– Πώς διαβάζεται η νεκρώσιμη προσευχή;
– Ποια είναι η τελευταία στροφή που διαβάζεται στην νεκρώσιμη ακολουθία; Είναι απαραίτητο να διαβαστεί;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Απάντηση 1:
Η κλήση σε προσευχή,
ανακοινώνει τις ώρες προσευχής,
σάλα
χρησιμοποιείται για να ανακοινώσει τον θάνατο.
Σε ορισμένα μέρη, παρόλο που υπάρχει η συνήθεια να διαβάζεται το 29ο εδάφιο του κεφαλαίου Zariyat στο τέλος της προσευχής για τους νεκρούς, δεν πρέπει να διαβάζεται:
“Αυτό που θα τους συμβεί”
(πόνος)
Αλίμονο στους απίστους εξαιτίας εκείνων των ημερών!..”
(Αλ-Ζαριγιάτ, 51/60)
Όσον αφορά την ανακοίνωση του θανάτου:
Αναγγελία θανάτου:
Είναι επιθυμητό (1) να αναγγέλλεται ο θάνατος ενός ατόμου στους συγγενείς, φίλους και οικείους του, προκειμένου να συμμετάσχουν στην αμοιβή της προετοιμασίας του νεκρού, αρκεί να μην μοιάζει με την πρακτική της εποχής της Τζαχιλίγιας (2). Πράγματι, ο Προφήτης (ειρήνη σ’ αυτόν) ανακοίνωσε στους συντρόφους του στη Μεδίνα τον θάνατο του βασιλιά της Αβησσυνίας, Νεγασί (πέθανε το 9/630) (3). Επίσης, στη μάχη του Μουτέ, ο…
Ζέιντ
(v. 8/629),
Τζαφάρ
(v. 8/629) και
Αμπντουλλάχ ιμπν Ρεβάχα
Είχε επίσης ανακοινώσει στους συντρόφους του το μαρτύριο του (v.8/629) πριν καν φτάσουν τα νέα του μαρτυρίου του.(4)
Ο Τιρμίζι λέει:
:
«Δεν υπάρχει καμία αντίρρηση στο να ενημερώσει ένας άνδρας τους συγγενείς και τους οικείους του για τον θάνατο ενός ατόμου.»
(5) Επομένως
θανατική καταδίκη
“Δεν υπάρχει καμία αντίρρηση αν η αναγγελία του θανάτου γίνεται αποκλειστικά για να γνωστοποιηθεί το γεγονός. Αντιθέτως, η αναγγελία του θανάτου είναι επιθυμητή, λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη της, όπως η προσέλευση των ανθρώπων στην κηδεία, η βοήθεια στους συγγενείς του θανόντος στην προετοιμασία και την ταφή, η έγκαιρη έκφραση συλλυπητηρίων και η ανακοίνωση ότι ο θανών έχει αποχαιρετήσει τον κόσμο και έχει ενωθεί με τον Θεό. Ωστόσο, αν γίνεται για άλλους σκοπούς,…”
Απαγορεύεται και είναι αμαρτία να ανακοινώνεται ο θάνατος με σκοπό να γίνουν πράξεις που είναι απαγορευμένες και αμαρτωλές, όπως το να θρηνούν με τον τρόπο της ειδωλολατρικής εποχής, να μην αποδέχονται το πεπρωμένο και τη μοίρα και να θυμώνουν.
(6)
Όσον αφορά τον τρόπο διαφήμισης:
“Είναι απεχθές να ανακοινώνεις τον θάνατο κάποιου με επαινετικά λόγια, με οποιονδήποτε τρόπο. Διότι…”
Το να επαινείς τον νεκρό στην κηδεία είναι έθιμο της εποχής της ειδωλολατρίας.
(7) Αλλά μόνο για να ακούσουν οι Μουσουλμάνοι και να αποδώσουν την ύστατη οφειλόμενη υπηρεσία στους αδελφούς τους πιστούς.
‘ο τάδε πέθανε’
δεν υπάρχει λόγος να μην το ανακοινώσουμε.”(8)
Αυτή η ανακοίνωση μπορεί να γίνει με διαλαλητές στους δρόμους, με ανακοινώσεις στους πιστούς κατά την έξοδό τους από το τζαμί, με ανακοινώσεις από τα δημοτικά μεγάφωνα όπου υπάρχουν και με σύντομες και απλές ανακοινώσεις στις εφημερίδες.
