Επιτρέπεται να παίζουμε σκάκι και τάβλι;

– Η απόφαση σε αυτό το θέμα διαφέρει ανάλογα με το θρήσκευμα;

– Αναφέρεται ότι το σκάκι είναι απεχθές (μακρούχ) στη σουνιτική σχολή Σαφίι και απαγορευμένο (χαράμ) στις άλλες τρεις σχολές. Ποια άποψη ισχύει για εμάς, αυτή της σχολής που ακολουθούμε, ή πώς θα αξιολογήσουμε αυτήν την απόφαση;

Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,

Σκάκι,

Είναι ένα είδος παιχνιδιού που έχει διαδοθεί ευρέως στη χώρα μας, φτάνοντας μέχρι και τα σχολεία. Διοργανώνονται σεμινάρια και διαγωνισμοί, αφιερώνονται ειδικές στήλες σε εφημερίδες και περιοδικά, και μάλιστα προβάλλονται ξεχωριστά προγράμματα στην τηλεόραση. Ως αποτέλεσμα, παίζεται από τον κόσμο, ιδιαίτερα από τους νέους, σε διάφορες χρονικές στιγμές και περιστάσεις.

Υπό το πρίσμα αυτό, όπως σε κάθε παιχνίδι, έτσι και στο σκάκι υπάρχει ένα μέτρο που υπαγορεύει η θρησκεία μας. Υπάρχουν απόψεις σχετικά με το αν είναι επιτρεπτό ή απαγορευμένο. Επομένως, όσο διαδεδομένο κι αν γίνει, όσο κι αν υιοθετηθεί από όλους, αυτό δεν αποτελεί απόδειξη ούτε για την επιτρεπτότητά του ούτε για την απαγορευτικότητά του.

Όπως είναι γνωστό, το σκάκι είναι ένα παιχνίδι ιρανικής προέλευσης, το οποίο διαδόθηκε από εκεί σε άλλες χώρες. Πριν από αυτό, δεν ήταν ευρέως γνωστό στους Άραβες. Ωστόσο, μετά την κατάκτηση του Ιράν και την έναρξη των σχέσεων με τους Ιρανούς, οι ιρανικές συνήθειες άρχισαν σταδιακά να εμφανίζονται και στους μουσουλμάνους. Ο Ισλαμισμός, κατ’ αρχήν, αντιμετώπισε με ανοχή τις ιδιαίτερες συνήθειες και έθιμα κάθε έθνους, που ήταν σύμφωνες ή δεν έρχονταν σε αντίθεση με το πνεύμα του, και δεν παρενέβη σε αυτά. Ωστόσο, απαγόρευσε και διέταξε την εγκατάλειψη των συμπεριφορών, πράξεων και εθίμων που εμπεριείχαν κινδύνους και προκαλούσαν βλάβη.

Αν και δεν αναφέρεται στα αυθεντικά βιβλία των χαντίθ, σε ορισμένες αφηγήσεις αναφέρεται το σκάκι.

“ιδιοκτήτης του σκακιού”

θεωρείται αμαρτία και δεν επιτρέπεται να παιχτεί. Ο Άγιος Αλί (ρα)

«Το σκάκι είναι τζόγος για τους αρχάριους.»

ενώ απέρριπτε το σκάκι, ο Αμπού Μούσα αλ-Ασάρι, ένας από τους συντρόφους του Προφήτη,

“


Σκάκι παίζουν μόνο όσοι δεν απέχουν από την αμαρτία.

είπε, ενώ ο μεγάλος νομικός Ιμπραήμ αλ-Νεχάι, όταν ρωτήθηκε για το σκάκι,

«Είναι καταραμένος.»

απάντησε ως εξής. Ομοίως, ο Αμπντουλλάχ ιμπν Ουμάρ,

«Το σκάκι είναι χειρότερο από τα άλλα τυχερά παιχνίδια».

υιοθετώντας την άποψή του,



Ιμάμ Μάλικ

θεωρεί το σκάκι σαν τάβλι και το καταδικάζει ως αμαρτία.1

Αυτοί που υιοθετούν αυτές τις παραδόσεις και απόψεις

Σύμφωνα με την πλειοψηφία των ισλαμιστών νομικών

,

Το σκάκι θεωρείται απαγορευμένο και αμαρτωλό, και δεν επιτρέπεται να παίζεται.

Αυτή είναι επίσης η προτιμώμενη άποψη της Χαναφιτικής σχολής.

Ωστόσο, ορισμένοι μελετητές δεν κατατάσσουν το σκάκι στην ίδια κατηγορία και θεωρούν ότι η παιχνιδιά του, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να είναι επιτρεπτή. Ο Ιμάμ Νεβέβι, ένας από τους ισχυρούς μελετητές του Σαφιιτικού δόγματος, λέει σχετικά:

“Σκάκι,

Σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές, είναι αμαρτία. Εάν κάποιος χάσει την ώρα μιας προσευχής εξαιτίας αυτού του παιχνιδιού ή το παίξει με αντάλλαγμα κάποιο όφελος, τότε κατά τη γνώμη μας είναι επίσης αμαρτία.”

