Μπορεί η φιλανθρωπική εισφορά να δοθεί και πριν από την έναρξη του Ραμαζανιού;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Συμπίπτει με το έτος που ορίστηκε η νηστεία ως υποχρεωτική. Είναι μια πράξη αλληλεγγύης, ένας δρόμος προς την αποδοχή της νηστείας και την σωτηρία από τον θάνατο και την κόλαση. Είναι μια βοήθεια για την κάλυψη των αναγκών των φτωχών, για να συμμετάσχουν στη χαρά της γιορτής. Από αυτή την άποψη, η φιλανθρωπία της φίτρας είναι μια καλή πράξη και ένα καθήκον για την ανθρωπότητα.
Αν οι κηδεμόνες αυτών δεν δώσουν την ελεημοσύνη από τα υπάρχοντά τους, τότε αυτοί, αφού ενηλικιωθούν ή αναρρώσουν, υποχρεούνται να την καταβάλουν. Αυτό ισχύει σύμφωνα με τον Ιμάμ Αζάμ και τον Ιμάμ Αμπού Γιουσούφ. Σύμφωνα με τον Ιμάμ Μουχάμμαντ και τον Ιμάμ Ζουφέρ, δεν είναι υποχρεωμένοι να δώσουν ελεημοσύνη. Αν οι πατέρες ή οι κηδεμόνες αυτών δώσουν την ελεημοσύνη από τα υπάρχοντά τους, τότε αυτοί υποχρεούνται να την καταβάλουν. Η καταβολή αυτής της ελεημοσύνης εκ μέρους τους είναι υποχρεωτική για τους πατέρες. Οι πατέρες δίνουν την ελεημοσύνη από τα δικά τους υπάρχοντα.
Δεν είναι υποχρεωτική η φιλανθρωπική δωρεά (φιτρά) για έναν μουσουλμάνο που πέθανε, φτώχευσε ή γεννήθηκε πριν από την ανατολή του ηλίου την πρώτη ημέρα του Ραμαζανιού, ή που ασπάστηκε το Ισλάμ μετά την ανατολή του ηλίου. Ωστόσο, είναι υποχρεωτική για έναν μουσουλμάνο που πέθανε μετά την ανατολή του ηλίου. Αν έχει διαθήκη, πληρώνεται από το ένα τρίτο της περιουσίας του. Επιτρέπεται επίσης στους κληρονόμους να δώσουν από τα δικά τους χρήματα.
Σαν άρρωστος, σαν ταξιδιώτης, σαν ανήμπορος γέρος…
Ένας πιστός που κατέχει νισάμπ (ελάχιστο όριο πλούτου) οφείλει να δώσει φίτρε (ελεημοσύνη) για τον εαυτό του, για τα ανήλικα και διανοητικά ανάπηρα παιδιά του, για τα ανήλικα παιδιά του και για τους δούλους και τις δούλες που υπηρετούν στο σπίτι του. Ακόμη και αν οι δούλοι και οι δούλες δεν είναι μουσουλμάνοι, οφείλει να δώσει φίτρε γι’ αυτούς. Ωστόσο, δεν είναι υποχρεωμένος να δώσει φίτρε για τους δούλους και τις δούλες που προορίζονται για εμπόριο, διότι αυτοί υπόκεινται στη ζακάτ (υποχρεωτική ελεημοσύνη). Δεν είναι δυνατόν να δοθεί και ζακάτ και φίτρε από το ίδιο αγαθό. Δεν συνδυάζονται.
Όπως εξηγήθηκε παραπάνω, σύμφωνα με τον Ιμάμη Μωάμεθ, η καταβολή της ελεημοσύνης φίτρας για τα πλούσια παιδιά αποτελεί χρέος που βαρύνει την περιουσία των πατέρων τους.
Αν ο πατέρας ενός φτωχού παιδιού πεθάνει ή φτωχύνει, και ο παππούς του (ο πατέρας του πατέρα του) έχει την οικονομική δυνατότητα, τότε ο παππούς αναλαμβάνει την ευθύνη του πατέρα και δίνει την ελεημοσύνη φίτρε. Ωστόσο, σύμφωνα με μια έγκυρη άποψη, ο παππούς δεν υποχρεούται να δώσει φίτρε για το παιδί.
Διότι καθένας από αυτούς είναι φορολογούμενος που έχει το δικαίωμα να διαχειρίζεται τα δικά του χρήματα. Επομένως, εάν καθένας από αυτούς κατέχει το ελάχιστο όριο (νισάμπ), οφείλει να καταβάλει τη ζακάτ από τα δικά του χρήματα, καθώς και τη φίτρα από τα δικά του χρήματα.
