία αυτής της λατρευτικής πράξης ανάγεται ακόμη πιο πίσω, μάλιστα μέχρι τον Προφήτη Αδάμ (α.σ.). (1) Κατά την περίοδο της Τζαχιλίγια, το προσκύνημα (χατζ) και η ούμρα συνεχίστηκαν με πρακτικές όπως η περιφορά γύρω από την Κάαμπα, η στάση στην Αραφάτ και τη Μουζντελίφα, το σα’ι, η θυσία, αν και αναμείχθηκαν ορισμένες ειδωλολατρικές πρακτικές. Παράλληλα, οι υπηρεσίες όπως η διατροφή, η στέγαση και η ασφάλεια των προσκυνητών παρεχόταν με συστηματικό τρόπο. Οι ίδιες πρακτικές υπήρχαν και κατά τη γέννηση του Ισλάμ.
Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη
(βλ. ό.π., σελ. 388-389)
Η χάτζ, που καθιερώθηκε ως υποχρεωτική πράξη το 9ο έτος της Χιτζρας, είναι μία από τις πέντε υποχρεωτικές πράξεις του Ισλάμ. Η πιο σαφής αναφορά στην υποχρεωτικότητα της χάτζ στο Κοράνι βρίσκεται στο 97ο στίχο της σούρας Άλ-Ιμράν. Επιπλέον, η σουνέτ του Προφήτη Μωάμεθ (σ.α.σ.), η ομόφωνη γνώμη των μουσουλμάνων μελετητών και η ομοφωνία στην πρακτική όλων των μουσουλμάνων αποδεικνύουν την υποχρεωτικότητα της χάτζ. Ένας μουσουλμάνος που έχει κάνει χάτζ μία φορά στη ζωή του έχει εκπληρώσει αυτό το καθήκον. Συνεπώς, ένας μουσουλμάνος που έκανε χάτζ φτωχός, αν αργότερα πλουτίσει, δεν χρειάζεται να κάνει χάτζ ξανά.
Σύμφωνα με τους Χαναφίτες, τα κύρια νομικά σημεία σχετικά με το Χατζ μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: Τα Απαραίτητα Στοιχεία του Χατζ. Τα απαραίτητα στοιχεία του Χατζ, δηλαδή οι κύριες υποχρεωτικές πράξεις, συνίστανται στην παραμονή στην Αραφάτ και στην περιφορά γύρω από την Κάαμπα (ταουάφ). Ωστόσο, οι περισσότεροι νομικοί μελετητές προσθέτουν σε αυτά τα δύο στοιχεία και την είσοδο σε κατάσταση ιερότητας (ιхрам) με πρόθεση να εκτελέσουν το Χατζ, καθώς και το τρέξιμο ανάμεσα στα λόφους Σάφα και Μέρβα (σα’ι).
Προϋποθέσεις για την Υποχρεωτικότητα του Χατζ
Για να είναι το Χατζ (προσκύνημα στη Μέκκα) υποχρεωτικό για κάποιον,
α) Μουσουλμάνος,
β) Διέπονται από λογική (έχουν την ικανότητα να ασκούν έφεση),
γ) Ενήλικος (άτομο που έχει φτάσει στην ηλικία της ενηλικίωσης),
δ) Ελεύθερος,
ε) Έχει την ικανότητα και τη δυνατότητα να εκτελέσει το Χατζ,
στ) Πρέπει να έχει διαθέσιμο χρόνο.
Προϋποθέσεις για την Εκτέλεση (Εκπλήρωση) του Χατζ
α) Να είσαι σωματικά υγιής,
β) Η ύπαρξη οδικής ασφάλειας,
γ) Η ύπαρξη ελευθερίας μετακίνησης κατά τη διάρκεια της περιόδου του Χατζ,
δ) Οι γυναίκες που έρχονται από απόσταση τουλάχιστον 90 χλμ. από τη Μέκκα πρέπει να συνοδεύονται από τον σύζυγό τους ή από κάποιον στενό συγγενή με τον οποίο δεν μπορούν να συνάψουν γάμο.