Ο Ιμπν Αμπιντίν, ένας από τους Χαναφίτες μελετητές, είπε για το σκάκι:

«Είναι αμαρτία, είναι μεγάλο αμάρτημα στη θρησκεία μας.»

Αφού το είπε αυτό, σημειώνει ότι ο Ιμάμ Σαφίι και, σύμφωνα με μια αφήγηση, ο Ιμάμ Αμπού Γιουσούφ θεωρούσαν το σκάκι επιτρεπτό. Η Βαχμπανίγια, ο Σαρίχ…



«Στο σκάκι δεν υπάρχει τίποτα το κακό.»

όσον αφορά το λόγο του,

«Αυτή είναι μια φήμη.»

αναφέρεται.2

Όπως αναφέρει και ο Ιμάμ Νεβεβί, για να θεωρείται το σκάκι επιτρεπτό, πρέπει να πληρούνται τέσσερις προϋποθέσεις:

1.

Οι σκακιστές δεν πρέπει να αφήνουν το παιχνίδι να τους απορροφήσει τόσο πολύ, ώστε να καθυστερούν την προσευχή.

2.

Το σκάκι δεν πρέπει να παίζεται με αντάλλαγμα χρήματα ή άλλα οφέλη που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τζόγο, δηλαδή δεν πρέπει να τίθεται όρος ότι ο νικητής και ο ηττημένος θα λάβουν κάτι.

3.

Οι παίκτες οφείλουν να απέχουν από την κακολογία, το ψέμα, τη συκοφαντία και τις βωμολοχίες κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

4.

Όσοι έχουν συνηθίσει να παίζουν σκάκι, δεν πρέπει να εθιστούν σε αυτό σε τέτοιο βαθμό που να μην μπορούν να το εγκαταλείψουν.

Συνεπώς, σύμφωνα με αυτήν την άποψη, το σκάκι θεωρείται επιτρεπτό, υπό την προϋπόθεση ότι δεν ξεπερνά τα όρια, δεν εμποδίζει τις θρησκευτικές υποχρεώσεις και δεν οδηγεί σε αμαρτίες.

Ο Ιμπν Χατζάρ αλ-Μακκί, ένας από τους μελετητές της Σαφιιτικής σχολής, ο οποίος πραγματεύεται τη νομιμότητα του σκακιού εξετάζοντας την ίδια τη φύση του παιχνιδιού, εξηγεί τη διαφορά μεταξύ του ταβλιού και του σκακιού ως εξής:

«Στο τάβλι, το παιχνίδι βασίζεται στα ζάρια. Στο σκάκι, όμως, βασίζεται στη σκέψη και στις διανοητικές ικανότητες. Από αυτή την άποψη, μπορεί να αξιοποιηθεί σε θέματα στρατιωτικής τακτικής.»

“Αι Αποτροπαί”

Ο Ιμπν Χατζάρ, ο οποίος αναφέρεται εκτενώς σε αυτό το ζήτημα στο έργο του με τίτλο, καταλήγει τελικά στο ακόλουθο συμπέρασμα:

«Δεν έχει νόημα να αναλύσουμε διεξοδικά τις διάφορες απόψεις επί του θέματος. Αφού κατανοηθεί η αρχή, είναι δυνατόν να θεμελιωθεί η απόφαση.»

Ο κανόνας είναι ο εξής:

”

Αν τέτοιου είδους παιχνίδια βασίζονται στη σκέψη και τον υπολογισμό, δεν υπάρχει άλλος τρόπος παρά να τα χαρακτηρίσουμε ως χαλάλ (επιτρεπτά). Το σκάκι είναι ένα τέτοιο παιχνίδι. Αν όμως βασίζονται στην τύχη και την εικασία, τότε δεν υπάρχει άλλος τρόπος παρά να τα χαρακτηρίσουμε ως χαράμ (απαγορευμένα). Το τάβλι είναι ένα τέτοιο παιχνίδι.”3

Εν κατακλείδι,

Εφόσον τηρούνται οι όροι του Ιμάμ Σαφίι και του Αμπού Γιουσούφ, και λαμβάνοντας υπόψη την εξήγηση του Ιμπν Χατζάρ, είναι δυνατόν να προτιμηθεί η άποψη που επιτρέπει το σκάκι, και έτσι όσοι παίζουν σκάκι να απαλλαγούν από την ευθύνη.

Υποσημειώσεις:

1. εζ-Ζεβάτζιρ, 2: 200.

2. Reddü’l-Muhtar, 5: 523.

3. εζ-Ζεβάτζιρ, 2: 201-202.

Με χαιρετισμούς και ευχές…

Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις