– Οι φωνές των γυναικών είναι αουρέτ (απαγορευμένες) για τους άνδρες που δεν είναι μαχρέμ (συγγενείς);
– Υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το να ακούγεται η φωνή των γυναικών όταν κάνουν ζικρ;
– Υπό ποιες συνθήκες απαγορεύεται η φωνή των γυναικών;
– Μπορεί μια κυρία να απαγγείλει ποίημα και να ψάλλει ύμνο;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Σε ποιες περιπτώσεις η φωνή της γυναίκας θεωρείται αμαρτία;
Ισλαμισμός,
λαμβάνει προστατευτικά μέτρα ενάντια σε εικόνες, συμπεριφορές και καταστάσεις που οδηγούν το άτομο σε διχόνοια και διαφθορά. Διότι στο Ισλάμ, η διατήρηση και η μη διαφθορά της αγνότητας και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου είναι θεμελιώδης. Αυτά τα μέτρα και η προστασία λαμβάνονται σε ίσο βαθμό τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.
Από την άλλη πλευρά, τα χαρακτηριστικά, οι ικανότητες και οι διαφορές που δόθηκαν στον άνθρωπο δεν πρέπει να προκαλούν την καταπίεση κάποιου άλλου, να δίνουν έδαφος σε λανθασμένα συναισθήματα ή να διεγείρουν το εγώ του.
Πρέπει να εξετάσουμε και τη φωνή που χάρισε ο Δημιουργός στη γυναίκα μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Κατ’ αρχήν, η φωνή κανενός όντος, και κυρίως του ανθρώπου, δεν κατατάσσεται απόλυτα στην κατηγορία του απαγορευμένου και του αμαρτωλού. Διότι δεν υπάρχει καμιά απαγορευμένη πλευρά στη δημιουργία της. Γι’ αυτόν το λόγο, κανένα στίχο και κανένα χαντίθ δεν αναφέρει διάταξη που να απαγορεύει τη φωνή της γυναίκας.
Αρχικά
Οι ιμάμηδες Χαναφί και Σαφί.
Επίσης, οι απόψεις των ιμάμηδων-μουτζτεχίντ, που είναι οι αυθεντίες των διαφόρων θρησκευτικών δογμάτων, συγκλίνουν σε αυτό το σημείο. Μάλιστα, σε όλα τα βιβλία της φικχ (ισλαμικής νομολογίας) συναντάμε την εξής απόφαση:
“Σύμφωνα με την πλειοψηφία, η φωνή της γυναίκας δεν είναι αβρέτ (απαγορευμένη). Δηλαδή, σύμφωνα με όλους τους μουτζαχίντ, η φωνή της γυναίκας δεν είναι χαράμ (απαγορευμένη).”
Οι μελετητές του Σαφιιτικού δόγματος και άλλοι νομοθέτες λένε τα εξής:
«Η φωνή της γυναίκας δεν είναι ακάθαρτη. Διότι η γυναίκα ψωνίζει, καταθέτει μαρτυρία στο δικαστήριο. Γι’ αυτό αναγκάζεται να μιλάει δυνατά.»
(1)
Η αιτιολόγηση ότι η φωνή της γυναίκας δεν είναι αβρέτ (απαγορευμένη) βρίσκεται στην εποχή της ευδαιμονίας (Σααδέτ Ασρί), την πρώτη πρακτική περίοδο του Ισλάμ. Δηλαδή, στον τρόπο με τον οποίο ο Προφήτης (ειρήνη σ’ αυτόν) και οι σύντροφοί του το εφάρμοζαν. Αυτός ο τρόπος εφαρμογής παρατηρείται με τρεις μορφές:
Πρώτον:
Η συνομιλία του Προφήτη (ειρήνη σ’ αυτόν) με τις γυναίκες των συντρόφων του, η απάντηση στις ερωτήσεις τους, η ακρόαση των παραπόνων τους και η ικανοποίηση των αναγκών και των αιτημάτων τους.
Ας αναφέρουμε το ακόλουθο ιερό χαντίθ ως παράδειγμα:
Αμρ μπιν Σουάιμπ αφηγείται:
Μια γυναίκα ήρθε στον Αγγελιοφόρο του Θεού (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) με την κόρη της. Η κόρη φορούσε δύο χρυσά βραχιόλια. Ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) ρώτησε τη γυναίκα:
«Πληρώνεις τη ζακάτ (ελεημοσύνη) για αυτά τα βραχιόλια;»
Γυναίκα,
“Όχι, δεν δίνω.”
απάντησε.
Τότε ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη σε αυτόν) ρώτησε ξανά:
«Λοιπόν, θα σου άρεσε, την ημέρα της κρίσης, ο Θεός να σου φορέσει δύο βραχιόλια από φωτιά αντί για αυτά τα δύο;»
Η γυναίκα αμέσως έβγαλε τα δύο βραχιόλια και τα έδωσε στον Αγγελιοφόρο του Θεού (ειρήνη σε αυτόν).
«Αυτά πλέον ανήκουν στον Αλλάχ και στον Αγγελιοφόρο Του.»
είπε.(2)
Δεύτερον:
Οι Σαχάμπες έκαναν ερωτήσεις, συζητούσαν και λάμβαναν πληροφορίες από τις συζύγους του Προφήτη μας, καθώς και από άλλες γυναίκες Σαχάμπες, σε θέματα όπως τα χαντίθ και άλλα παρόμοια.
Τρίτον:
Επίσης, την εποχή των συντρόφων του Προφήτη, οι γυναίκες εξέφραζαν τα παράπονά τους στους χαλίφηδες ή ρωτούσαν άλλους συντρόφους του Προφήτη για θρησκευτικά ζητήματα που δεν γνώριζαν, προκειμένου να μάθουν.
