Πριν από περίπου δύο χρόνια, δάνεισα σε έναν φίλο μου ένα ποσό με την προοπτική να μου το επιστρέψει σε τρεις με πέντε μήνες. Ωστόσο, η οικονομική κατάσταση του φίλου μου επιδεινώθηκε και δεν μπόρεσε να μου το αποπληρώσει. Μπορώ να υπολογίσω ολόκληρο ή μέρος αυτού του ποσού ως ζακάτ; Πρέπει να πω στον φίλο μου ότι σκέφτομαι να το υπολογίσω ως ζακάτ;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Σύμφωνα με τους Χαναφίτες
δεν θεωρείται σκόπιμο να συμπεριληφθεί στη ζακάτ που θα λάβει.
Διότι
“Κατά την καταβολή της ζακάτ, είναι απαραίτητο το χρήμα να ανήκει στον ιδιοκτήτη και να δίνεται με την πρόθεση της ζακάτ.”
λέγεται. Από αυτή την άποψη, το καλύτερο είναι ο πιστωτής να δίνει τη ζακάτ στον οφειλέτη και ο οφειλέτης να πληρώνει το χρέος του στον πιστωτή. Ωστόσο, δεν είναι σωστό να το θέτουμε ως όρο. Δηλαδή, όποιος είναι υπεύθυνος να δώσει ζακάτ, σε έναν φτωχό που του χρωστάει…
“Αν μου ξεπληρώσεις το χρέος σου, θα σου δώσω ελεημοσύνη.”
Δεν είναι έγκυρο αν δίνει ελεημοσύνη λέγοντας:
Ωστόσο, εάν και οι δύο πλευρές το επιθυμούν άνευ όρων, η δωρεά θεωρείται ζακάτ και το χρέος αποπληρώνεται. Μάλιστα, ο οφειλέτης μπορεί να πει στον πιστωτή:
“Η κατάστασή μου δεν είναι ευνοϊκή, αν μου δώσεις ζακάτ (ελεημοσύνη), θα ξεπληρώσω το χρέος σου.”
Αν το πει, και αν το δώσει, πάλι επιτρέπεται. Γιατί δεν δόθηκε υπό όρους. Ίσως έγινε μια προσφορά.
(Αλ-Ανβάρ, 1/151).
Λόγω αυτής της ιδιαιτερότητας του ζητήματος, για να θεωρηθεί το χρέος ως ζακάτ,
«Πρώτα πρέπει να δώσεις ελεημοσύνη στον οφειλέτη και αμέσως μετά να ζητήσεις το χρέος σου.»
όπως και εκείνοι που λένε ότι;
“Ο οφειλέτης πρέπει να βρει χρήματα για να αποπληρώσει το χρέος του, και αμέσως μετά την αποπληρωμή, να του δοθεί ζακάτ (ελεημοσύνη) για να τον βοηθήσει να ξεχρεώσει.”
Υπάρχουν και εκείνοι που λένε… Οι πρακτικές του παρελθόντος ήταν παρόμοιες. Αυτό θεωρήθηκε απαραίτητο για να μην θεωρηθεί το χρεωμένο ποσό ως ζακάτ και για να τηρηθεί ο όρος της μεταβίβασης που προβλέπεται στη φικχ.
Ωστόσο, επειδή αυτή η πρακτική, η οποία προκύπτει από τη στενή ερμηνεία της έννοιας της κυριότητας, μπορεί να προσβάλει τον οφειλέτη, σύμφωνα με τις πληροφορίες που δίνονται στις Ισλαμικές Έρευνες (Εγχειρίδιο Θρησκευτικών Υποχρεώσεων) και στις διαπιστώσεις που αντικατοπτρίζουν τις άλλες απόψεις της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων, ο οφειλέτης…
«Θεώρησα το χρέος σου ως ελεημοσύνη, μην αισθάνεσαι υποχρεωμένος, ηρέμησε! Το χρέος σου έχει διαγραφεί…»
Αυτό μπορεί να θεωρηθεί επαρκής δήλωση για την καταβολή της ζακάτ. Δεν υπάρχει ανάγκη για προσβλητική καταναγκαστική μεταβίβαση, όπως η παροχή χρημάτων με την πρόθεση να τα ζητήσεις πίσω. Θεωρείται ότι η κατανόηση της μεταβίβασης με αυτή την ευρεία έννοια είναι προς όφελος των απόρων και επομένως είναι η προτιμώμενη άποψη.
Επισημαίνεται ότι η άποψη αυτή ανακουφίζει τους χρεωμένους που έχουν ανάγκη, διευκολύνοντας έτσι την καταμέτρηση του χρέους ως ζακάτ. Εάν δεν υπάρχει άλλη λύση και ο οφειλέτης είναι φτωχός και άπορος, μπορεί να επωφεληθεί από αυτή την επιλογή.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