ε) Η διαζευγμένη ή χήρα γυναίκα πρέπει να έχει συμπληρώσει την περίοδο αναμονής (ιddet) που εμποδίζει τον γάμο της.
Σύμφωνα με τους Μαλικίτες, εάν υπάρχει δυνατότητα ασφαλούς ταξιδιού, αρκεί οι γυναίκες να ταξιδεύουν σε ομάδες ή σε μικτές ομάδες ανδρών και γυναικών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα παραπάνω…
“Οι Προϋποθέσεις για την Εκτέλεση του Χατζ”
Δεν απαιτείται η προϋπόθεση που αναφέρεται στο εδάφιο (δ) της ενότητας. Λαμβάνοντας υπόψη τις σημερινές δυνατότητες και συνθήκες, πιστεύουμε ότι και οι οπαδοί άλλων δογμάτων μπορούν να ακολουθήσουν αυτή την άποψη των Μαλικιτών.
Προϋποθέσεις για την Εγκυρότητα (Σαχίχ) του Χατζ
Για να είναι έγκυρο και αποδεκτό ένα προσκύνημα Χατζ,
α) Να είναι Μουσουλμάνος/α.
β) Να είναι φρόνιμος (να έχει την ικανότητα διάκρισης),
γ) Η είσοδος σε κατάσταση ιερότητας (ιхрам) με την πρόθεση να εκτελέσει το Χατζ,
δ) Η εκτέλεση των υποχρεωτικών ιεροτελεστιών του Χατζ κατά τις καθορισμένες χρονικές περιόδους,
ε) Και πάλι, η εκτέλεση αυτών των τελετουργιών σε ιδιωτικούς χώρους.
Εκτός από αυτά, τα βιβλία της φικχ (ισλαμικής νομολογίας) περιέχουν λεπτομερείς πληροφορίες για διάφορα θέματα, όπως οι υποχρεώσεις και οι προαιρετικές πράξεις του Χατζ, οι ακατάλληλες συμπεριφορές και στάσεις κατά τη διάρκεια του Χατζ, η προετοιμασία για το Χατζ, το ταξίδι, η εκτέλεσή του και οι κανόνες του ταξιδιού της επιστροφής. Επιπλέον, επειδή το Χατζ είναι μια αρκετά λεπτομερής και περίπλοκη λατρευτική πράξη και πρέπει να καταβληθούν αποζημιώσεις σε περίπτωση που γίνουν ορισμένα λάθη, παρέχονται εκτενείς πληροφορίες σχετικά με την εκτέλεσή του από την αρχή έως το τέλος του ταξιδιού του Χατζ. Παρατίθενται τα κείμενα των προσευχών που είναι κατάλληλες για ανάγνωση σε κάθε στάδιο της εκτέλεσης.
Το Χατζ και η Ούμρα, που είναι θρησκευτικές πρακτικές που περιλαμβάνουν τόσο υλική όσο και σωματική λατρεία,
Πρόκειται για λατρευτικές πράξεις με πολλαπλά οφέλη, που έχουν ευρύτατες επιπτώσεις τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Η προσκύνηση του Χατζ, πρωτίστως, έχει σημασία επειδή αποτελεί εντολή του Θεού, και ο μουσουλμάνος, υπακούοντας σε αυτήν την εντολή, υπομένει πολλές δυσκολίες και θυσίες, εκφράζοντας έτσι το βάθος της πίστης του. Γι’ αυτό ο Γκαζαλί…
προσκύνημα
γ,
“η τελείωση της θρησκείας και η ολοκλήρωση της υποταγής”
όπως ορίζεται παρακάτω.(2)
Το Χατζ, με μια έννοια, είναι μια έκφραση και μια πρακτική που αντικατοπτρίζει την ετοιμότητα των πιστών να εγκαταλείψουν τα σπίτια, τις οικογένειες, τους φίλους και τα πλούτη τους, να περιορίσουν τις επιθυμίες τους και να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες, υπακούοντας στις εντολές του Θεού. Για το λόγο αυτό, ιδιαίτερα στην παράδοση του Σουφισμού, η φάση της προετοιμασίας για το Χατζ έχει παρομοιαστεί με την προετοιμασία για το θάνατο, και το Ιχράμ με το σάβανο. Διότι κατά τη διάρκεια της λατρείας του Χατζ, ειδικά κατά τη διάρκεια του Ιχράμ, ο πιστός εγκαταλείπει τον κόσμο και τις κοσμικές υποθέσεις, αφιερώνεται στη λατρεία του Θεού και υποτάσσεται στη θέλησή Του. Έτσι, με μια έννοια, το Χατζ…