Αν κάποιος δώσει το φίτρο της συζύγου του ή του ενήλικου παιδιού του από τα δικά του χρήματα με την άδειά τους, αρκεί. Αν αυτοί βρίσκονται υπό την κηδεμονία και τη διατροφή του, αρκεί να το δώσει και χωρίς την άδειά τους, διότι σε αυτή την περίπτωση η άδεια θεωρείται δεδομένη. Η ίδια απόφαση ισχύει και για τα άλλα μέλη της οικογένειας. Η άδεια είναι απαραίτητη, είτε ρητά είτε σιωπηρά, διότι η φιλανθρωπία του φίτρου πρέπει να γίνεται με πρόθεση, δεν μπορεί να δοθεί χωρίς πρόθεση. Μια τέτοια άδεια, λοιπόν, υποκαθιστά την πρόθεση.
Κανείς δεν υποχρεούται να δώσει το φιλανθρωπικό ελεημοσύνη (φιτρά) του πατέρα και της μητέρας του, ακόμη και αν αυτοί βρίσκονται υπό την προστασία του. Αν ο πατέρας είναι φτωχός αλλά διανοητικά υγιής, οφείλει να δώσει το φιλανθρωπικό ελεημοσύνη (φιτρά) του.
Δηλαδή: Από σιτάρι δίνεται μισό σα (ιρακινό), δηλαδή πεντακόσια είκοσι δίρμ. Το αλεύρι σιταριού και το καβούτι (είδος ψωμιού) θεωρούνται ισοδύναμα με το σιτάρι. Από κριθάρι, σταφίδες και χουρμάδες δίνεται ένα σα (χίλια σαράντα δίρμ). Είναι επιτρεπτό, μάλιστα και προτιμότερο, να δίνεται η αξία τους αντί αυτών. Αν όμως οι φτωχοί έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από τα ίδια τα προϊόντα, τότε είναι καλύτερα να τους δοθούν αυτά. (*)
Εδώ, με τον όρο «δραχμή» εννοείται η νομισματική μονάδα που ορίζεται από το Ισλαμικό Δίκαιο (Σαριά), όπως και στην περίπτωση του ζακάτ (υποχρεωτική ελεημοσύνη). Ωστόσο, υπάρχουν και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η τοπική μονάδα μέτρησης της δραχμής που χρησιμοποιείται σε κάθε περιοχή. Επειδή η τοπική δραχμή είναι μεγαλύτερη, η καταβολή της φιλανθρωπίας (φίτρα) με αυτήν είναι πιο ενδεδειγμένη και έχει μεγαλύτερη ανταμοιβή.
Διότι ο σκοπός είναι να καλυφθεί η ημερήσια ανάγκη του φτωχού, και αυτό επιτυγχάνεται με αυτά. Αν οριζόταν ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, ο σκοπός αυτός δεν θα επιτυγχανόταν. Επειδή οι τιμές των τροφίμων αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, ένα συγκεκριμένο ποσό θα κάλυπτε τον σκοπό αυτό σε ορισμένα έτη και σε άλλα όχι.
Κάποιος μπορεί να δώσει το φίτρο του σε έναν φτωχό, αλλά και να το μοιράσει σε πολλούς φτωχούς. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να δώσουν το φίτρο τους σε πολλούς φτωχούς, αλλά και σε έναν φτωχό. Ωστόσο, σύμφωνα με μια άποψη,
Μερικά φίτρα μπορούν να δοθούν στους φτωχούς, είτε αυτούσια είτε σε μετρητά, με την άδεια των κατόχων τους. Δεν είναι απαραίτητο να διαχωρίζονται τα φίτρα μεταξύ τους. Ωστόσο, η ξεχωριστή χορήγηση των φίτρων είναι πιο προσεκτική.
Σύμφωνα με την γενική αποδοχή των ισλαμικών μελετητών, εκείνοι που θα δώσουν φίτρε, όπως και στην περίπτωση της ζακάτ, είναι προτιμότερο να αρχίσουν από τους φτωχούς της περιοχής τους και από τους συγγενείς τους που επιτρέπεται να λάβουν φίτρε. Είναι δυνατόν να προτιμηθούν όσοι είναι ευσεβείς και με καλή ηθική, ενώ μπορεί να ληφθεί υπόψη και ο βαθμός της φτώχειας.
Η φιλανθρωπική εισφορά (φίτρε) μπορεί να δοθεί και σε άλλους, εκτός από τους φτωχούς, όπως σε όσους έχουν χρέη, σε όσους έχουν μείνει στο δρόμο, σε όσους επιθυμούν να προσηλυτιστούν στο Ισλάμ, όπως αναφέρεται στο Κοράνι (Αλ-Τάουμπα 9/60) ως αποδέκτες της ζακάτ.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
