– Επιτρέπεται σε ένα κράτος να σκοτώσει κάποιον που λιποτακτεί από τον στρατό κατά τη διάρκεια του τζιχάντ;
– Ή μήπως επιτρέπεται να τον/την ξυλοκοπήσει ή να τον/την βασανίσει;
– Για παράδειγμα, οι ακόλουθες πληροφορίες που δίνονται σχετικά με την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης είναι σύμφωνες με το ισλαμικό δίκαιο; Εάν ναι, ποια είναι η πηγή; Εάν όχι, πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι ένας Σουλτάνος όπως ο Φατίχ τα έκανε αυτά;
– Ο Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ είχε ανακοινώσει ότι θα βραβεύσει τον πρώτο στρατιώτη που θα ανέβει στα τείχη της Κωνσταντινούπολης, αλλά θα εκτελέσει όσους λιποτακτούσαν από τη μάχη.
– Η μάχη είχε αρχίσει πριν από την ανατολή του ηλίου, αλλά οι σκάλες που είχαν τοποθετηθεί στα τείχη ανατρέπονταν αμέσως από τους Βυζαντινούς στρατιώτες, και οι στρατιώτες που πλησίαζαν τα τείχη σκοτώνονταν από πέτρες και βέλη. Η επίθεση αυτής της ομάδας κράτησε δύο ώρες. Η ομάδα, της οποίας η πλειοψηφία εξολοθρεύτηκε, άρχισε να τρέπεται σε φυγή προς το στρατόπεδο. Ωστόσο, η διαταγή που είχε δώσει ο Μωάμεθ Β’ την προηγούμενη ημέρα εκτελέστηκε: οι στρατιώτες που έφευγαν σφαγιάστηκαν και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα τείχη.
– Οι στρατιώτες της δεύτερης ομάδας δεν κατάφερναν να ανέβουν στα τείχη, ούτε να στήσουν τις σκάλες. Οι Βυζαντινοί στρατιώτες απέκρουαν όλες τις επιθέσεις με καυτό λάδι, γρεζούβα, βέλη και πέτρες. Η δεύτερη ομάδα εξαντλήθηκε και αυτό επηρέασε θετικά το ηθικό των Βυζαντινών δυνάμεων· μετά από μιάμιση ώρα μάχης, ορισμένοι στρατιώτες της δεύτερης ομάδας άρχισαν να υποχωρούν. Και αυτοί που λιποτάκτησαν αντιμετώπισαν την εκτέλεση από τους διοικητές τους, και ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β’ τιμώρησε μερικούς λιποτάκτες με το ρόπαλό του.
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Η πολιτική δολοφονία των στρατιωτών που λιποτάκτησαν από τον εμπόλεμο στρατό θεωρήθηκε θεμιτή.
Αυτή η τιμωρία, η εκτίμηση και η επιβολή της οποίας εναπόκειται σε εκείνους που κυβερνούν το κράτος.
Πλημμελήματα και ποινές.
εμπίπτει στο πλαίσιο.
Όσον αφορά το θέμα ότι η λιποταξία είναι μεγάλη αμαρτία,
Ο Δρόμος του Κορανίου
Παραθέτω από την ερμηνεία μας με τίτλο:
Ω εσείς που πιστεύετε! Όταν συναντήσετε τους απίστους να προελαύνουν, μην τους γυρίσετε την πλάτη. (15)
Και όποιος τους γυρίσει την πλάτη εκείνη την ημέρα, εκτός αν είναι για να πολεμήσει ή για να ενωθεί με μια ομάδα, τότε θα έχει επισύρει την οργή του Αλλάχ, και η κατοικία του θα είναι η κόλαση. Και πόσο κακός είναι ο προορισμός! (16)
Γεύμα
﴾15﴿
Ω πιστοί! Όταν αντιμετωπίζετε τους απίστους στη μάχη, μην τους γυρίζετε την πλάτη και τρέπεστε σε φυγή.
﴾16﴿
Όποιος στραφεί προς τα πίσω και τραπεί σε φυγή κατά τη διάρκεια της μάχης, όχι για να αλλάξει θέση ή να ενταχθεί σε άλλη μονάδα, αλλά για να εγκαταλείψει τον εχθρό, θα υποστεί την οργή του Θεού, και η κατοικία του θα είναι η κόλαση, τι κακό τέλος!