“πεθαίνω πριν πεθάνω”
Είναι η αυτοεξέταση του πιστού ενώπιον του Θεού, πριν λογοδοτήσει ενώπιόν Του. Η απαγόρευση της πρόκλησης βλάβης σε ανθρώπους και φυτά κατά τη διάρκεια του Χατζ είναι ένα σημαντικό καθήκον που προτρέπει τους μουσουλμάνους να σέβονται περισσότερο τους συνανθρώπους τους και τη φύση. Η λιθοβολία του διαβόλου είναι, στην ουσία, η μετατροπή σε πράξη του μίσους που νιώθουν όλοι οι προσκυνητές για τις αμαρτίες και την αμαρτωλότητα. Γι’ αυτό, όπως οι κινήσεις στην προσευχή και ιδιαίτερα η προσκύνηση δεν μπορούν να θεωρηθούν απλώς σύμβολα, έτσι και η λιθοβολία του διαβόλου και τα άλλα σύμβολα του Χατζ δεν μπορούν να υποτιμηθούν ή να εγκαταλειφθούν.
Η συγκέντρωση εκατομμυρίων μουσουλμάνων από σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου, που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, στην ιερότερη πόλη του Ισλάμ, την ιερότερη στιγμή, με τις ψυχές τους γεμάτες την ίδια πίστη, τα ίδια συναισθήματα και τον ίδιο ενθουσιασμό, με τα σώματά τους καλυμμένα με το ίδιο ένδυμα, να εφαρμόζουν όλοι μαζί τους ίδιους κανόνες, να ψάλλουν όλοι μαζί το ίδιο τακμπίρ και τεχλίλ, συνιστά ένα υπέροχο θέαμα ενότητας. Μουσουλμάνοι από πολύ μακρινές χώρες…
-ακόμα και αν δεν καταλαβαίνουν ο ένας τη γλώσσα του άλλου-
αισθάνονται και βιώνουν ότι μοιράζονται τα ίδια συναισθήματα, σκέψεις και πεποιθήσεις· βρίσκουν την ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ τους και να συστήσουν ο ένας τον άλλον στους ομοθρήσκους τους στις χώρες τους. Το Χατζ είναι μια θρησκευτική υποχρέωση, κατά την οποία ο άνθρωπος, υπομένον πολλές σωματικές και υλικές θυσίες, εκφράζει την υπακοή του στον Κύριό του και δείχνει την αφοσίωσή του στην πίστη του, αλλά είναι και μια σύνοδος κορυφής που πραγματοποιούν οι μουσουλμάνοι του κόσμου κάθε χρόνο, όπου βρίσκουν την ευκαιρία να συζητήσουν και να διαπραγματευτούν τα κοινά τους προβλήματα στο υψηλότερο επίπεδο και με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή. Ο ίδιος ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σε αυτόν) τέλεσε το πρώτο και μοναδικό Χατζ της ζωής του με αυτή την κατανόηση· οι πρακτικές του Χατζ…
(τελετουργίες)
εκτός από τις ομιλίες του σε διάφορους χώρους όπου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση, ιδιαίτερα
“Αποχαιρετιστήριος λόγος”
Η ομιλία του, η οποία έμεινε στην ιστορία και περιείχε τις απόψεις και τις λύσεις του για τα κοινά ζητήματα των Μουσουλμάνων (3), κατέδειξε ότι το Χατζ δεν είναι απλώς μια πνευματική λατρεία με μεταθανάτια οφέλη, αλλά πρέπει επίσης να λειτουργεί ως μια διεθνής σύνοδος κορυφής των μουσουλμανικών εθνών, όπου τίθενται επί τάπητος τα εγκόσμια ζητήματα.