Αν και η χρήση των μιναρέδων, που είχαν κατασκευαστεί για την αναγγελία των ωρών προσευχής, για την αναγγελία του θανάτου θεωρήθηκε καινοτομία και αισχρό, επειδή ορισμένοι μουεζίνιδες έπαιρναν χρήματα για να το κάνουν (9), δεν θα πρέπει να υπάρχει πρόβλημα στην ανάγνωση του σαλαντού-σαλάμ από τον μιναρέ με σκοπό αποκλειστικά την αναγγελία του θανάτου, χωρίς να υποκύπτουμε σε τέτοιες καινοτομίες (10).
Σε ορισμένες περιοχές της πατρίδας μας, συνηθίζεται να διαβάζονται στίχοι από το Κοράνι στις αίθουσες κηδειών. Κατά την ανάγνωση των στίχων, πρέπει να επικρατεί ησυχία. Επειδή οι στίχοι που διαβάζονται από τα μεγάφωνα των μιναρέδων συχνά δεν ακούγονται από τους παρευρισκόμενους, τόσο αυτοί που δεν ακούν όσο και αυτοί που προκαλούν την αδιαφορία τους διαπράττουν αμαρτία.
Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να μην απαγγέλλουμε στίχους από το Κοράνι στις προσευχές που καλούνται από τον μιναρέ.
Αν ο σκοπός είναι να υπενθυμίσουμε τον θάνατο με τα στίχους του Κορανίου, τότε και η σάλα το κάνει. Άλλωστε, ο τόπος για να υπενθυμίσουμε με στίχους είναι τα μέρη όπου συγκεντρώνεται η κοινότητα. Εκεί διαβάζονται και εξηγούνται τα στίχοι. Αλλά δεν διαβάζονται στίχοι από τον μιναρέ σε όσους είναι στην αγορά, στη δουλειά τους.
Όσοι άκουσαν την είδηση του θανάτου, χωρίς να αναφωνήσουν “αχ” ή “βαχ”
«Ιννά λιλλάχ ουα ιννά ιλέιχι ρατζι’ούν = Είμαστε από τον Αλλάχ και σίγουρα σε Αυτόν θα επιστρέψουμε.»
Είναι σουννέτ να λένε έτσι. Οι Σαχάμπα-ι Κιράμ έλεγαν έτσι. Ο Αγαπητός Προφήτης μας (σ.α.σ.) συνιστούσε να λένε έτσι, δηλαδή να κάνουν ιστιρτζά, σε κάθε συμφορά (11), διότι κάθε τι που ταλαιπωρεί και λυπεί τον πιστό είναι συμφορά.
Απάντηση 2:
Επικήδειος προσευχή
αναγγέλλεται από τους μιναρέδες ο θάνατος ενός αποθανόντος μουσουλμάνου.
Λόγια
Περιέχει προσευχές που ζητούν έλεος, συγχώρεση και χάρη για τον αποθανόντα. Χρησιμοποιούνται εκφράσεις που υπενθυμίζουν ότι η ζωή κάθε ανθρώπου θα τελειώσει και ότι μόνο ο Αλλάχ είναι αιώνιος. Συνήθως είναι μια θλιβερή περίσταση, γι’ αυτό…
«Σαβά»
Απαγγέλλεται αυτοσχεδίως (improvisationally) στην εκάστοτε μελωδική κλίμακα. Οι μελωδικές μεταβάσεις γίνονται ανάλογα με τη διάρκεια της προσευχής.
«Σαλά, σαλά, σαλάααα, Ω εσύ που αλλάζεις τις καταστάσεις και τις συνθήκες, άλλαξε την κατάστασή μας προς το καλύτερο».
«Σαλά. Εσπεύσατε προς την προσευχή πριν από την απώλεια και εσπεύσατε προς την μετάνοια πριν από τον θάνατο».
«Σαλά. Κάθε ψυχή θα δοκιμάσει τον θάνατο, και έπειτα σε Εμάς θα επιστρέψετε.»
«Αναμφίβολα, ανήκουμε στον Αλλάχ και σ’ Αυτόν θα επιστρέψουμε.»
«Σαλάμ σε εσένα, ω Κύριε των πρώτων και των τελευταίων, και ειρήνη στους απεσταλμένους, και δόξα στον Θεό, Κύριο των κόσμων».