Ερμηνεία
Επειδή μετά τη Μάχη του Μπαντρ προέκυψαν διαφορετικές προσδοκίες και απόψεις σχετικά με τη διανομή των λαφύρων, οι ερμηνείες εκείνων που θεωρούν ότι οι στίχοι που περιγράφουν τις συνέπειες της λιποταξίας από τη μάχη, οι οποίοι περιλαμβάνονται στους στίχους που αποκαλύφθηκαν, είχαν αποκαλυφθεί πριν από τη μάχη, δεν ανταποκρίνονται στα γεγονότα. Οι συγκρούσεις, που ξεκίνησαν με μικρές επιδρομές πριν από το Μπαντρ, συνεχίστηκαν και μεγεθύνθηκαν μετά από αυτή τη μάχη. Ο Θεός, γνωρίζοντας ότι αυτό θα συνέβαινε,
τόσο για να ενθαρρύνει τους πιστούς να πολεμούν όταν είναι απαραίτητο και να υπομένουν τις θλίψεις και τις δυσκολίες που συνεπάγεται, όσο και για να θεσπίσει κυρώσεις που αποτρέπουν την αποφυγή της μάχης.
αποκάλυψε αυτούς τους στίχους.
Ορισμένοι ερμηνευτές, με αφετηρία τη σκέψη ότι σε μάχες στις οποίες συμμετείχε ο ίδιος ο Προφήτης, οι λιποτάκτες δεν είχαν επιλογές όπως η αλλαγή τακτικής μάχης ή η ένταξη σε άλλη μονάδα, ενώ σε άλλες χρονικές στιγμές και καταστάσεις θα μπορούσαν να υπάρξουν τέτοιες νόμιμες δικαιολογίες, υποστήριξαν ότι οι έντονες εκφράσεις και διατάξεις των στίχων αφορούν την εποχή του Προφήτη και τις μάχες στις οποίες συμμετείχε ο ίδιος, και σε αυτή την περίπτωση, είπαν ότι δεν επιτρέπεται να εγκαταλείψει κανείς τη μάχη και να υποχωρήσει, ανεξάρτητα από τον αριθμό των εχθρών.
Υπάρχει και ένα παράδειγμα που υποστηρίζει αυτήν την άποψη:
Ο Αμπντουλλάχ ιμπν Ουμάρ, όταν βρέθηκε σε μια σύγκρουση όπου δεν παρευρισκόταν ο Προφήτης, υποχώρησε μαζί με κάποιους συντρόφους του. Αργότερα, συζητώντας μεταξύ τους, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πράξη τους ήταν μια λιποταξία που προκάλεσε την οργή του Θεού,
«Ας μπούμε κρυφά στη Μεδίνα, ας δούμε τον Προφήτη. Αν η μετάνοιά μας γίνει δεκτή, ας μείνουμε εκεί, αν όχι, ας πάρουμε τα κεφάλια μας και ας φύγουμε.»
είπαν. Πριν από την πρωινή προσευχή, είδαν τον Προφήτη και του εξήγησαν την κατάσταση. Εκείνος είπε:
“Δεν είστε λιποτάκτες που τρέπονται σε φυγή από τον πόλεμο, αλλά υποχωρείτε για να πολεμήσετε ξανά.”
Τότε ο Ιμπν Ουμάρ και οι σύντροφοί του φίλησαν το χέρι του προφήτη, ο οποίος πρόσθεσε στα λόγια του τα εξής:
«Η μονάδα στην οποία κατέφυγαν οι Μουσουλμάνοι για ενισχύσεις, είμαι εγώ.»
(Αμπού Νταβούντ, Τζιχάντ, 106)
Αυτός που θεωρεί την πράξη της λιποταξίας (της φυγής από τον πόλεμο) ως μία από τις κεμπάιρ (τις μεγάλες αμαρτίες)
γνωστό χαντίθ
(Μπουχάρι, Βεσαγιά, 23; Μουσλίμ, Ιμάν, 145)
Δύο ακόμη στίχοι σχετίζονται άμεσα με το θέμα μας.