Το Χατζ, με όλη την ομορφιά του, είναι μια λαχτάρα για τον Μουσουλμάνο, και ο Μουσουλμάνος –
εκτός από το να κερδίζει χρήματα για άλλους σκοπούς
– Εργάζεται για να κερδίσει χρήματα, ώστε να μπορέσει να πάει στο Χατζ, ένα ταξίδι που θα του επιτρέψει να δει την πατρίδα του προφήτη, να ξεπεράσει τα όρια του χρόνου και να βιώσει συναισθήματα ενότητας με τους συντρόφους του, να επιτύχει πνευματική κάθαρση, να συναντήσει τους αδελφούς του σε όλο τον κόσμο και τελικά να επιστρέψει συγχωρεμένος, βιώνοντας έτσι πολλές ανυπέρβλητες ομορφιές.
Στο λεξικό
“επίσκεψη”
που σημαίνει
Ούμρα,
ως θρησκευτικός όρος
“να περιφέρεται κανείς γύρω από την Κάαμπα φορώντας το ιχράμ όπως ορίζεται”
(ταβάφ)
και το τρέξιμο ανάμεσα στη Σάφα και τη Μέρβα
(προσπάθεια)
λατρεία που εκπληρώνεται με τη μορφή…
Αυτό εκφράζει το νόημα της ούμρας. Σε αντίθεση με το Χατζ, η ούμρα δεν έχει συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ωστόσο υπάρχουν παραδόσεις που αναφέρουν ότι η τέλεσή της κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού είναι πιο ευλογημένη. Η εκτέλεσή της θεωρείται σουνέτ-ι μουακκεντέ (συνιστώμενη πράξη) σύμφωνα με τους Χαναφίτες και τους Μαλικίτες, ενώ είναι υποχρεωτική (βατζίπ) σύμφωνα με τους Σαφίτες και τους Χανμπαλίτες.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισχύς του εδαφίου είναι γενική, στο κείμενο
“Ετοιμάζω…”
λέξη
“Εκπληρώστε πλήρως”
Η μετάφραση είναι ως εξής. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό το εδάφιο κατέβηκε μετά τη Συμφωνία της Χουδαιβίγια, η οποία υπογράφηκε επειδή δεν επιτρεπόταν στον Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν) και στους άλλους Μουσουλμάνους να επισκεφθούν την Κάαμπα, αναφέρεται ότι διατάσσει την ολοκλήρωση αυτής της επίσκεψης που είχε μείνει ημιτελής τον επόμενο χρόνο σύμφωνα με τη συμφωνία, και επομένως η σχετική λέξη μπορεί να μεταφραστεί και ως “ολοκληρώστε”. (4) Η αναφορά “για τον Αλλάχ” στο εδάφιο,
«Εκτελείτε το Χατζ και την Ούμρα αποκλειστικά για την λατρεία του Αλλάχ, χωρίς να επιδιώκετε άλλους σκοπούς και χωρίς να αναμειγνύετε υποκρισία στο Χατζ».
σημαίνει,
Στην ισλαμική ιστορία, η επίσκεψη ούμρα που πραγματοποίησαν οι μουσουλμάνοι τον μήνα Ζιλκάντε (5) του 7ου έτους της Εγίρας ονομάζεται
“Ουμρέτ αλ-Καζά”
αναφέρεται. Στο ταξίδι αυτό της Ούμρα συμμετείχαν περίπου 2000 μουσουλμάνοι, οι οποίοι εισήλθαν στη Μέκκα ψάλλοντας τακμπίρ. Οι κάτοικοι της Μέκκας εκκένωσαν την πόλη και παρακολουθούσαν τους μουσουλμάνους από τους γύρω λόφους. Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών ημερών της Ούμρα, οι μετανάστες είδαν τις παλιές τους πατρίδες και συγκέντρωσαν πληροφορίες για τους συγγενείς τους που είχαν μείνει στη Μέκκα.
