Πώς πρέπει να κατανοήσουμε το χαντίθ που σημαίνει “Μην τους χαιρετάτε…” ;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Χαίρετε;
Θεσπίστηκε για να εκφράζει αγάπη και στοργή και να ενδυναμώνει τους πνευματικούς δεσμούς. Δεδομένου ότι ο δεσμός μεταξύ μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων διαρρηγνύεται από την απιστία, το να χαιρετάς μη μουσουλμάνους είναι άσκοπο.
Ο Προφήτης (ειρήνη σε αυτόν) είπε:
«Μην χαιρετάτε πρώτοι τους Εβραίους και τους Χριστιανούς. Αν συναντήσετε κάποιον από αυτούς στο δρόμο, αναγκάστε τον να περπατήσει στην άκρη του δρόμου, αρκεί να μην τον ταλαιπωρήσετε.»
(Μουσλίμ, Σαλάμ 13; Αμπού Νταβούντ, Εντέμπ 138; Τιρμίζι, Ιστί’ζαν 12; Ιμπν Μάτζε, Εντέμπ 13)
Υπάρχουν διάφορες απόψεις μεταξύ των μελετητών επί του θέματος. Σύμφωνα με τον Ιμάμ Νεβέβι…
Σύμφωνα με την πλειοψηφία των Σαφιιτών λογίων, η χαιρετισμός προς τους Αχλ-ι Κιτάμπ (Χριστιανούς και Εβραίους) είναι απαγορευμένος.
Είναι επιτρεπτό να δεχόμαστε τους χαιρετισμούς τους. Και αυτό, εν συντομία…
«και σε εσάς»
Πρέπει να είναι με αυτόν τον τρόπο. Σύμφωνα με κάποιους άλλους, το να χαιρετάς πρώτος δεν είναι χαράμ, αλλά μεκρούχ. Δηλαδή, η απαγόρευση στο χαντίθ είναι για λόγους αποστροφής. Ωστόσο, ο Νεβέβι θεωρεί ότι είναι χαράμ.
Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές
-εάν συμβεί λόγω ανάγκης, λόγω υποχρέωσης, για κάποιο λόγο-
Επιτρέπεται να τους χαιρετάς και να δέχεσαι τον χαιρετισμό τους. Ο Αλκαμά και ο Νεχάι υποστηρίζουν αυτήν την άποψη. Ο Ιμάμ Εβζαΐ επίσης εξέφρασε την άποψη ότι αυτό είναι επιτρεπτό με τα εξής λόγια:
«Αν τους χαιρετήσω, τότε και άλλοι ενάρετοι άνθρωποι πριν από εμένα τους χαιρέτησαν. Αν δεν τους χαιρετήσω, τότε και άλλοι ενάρετοι άνθρωποι πριν από εμένα δεν τους χαιρέτησαν.»
(Εξήγηση του Ναβαβί σχετικά με το σχετικό χαντίθ).
Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις διαφορετικές απόψεις, μπορούμε να προτιμήσουμε να χρησιμοποιήσουμε μια άλλη έκφραση (π.χ. “γεια”) αντί για το “χαιρετώ”, όσο το δυνατόν περισσότερο. Αν ο συνομιλητής μας το εκλάβει ως σκόπιμη παράλειψη χαιρετισμού και αντιδράσει αρνητικά, μπορούμε να ενεργήσουμε σύμφωνα με τις απόψεις των νομιμοποιούντων την πράξη αυτή μελετητών.
Αν κάποιος από τους ανθρώπους της Βίβλου σας χαιρετήσει, τότε απλώς
“και σε εσάς / και σε εσένα”
λέγεται.
(Μπουχάρι, Ιστί’ζαν 22, Μουρτεντίν 4; Μουσλίμ, Σαλάμ 6–9)
Εκτιμώμενοι ως κατάλληλοι για το σκοπό αυτό, μη μουσουλμάνοι.
“γεια”
χωρίς να το εκφράσω λεκτικά
“καλημέρα, καλησπέρα, γεια”
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκφράσεις όπως:
Σε μια μουσουλμανική χώρα, οι κάτοικοι μπορούν να χαιρετήσουν κάποιον, ακόμα κι αν δεν ξέρουν αν είναι άπιστος. Αν δεν ανταποκριθεί στο χαιρετισμό, τότε ο χαιρετισμός παραμένει δικός τους.
“Και σε εσάς χαιρετισμούς”
και το ανακαλεί. Δεν ευθύνεται, επίσης, για το ότι εκείνοι δεν δέχτηκαν αυτόν τον χαιρετισμό.
Το ζήτημα της συμπίεσης κατά μήκος της διαδρομής,
Πρέπει να εκτιμηθεί ως μια πράξη που αποσκοπεί στην ανάδειξη της τιμής του Ισλάμ. Αυτό, ωστόσο, μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον χρόνο και τον τόπο. Στο παρελθόν -επειδή όλα αξιολογούνταν στο πλαίσιο της θρησκείας- μια τέτοια πράξη μπορούσε να αντικατοπτρίζει την αξιοπρέπεια και την τιμή του Μουσουλμάνου.
Στη σημερινή παγκόσμια κοινωνία, δεν είναι η θρησκεία, αλλά άλλοι οικουμενικοί κανόνες και η ευγένεια που προέχουν. Μια τέτοια συμπεριφορά προς τον άλλον δεν θα αποδείξει τιμή και αξιοπρέπεια, αλλά έλλειψη ευγένειας και κακοτροχαλιά. Ο Ιμάμ Γαζαλί λέει:
«Εάν η περιτομή έχει γίνει το σύμβολο, το έμβλημα, η συνήθεια, το διακριτικό σημάδι των ασεβών, τότε εμείς διατάσσουμε να εγκαταλειφθεί».
(Ιχιά, ΙΙ/270).
Ακολουθώντας το δρόμο αυτού του μεγάλου ιμάμη, λέμε κι εμείς:
«Εάν η παρενόχληση των μη μουσουλμάνων στο δρόμο θεωρείται σήμα κατατεθέν, συνήθεια, σύμβολο, σημάδι των αγενών, αχάριστων και αμαθών ανθρώπων σε αυτήν την εποχή, τότε διατάσσουμε ότι είναι υποχρεωτικό να εγκαταλειφθεί αυτή η συμπεριφορά».
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