Πρώτον
Αναφέρεται στη Μάχη του Ουχούντ, όπου κατακρίνονται όσοι εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης και γίνεται λόγος για τη συγχώρεση του Θεού.
(Αλ-Ιμράν 3:155)
Ο δεύτερος στίχος
Αναφέρεται στη διασπορά και τη φυγή στη Μάχη του Χουναίν· εκεί, όσοι έφυγαν τράπηκαν σε φυγή κατακρίθηκαν, και αναφέρθηκε ότι μερικοί από αυτούς συγχωρήθηκαν.
(Σουρα 9:25-26)
Η απόφαση που προκύπτει από αυτά τα κείμενα,
η λιποταξία από το πεδίο της μάχης, εκτός εάν ο σκοπός είναι η αλλαγή τακτικής ή η ένταξη σε άλλη μονάδα, είναι ένα σοβαρό έγκλημα και αμάρτημα.
Κατά την ερμηνεία των σχετικών στίχων και χαντίθων, προτιμούμε να εξάγουμε συμπεράσματα λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της κατάστασης, τις ιστορικές συνθήκες και τις γενικές διατάξεις, αντί να περιοριζόμαστε σε ειδικές περιπτώσεις (ταχσις) ή να θεωρούμε ότι ορισμένες διατάξεις έχουν καταργηθεί (νεσίχ) λόγω αντιφάσεων μεταξύ τους.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα κείμενα μπορούν να ερμηνευθούν ως εξής:
Ακόμη και αν ο εχθρός ήταν διπλάσιος ή δεκαπλάσιος, οι Μουσουλμάνοι ενθαρρύνονταν να μπουν στη μάχη και να αντέξουν, εμπιστευόμενοι τη βοήθεια του Θεού.
Η λιποταξία, είτε μεμονωμένα είτε ομαδικά, από στρατιώτες κατά τη διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων, απαγορεύεται αυστηρά, καθώς όχι μόνο θα έβλαπτε τους άλλους, αλλά και θα μείωνε τις πιθανότητες νίκης στη μάχη.
Ωστόσο, η διαφυγή για να σωθεί η ζωή σε μεμονωμένες συγκρούσεις, ή η αποφυγή της μάχης όταν δεν υπάρχει πιθανότητα νίκης απέναντι σε μια μεγάλη εχθρική δύναμη, καθώς και η ελεγχόμενη και οργανωμένη υποχώρηση σε περίπτωση μεγάλων απωλειών ή πιθανότητας τέτοιων απωλειών… δεν μπορεί να θεωρηθεί λιποταξία ή μια από τις καταδικαστέες και απαγορευμένες μορφές της.
Στο περιστατικό με τον Ιμπν Ουμάρ, υπάρχει μια πράξη φυγής, ακολουθούμενη από μετάνοια, μετάφεια και προσφυγή στον Προφήτη, μια κατάσταση παράδοσης. Με βάση αυτό το γεγονός…
“μετακίνηση για την υποστήριξη άλλης μονάδας”
Δεν είναι ορθό να διατηρούμε και να επεκτείνουμε μια έννοια και έναν κανόνα με τρόπο που να έρχεται σε αντίθεση με τη φύση του θέματος.
Το περιστατικό με τον Ιμπν Ουμάρ και τους συντρόφους του συνίσταται σε μια πράξη φυγής, ακολουθούμενη από μετάνοια και παράδοση. Ο Προφήτης τους συγχώρησε, θεωρώντας την παράδοσή τους ως μια μετακίνηση από ένα μέτωπο σε άλλο, και την ένταξή τους στη μονάδα του, ως παρηγοριά γι’ αυτούς.
Είναι δυνατόν να δοθεί χάρη σε στρατιώτες που λιποτάκτησαν από τη μάχη όταν οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές, και στη συνέχεια μετάνιωσαν και παραδόθηκαν στις αρμόδιες αρχές, και να σταλούν ξανά στο μέτωπο.
(βλ. Ερμηνεία του Κορανίου, τόμος ΙΙ, σελ. 672-674)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