Στον στίχο,
“Αν σας εμποδίσουν, στείλτε κάποιον που σας βολεύει να θυσιάσετε…”
Ορίζεται. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, το εμπόδιο εδώ αναφέρεται σε εσωτερικές και εξωτερικές δυσκολίες, όπως ασθένεια που καθιστά αδύνατη ή επικίνδυνη την τέλεση του προσκυνήματος, έλλειψη ασφάλειας στις οδούς, κίνδυνος από εχθρούς. Πράγματι, η συνέχεια του στίχου…
“όταν είστε σε ασφαλές σημείο”
Η δήλωσή του/της το επιβεβαιώνει. Σύμφωνα με τη μετάφραση:
“θύμα”
που μεταφράζουμε ως
“Χέντυ”
η λέξη, στο λεξικό
“αποσταλμένος, δωρημένος” δ
είναι η πληθυντική μορφή της λέξης «προσφορά» ή «δώρο». (6) Ως θρησκευτικός όρος,
“Θυσία που σφάζεται ως δώρο στην Κάαμπα”
Σύμφωνα με το εδάφιο που εξετάζουμε, όπως αναφέρεται, όσοι τελούν και το χατζ και την ούμρα κατά την ίδια περίοδο του χατζ (χατζ κιράν και χατζ τεμεττού) οφείλουν να θυσιάσουν ζώο· όσοι τελούν μόνο το χατζ (χατζ ιφράντ) μπορούν να θυσιάσουν ζώο αν το επιθυμούν.
Στο στίχο, όσοι δεν μπορούν να φτάσουν στην Κάαμπα λόγω κάποιου εμποδίου, καλούνται να στείλουν μια κατάλληλη θυσία, ενώ όσοι δεν έχουν δικαιολογία, δεν πρέπει να ξυρίσουν τα μαλλιά τους μέχρι να φτάσει το θυσιαζόμενο ζώο στον προορισμό του. Εδώ,
“γειτονιά”
(αποθήκη)
Λόγω της σημασίας της λέξης, έχουν προκύψει δύο διαφορετικές απόψεις σχετικά με την εφαρμογή του εδαφίου: Η λέξη
“χώρος”
Σύμφωνα με τη γνώμη των λογίων, όπως ο Αμπού Χανίφ, η τοποθεσία θυσίας που αναφέρεται στο στίχο είναι η περιοχή Χαρέμ, και όσοι εμποδίζονται να πάνε στο Χατζ, παίρνουν από μία θυσία και την στέλνουν στο Χαρέμ, και δεν βγαίνουν από την κατάσταση ιχράμ μέχρι να σφαχτούν οι θυσίες τους.
“Μαχίλ”
Σύμφωνα με τον Ιμάμ Σαφί και τους οπαδούς του, οι οποίοι θεωρούν τη λέξη “χρόνος” ως όνομα, ο τόπος θυσίας για όσους εμποδίζονται είναι ο τόπος όπου βρίσκονται, επομένως δεν χρειάζεται να στείλουν τις θυσίες τους στο Χαρέμ. Θυσιάζουν στον τόπο όπου βρίσκονται και βγαίνουν από την κατάσταση ιχράμ.
Απαγορεύεται στους προσκυνητές να ξυρίζονται κατά τη διάρκεια της περιόδου που φορούν το ιχράμ.
Ωστόσο, το εδάφιο επιτρέπει σε άτομα με προβλήματα υγείας να ξυρίσουν το κεφάλι τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα πληρώσουν μια λύτρωση.
