– Δεν είναι σπατάλη να έχουν τα τζαμιά υπερβολικό φωτισμό;
– Δεδομένων των συνθηκών στις ισλαμικές χώρες, πόσο σωστό είναι να προσευχόμαστε εμείς μέσα σε τέτοια πολυτέλεια;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Ναι, σύμφωνα με τη θρησκεία μας, η σπατάλη είναι αμαρτία.
Ωστόσο
“Τι είναι η σπατάλη;”
Η κατάσταση μπορεί να αλλάξει ανάλογα με την απάντηση στην ερώτηση. Πράγματι, ο Ιμάμ-ι Αζάμ Χαζρετλερί…
«Δεν υπάρχει καλό στην σπατάλη, όπως δεν υπάρχει σπατάλη στο καλό.»
είπε (1). Επομένως, όποιος επιδιώκει το καλό και το δαπανά για το καλό, δεν θεωρείται σπάταλος. Οι δαπάνες που γίνονται δεν είναι σπατάλη. Διότι αν υπάρχει καλό, και η ανάγκη το απαιτεί, τότε δεν είναι σπατάλη.
Σύμφωνα με αυτό, οι απαραίτητες δαπάνες που γίνονται για τα τζαμιά μας, τα οποία είναι τόποι λατρείας, δεν θεωρούνται σπατάλη. Το μέτρο μας εδώ πρέπει να είναι το εξής:
Εάν η εργασία που γίνεται ωφελεί την κοινότητα και τη λατρεία, τότε είναι καλό και δεν είναι σπατάλη.
Αυτοί που θα το αποφασίσουν είναι οι ειδικοί και οι υπεύθυνοι των τζαμιών.
Τα τζαμιά που έχτισαν οι πρόγονοί μας είναι απόδειξη της σημασίας που έδιναν στους τόπους λατρείας. Αρκεί αυτά τα τζαμιά να φωτίζονται με προσευχές. Γιατί να είναι σπατάλη το φως που ανάβουμε, αν πρόκειται να φωτίσει τις προσευχές που γίνονται κάτω από αυτό;
Από την άλλη πλευρά, κανείς δεν μπορεί να σπαταλήσει χρήματα για τον εαυτό του και για τις δικές του ανάγκες. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι οι δαπάνες που γίνονται προς όφελος της κοινωνίας και ειδικά για τις ανάγκες των τόπων λατρείας δεν θεωρούνται σπατάλη, ανάλογα με την περίπτωση.
Το ακόλουθο εδάφιο, που αναφέρεται στην ανοικοδόμηση των τζαμιών, μπορεί να ρίξει φως στο θέμα μας:
«Τα τζαμιά του Αλλάχ μπορούν να τα συντηρούν μόνο εκείνοι που πιστεύουν στον Αλλάχ και στην Ημέρα της Κρίσεως, που προσεύχονται, που δίνουν ελεημοσύνη και που φοβούνται μόνο τον Αλλάχ. Αυτοί είναι εκείνοι που ελπίζεται να είναι από τους σωστούς.»
(Αλ-Τάουμπα, 9/18)
Εδώ
“αναπλάθω”
Εξετάστηκε αν η αναφορά αφορά την υλική ανακαίνιση των τζαμιών, δηλαδή την κατασκευή, την επισκευή και τη συντήρησή τους, ή αν αφορά τις απαραίτητες εργασίες για τη διατήρησή τους σε πνευματικό επίπεδο. Μπορεί να ειπωθεί ότι το εδάφιο είναι ανοιχτό σε αμφότερες τις ερμηνείες, ακόμη και σε άλλες.
Πράγματι, ο Φαχρεττίν Ραζί δίνει την εξής εξήγηση στα σχετικά εδάφια: Η ανακαίνιση των τζαμιών γίνεται με δύο τρόπους: είτε με την τακτική και συχνή επίσκεψη σε αυτά, είτε με την ανακαίνιση των κτιρίων με την έννοια που γνωρίζουμε. Αν το νόημα του εδαφίου είναι το δεύτερο, τότε η ερμηνεία είναι η εξής:
«Οι άπιστοι δεν θα επιχειρήσουν να ανακαινίσουν τα τζαμιά.»