Στο τέλος, αναφέρεται το όνομα του θανόντος. Αυτή η νεκρώσιμη προσευχή είναι διάσημη στην Ανατολία, ιδιαίτερα στο Ικόνιο. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι γνωστή στην Κωνσταντινούπολη. Όταν υπάρχει κηδεία, η προσευχή που γίνεται από τον μιναρέ είναι η ίδια με την προσευχή που γίνεται την Παρασκευή πριν από την προσευχή της Παρασκευής.
Επειδή η προσευχή της Παρασκευής τελείται την ώρα της μεσημβρινής προσευχής, η σάλα (πρόσκληση σε προσευχή) αναγγέλλεται περίπου μία ώρα πριν από την προσευχή. Αυτή η σάλα μπορεί να απαγγελθεί σε οποιαδήποτε μελωδική κλίμακα και, εάν απαγγελθεί εκτενώς, μπορεί να μεταβεί σε διάφορες μελωδικές κλίμακες.
«Είθε η ευλογία και η ειρήνη να είναι επί σένα, ω Αγγελιοφόρε του Θεού»
«Είθε η ευλογία και η ειρήνη να είναι επάνω σου, ω Αγαπημένε του Θεού»
«Είθε η ευλογία και η ειρήνη του Θεού να είναι επάνω σου, ω Προφήτη του Θεού»
«Είθε η ευλογία και η ειρήνη να είναι επί σέ, ω Κύριε των πρώτων και των τελευταίων»
«Και ειρήνη επί τοις αποστόλοις»
«Και ο έπαινος ανήκει στον Αλλάχ, τον Κύριο των κόσμων.»
Τα τμήματα που περιέχουν τις ιδιότητες του Προφήτη (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) μπορούν να επεκταθούν ανάλογα με την κατάσταση του μακάμ.
Υποσημειώσεις:
1) Στην εποχή της Τζαχιλίγια, όταν πέθαινε κάποιος από τους ευγενείς, έστελναν έναν αγγελιοφόρο στις γύρω φυλές. Αυτός ο αγγελιοφόρος, όπου κι αν έφτανε, έλεγε:
«Έφερα την είδηση του θανάτου του τάδε, με τον θάνατό του καταστράφηκε ο Αραβικός κόσμος…», φώναζε. Όσοι άκουγαν αυτή την αναγγελία έκλαιγαν, ούρλιαζαν, ξέσκιζαν τα μαλλιά τους, πράγμα που το Ισλάμ απαγορεύει. Οι μελετητές ερμήνευσαν τα χαντίθ που απαγορεύουν την αναγγελία του θανάτου του Προφήτη (σ.α.β.) ως αναφερόμενα σε μια αναγγελία παρόμοια με εκείνη της εποχής της Τζαχιλίγια. (Σεγίντ Σαμπίκ, Φ. Σούννα, Ι/505; Σέκερτζι, Οσμάν, ό.π., Ι/344.)
2) Σαγίντ Σαμπίκ, α.γ.ε. Ι, σελ. 505.
3) Μπουχάρι, Τζαναΐζ, 4, τόμ. ΙΙ, σελ. 71; Μουσλίμ, Σαχίχ, Τζαναΐζ, 22, τόμ. ΙΙ, σελ. 657.
4) Μπουχάρι, Σαχίχ, Φενταΐλ Ασχάμπι’ν-Νεμπί, 25, τόμ. IV, σελ. 218.
5) Σ. Σαμπίκ, agec I, σελ. 505.
6) Σελτούτ, Μαχμούντ, αλ-Φετβά, σελ. 218, Κάιρο, 1975
7) Ντιλαβερόγλου, Μ. Εσάτ, ηλικίας 118 ετών.
8) Vezâifu’l-Mevtâ, σελ. 2-3.
9) Καραμάν, Χαϊρεττίν, Στο Φως του Ισλάμ, Ζητήματα της Εποχής, σελ. 76, Κωνσταντινούπολη 1978
10) Σ. Σαμπίκ ατζέκ Ι, σ. 504; Βεζάιφου’λ-Μεβτά, σ. 3.
11) Σ. Σαμπίκ, ό.π. (όπου παραπάνω); Βεζάιφτ αλ-Μεβτά, σ. 3.
(Καθηγητής Δρ. Σουλεϊμάν Τοπράκ, Η Ζωή Μετά τον Θάνατο)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