Λύτρα
Αναφέρεται στο αντίτιμο που καλείται να πληρώσει κάποιος που, λόγω δικαιολογημένης αιτίας, δεν μπόρεσε να εκπληρώσει ορισμένες θρησκευτικές υποχρεώσεις. Σε σχέση με το προσκύνημα, αυτό το αντίτιμο καταβάλλεται με νηστεία, ελεημοσύνη ή θυσία. Σύμφωνα με μια παράδοση, η διάρκεια της νηστείας είναι τρεις ημέρες· όποιος επιθυμεί να δώσει ελεημοσύνη, ταΐζει έξι φτωχούς πρωί και βράδυ. (7)
Στον στίχο
“θρέφω τον φτωχό”
με την έννοια του
ελεημοσύνη
Η λέξη έχει μια αρκετά ευρεία σημασία στην ισλαμική βιβλιογραφία. Αυτή η ευρεία σημασία είναι,
“Υλική βοήθεια, δωρεά που δίνεται σε όσους έχουν ανάγκη, χωρίς να περιμένει κανείς αντάλλαγμα, για χάρη του Θεού.”
θα μπορούσε να συνοψιστεί ως εξής.
Ελεημοσύνη
έννοια
“συνεισφορά”
Αν και σχετίζεται στενά με την ελεημοσύνη, η δαπάνη (ινφάκ) έχει ευρύτερη έννοια και περιλαμβάνει, εκτός από την ελεημοσύνη, και άλλες μορφές δαπανών. (8) Στο Κοράνι τονίζεται ότι ο αληθινός ιδιοκτήτης του πλούτου είναι ο Αλλάχ, ο οποίος δίνει τα υλικά αγαθά του κόσμου στους ανθρώπους ως εντολή, και τονίζεται η ανάγκη να κερδίσουμε την ευαρέσκεια του Αλλάχ με την ελεημοσύνη και άλλες φιλανθρωπικές πράξεις, δίνοντας έμφαση στα οφέλη που θα αποκομίσουμε από αυτήν την πράξη από θρησκευτική, ηθική και κοινωνική άποψη. (9) Αναφέρεται ότι ο Αλλάχ θα ανταμείψει όσους δίνουν ελεημοσύνη. (10) Στην σούρα Αχζάμπ (33/35), αναφέρεται ότι όσοι είναι αφοσιωμένοι στα κύρια καθήκοντα, όπως η πίστη, η λατρεία και η υπομονή, θα λάβουν τη συγχώρεση και την ανταμοιβή του Αλλάχ.
“άνδρες που δίνουν ελεημοσύνη και γυναίκες που δίνουν ελεημοσύνη”
περιλαμβάνονται επίσης.
Μια συζήτηση μεταξύ του Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν), ο οποίος εδραίωσε ισχυρούς δεσμούς αδελφότητας μεταξύ των μουσουλμάνων και κατέστησε την υλική αλληλεγγύη ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ισλαμικής κοινότητας, και ορισμένων συντρόφων του, είναι ενδιαφέρουσα, καθώς αναδεικνύει τόσο τη σημασία που αποδίδει το Ισλάμ στην εργασία όσο και την αναγκαιότητα της ελεημοσύνης: Σύμφωνα με την αφήγηση του Αμπού Μούσα αλ-Ασάρι, ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν)
“Η ελεημοσύνη είναι καθήκον κάθε μουσουλμάνου.”
είπε. Οι γύρω του
“Ω Αγγελιοφόρε του Θεού, τι να κάνει αυτός που δεν έχει τίποτα;”
όταν ρωτήθηκε από τον Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σε αυτόν)
«Κερδίζει με τον κόπο των χεριών του, έτσι ωφελεί τον εαυτό του και μπορεί να δίνει ελεημοσύνη».
είπαν. (11) Στο Κοράνι και στις παραδόσεις, ενώ τονίζεται η σημασία της ελεημοσύνης, παράλληλα επαινούνται εκείνοι που δεν ζητιανεύουν με αδιαντροπιά και τονίζεται η αναγκαιότητα της βιοποριστικής εργασίας. (12) Αν και ορισμένοι μυστικιστές θεωρούσαν μεγάλη αρετή το να δίνει κανείς ό,τι έχει και δεν έχει σε ελεημοσύνη, η πλειοψηφία των ισλαμικών λογίων δεν το ενέκρινε. Ο Προφήτης Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν) επίσης…
«Η καλύτερη ελεημοσύνη είναι αυτή που δίνεται από το περίσσευμα των αναγκών.»