(2)
Είναι γεγονός ότι στις δραστηριότητες κατασκευής τζαμιών υπάρχουν ορισμένες υπερβολές, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Ωστόσο, κατά την αξιολόγηση αυτού του ζητήματος, δεν πρέπει να γίνονται απλές συγκρίσεις που προσβάλλουν τα συναισθήματα των θρησκευόμενων ανθρώπων για την φροντίδα των χώρων λατρείας του Θεού.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι η απλότητα της εποχής του Προφήτη (ειρήνη σ’ αυτόν) δεν ήταν χαρακτηριστικό μόνο των τζαμιών. Δεν θα μπορούσε να αναμένεται από τους μουσουλμάνους, των οποίων το βιοτικό επίπεδο είχε ανέβει με την αλλαγή των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, και οι οποίοι έκαναν μεγάλες δαπάνες για τις κατοικίες τους και άλλους χώρους κοινωνικών δραστηριοτήτων, να διατηρήσουν τα τζαμιά τους στην παλιά απλότητα και λιτότητα.
Επιπλέον, τα τζαμιά και τα μεσχίτ (μικρά τζαμιά) είχαν σημαντικές λειτουργίες, πέρα από τη λατρεία, σε τομείς όπως η εκπαίδευση. Από την άλλη πλευρά, ένα σημείο που δεν πρέπει να παραβλέπεται είναι το εξής: Είναι πολύ φυσικό η αισθητική σκέψη να προσπαθεί να αντικατοπτρίζεται, πάνω απ’ όλα, στους χώρους που σχετίζονται περισσότερο με την καθημερινή ζωή, και η αρχιτεκτονική των τζαμιών έχει αποτελέσει έναν πολύ γόνιμο τομέα για τους μουσουλμάνους όσον αφορά την ανάπτυξη της τέχνης και την ενστάλαξη του καλλιτεχνικού πνεύματος στην κοινωνία. Δυστυχώς, το γεγονός ότι αυτό το ζήτημα δεν έχει τύχει υγιούς σχεδιασμού και πειθαρχίας σήμερα, οδηγεί τις δραστηριότητες σε αυτόν τον τομέα να παραμένουν σε ακατάλληλα χέρια, με αποτέλεσμα να κατευθύνονται αδικαιολόγητες κριτικές κατά της θρησκείας. (3)
Επομένως, είναι απαραίτητο να ζητούμε τη βοήθεια ειδικών και να ενεργούμε ανάλογα σε θέματα όπως η κατασκευή, η επισκευή, η αρχιτεκτονική, η διακόσμηση και ο φωτισμός των χώρων λατρείας μας. Μπορεί να ειπωθεί ότι οι δαπάνες που θα γίνουν με μια τέτοια πρακτική δεν θα είναι ποτέ σπατάλη.
Υποσημειώσεις:
1. βλ. Γκαζάλι, Ιχιάου Ουλούμιντ-Ντιν 1:262; Κουρτουμπί, ελ-Τζαμί’ λι Αχκάμι’λ-Κουράν 7:110; ελ-Μουναβί, Φεϋζου’λ-Καντίρ 5:454.
2. Φαχρουντίν Ερ-Ραζί, Τεφσίρ-ι Κεμπίρ Μεφάτιχου’λ-Γαγμπ, Εκδόσεις Ακτσάγ: 11/440
3. Καθηγητής Δρ. Χαϊρεττίν Καραμάν, Καθηγητής Δρ. Μουσταφά Τσαγρτζί, Καθηγητής Δρ. Ιμπραχίμ Καφί Ντονμέζ, Καθηγητής Δρ. Σαμπρεττίν Γκιουμούς, Ο Δρόμος του Κορανίου: ΙΙΙ, 21-22.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