διέταξε. (13)
Στη θεσμική μορφή που έλαβε η έννοια της φιλανθρωπίας, όπως την εισήγαγε η ισλαμική θρησκεία.
Συνεχής φιλανθρωπία
Ο όρος «Σαδικά-ι Τζαριγιέ» αναφέρεται σε φιλανθρωπικά ιδρύματα που έχουν δημιουργηθεί για την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, όπως τζαμιά, σχολεία, γέφυρες, δρόμοι, χάνια, χαμάμ, συσσίτια, οίκους ευγηρίας και ξενώνες. Η δημιουργία τέτοιων μόνιμων φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, ιδιαίτερα των βακουφιών (ιδρυμάτων), επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από το ακόλουθο χαντίθ του Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού):
“Μετά τον θάνατο του ανθρώπου, οι πράξεις του…”
(το τετράδιο)
όταν πεθάνει ο άνθρωπος, οι πράξεις του τερματίζονται, εκτός από τρία πράγματα: η συνεχής ελεημοσύνη, η ωφέλιμη γνώση και ο ενάρετος απόγονος που προσεύχεται για τον αποθανόντα.”
(14)
Εκτός από το γεγονός ότι η ζακάτ αποτελεί την ύψιστη μορφή φιλανθρωπίας στο Ισλάμ και συγκαταλέγεται στις κύριες θρησκευτικές υποχρεώσεις, φέρει και φορολογικό χαρακτήρα. Στο Κοράνι και στις χαντίθ, αναφέρεται, εκτός από το όνομά της, και ως σαδικά. Η ονομασία της φίτρας στη θρησκευτική βιβλιογραφία είναι…
Ελεημοσύνη του Φιτρ (Sadaka-i Fıtır)
Εκτός από τις υποχρεωτικές και τις εθελοντικές ελεημοσύνες που ορίζει η ισλαμική θρησκεία, προβλέπονται και ποινές για την παραβίαση ορισμένων απαγορεύσεων.
(εξαγορά)
ή το κόστος των καθηκόντων που δεν εκπληρώθηκαν λόγω δικαιολογημένης αιτίας
(λύτρα)
Επιπλέον, έχει δημιουργήσει ευκαιρίες για βοήθεια προς τους φτωχούς, επιβάλλοντας διάφορες υποχρεώσεις αλληλεγγύης. Η ελεημοσύνη που αναφέρεται στο στίχο που εξετάζουμε ανήκει σε αυτή την τελευταία κατηγορία. (15)
Υποσημειώσεις:
1. Βλ. Salim Öğüt, “Χατζ”, DÎA, XIV, 386.
2. Ιχιά, Ι, 314
3. βλ. Μπουχάρι, “Χατζ”, 132; Αμπού Νταβούντ, “Χατζ”, 57
4. βλ. Ateş, 1,340
5 Μαρτίου 629
6. Ιμπν Άσούρ, ΙΙ, 224
7. Μουσλίμ, “Χατζ”, 80-86
8. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. Σουρα αλ-Μπακαρά 2:254 κ.ε.
9. Για παράδειγμα, βλ. Αλ-Ιμράν 3/26; Νουρ 24/33; Χαδίντ 57/7
10- Ιωσήφ 12/88
11. Μπουχάρι, “Ζακάτ”, 30; “Εντέμπ”, 33
12. Για παράδειγμα, βλ. Σούρα αλ-Μπακάρα 2:273; Μπουχάρι, Ιλμπουγιού 15; “Χαρς”, 12,15
13. Μουσλίμ, “Ζακάτ”, 95, 97, 106
14. Μουσλίμ, “Διαθήκη”, 14; Τιρμίζι, “Αχκάμ”, 36
15. Καθηγητής Δρ. Χαϊρεττίν Καραμάν, Καθηγητής Δρ. Μουσταφά Τσαγρıτζı, Καθηγητής Δρ. Ιμπραχίμ Καφί Ντονμέζ, Καθηγητής Δρ. Σαμπρεττίν Γκιουμούς, Ο Δρόμος του Κορανίου: Ι, 201-206.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