Ας δώσουμε ένα παράδειγμα και για αυτό το ζήτημα:
Μια γυναίκα ήρθε στον Χαζρέτ-ι Ομέρ και είπε:
«Ω, Αρχηγέ των Πιστών! Ο σύζυγός μου προσεύχεται τις νύχτες και νηστεύει τις ημέρες.»
υπέβαλε καταγγελία με τη μορφή…Ο Άγιος Ομέρ,
«Τι εννοείς; Θέλεις να εμποδίσω τον άντρα σου να προσεύχεται τις νύχτες και να νηστεύει τις μέρες;»
Τότε η γυναίκα, χωρίς να πει τίποτα άλλο, έφυγε και λίγο αργότερα επέστρεψε και επανέλαβε το ίδιο παράπονο. Ο Χαζρέτ-ι Ομέρ της έδωσε πάλι την ίδια απάντηση.
Βλέποντας αυτή την κατάσταση
Κα’μπ μπιν Σουρ
παρενέβη και
«Ω Αρχηγέ των Πιστών, η γυναίκα έχει δίκιο. Αφού ο Θεός επέτρεψε στον άνδρα να παντρευτεί τέσσερις γυναίκες, η τέταρτη μέρα ανήκει στη γυναίκα.»
είπε.Τότε ο Χαζρέτ-ι Ομέρ κάλεσε τον σύζυγο της γυναίκας και του διέταξε να μην νηστεύει κάθε τέσσερις ημέρες και να κοιμάται με τη γυναίκα του κάθε τέσσερις νύχτες. (3)
Ωστόσο, όπως συμβαίνει με όλα τα επιτρεπτά ζητήματα που αλλάζουν φύση και γίνονται επιβλαβή, το ίδιο ισχύει και για το ζήτημα της φωνής της γυναίκας.
Αν και η φωνή της γυναίκας είναι επιτρεπτή, αθώα και νόμιμη, για ποιους λόγους γίνεται “αβρέτ” (απαγορευμένη), πώς κατατάσσεται στην κατηγορία των απαγορευμένων και γιατί είναι αμαρτία για τους ξένους άνδρες να την ακούν;
Η φωνή της γυναίκας, από τη φύση της, είναι ελκυστική. Ειδικά αν η φωνή της βγαίνει σε τόνο που ξεφεύγει από το φυσιολογικό, φέρνει μαζί της κάποιες δυσκολίες, και με θρησκευτική ορολογία…
«διχόνοια»
Αυτό προκαλεί το πρόβλημα. Δηλαδή, το πρόβλημα δεν είναι ο ίδιος ο ήχος, αλλά η ανεξέλεγκτη φύση του.
Η 32η στροφή της Σούρας Αχζάμπ δίνει το μέτρο σε αυτό το θέμα, στο πρόσωπο των συζύγων του Προφήτη, ως εξής:
“
Ω γυναίκες του Προφήτη! Δεν είστε σαν τις άλλες γυναίκες. Αν θέλετε να διατηρήσετε την αξιοπρέπειά σας, μην μιλάτε με γοητευτικό τρόπο σε ξένους, για να μην τρέφει ελπίδες όποιος έχει κακές προθέσεις στην καρδιά του. Να μιλάτε με σοβαρότητα και σεμνότητα.
”
Ο ερμηνευτής Βεχμπί Εφέντι, ερμηνεύοντας αυτό το εδάφιο,
«Μην αφήνετε τα λόγια σας να προκαλούν διχόνοια. Δηλαδή, μην τα λέτε με τρόπο ελκυστικό και με ύφος που θα προκαλέσει υποψίες στους ξένους, με χάρη, καμώματα και αλαζονεία.»
εξηγείται με τον εξής τρόπο. Σύμφωνα με την ερμηνεία του Ελμαλή.
Όταν κάποιος είναι «απλωμένος, κακομαθημένος, αχρείος, γλοιώδης», τότε είναι «άτομο με διεφθαρμένη καρδιά και τάση προς το κακό».
Τρέφουν μια ελπίδα. Και γι’ αυτό διαπράττουν αμαρτία.
Ο Wahba al-Zuhayli θεωρεί αυτό το φαινόμενο επιβλαβές, όχι μόνο στις συνηθισμένες συζητήσεις, αλλά και σε θρησκευτικά κείμενα, για τον ίδιο λόγο:
«Είναι αμαρτία να ακούει κανείς τις γυναίκες να απαγγέλλουν το Κοράνι με ενθουσιασμό και μελωδικά, διότι υπάρχει ο φόβος της πρόκλησης πειρασμού.»
(4)
Ο Ιμπν Αμπιντίν διευκρινίζει το ζήτημα ως εξής:
«Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, η φωνή της γυναίκας δεν είναι αβρέτ (απαγορευμένη). Μόνο όσοι έχουν περιορισμένη νοημοσύνη ας μην νομίζουν ότι λέγοντας “η φωνή της γυναίκας είναι αβρέτ” εννοούμε την ομιλία της. Επιτρέπουμε στις γυναίκες να μιλούν με ξένους άνδρες σε περιπτώσεις ανάγκης και παρόμοιες καταστάσεις. Ωστόσο, δεν θεωρούμε επιτρεπτό στις γυναίκες να μιλούν δυνατά, να επιμηκύνουν τις φωνές τους, να τις μαλακώνουν και να διαβάζουν με μελωδικό τρόπο. Διότι σε αυτά υπάρχει η πρόθεση να προσελκύσουν τους άνδρες και να διεγείρουν τις επιθυμίες τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, η ανάγνωση του αζάν (πρόσκληση σε προσευχή) από γυναίκα δεν θεωρείται επιτρεπτή.» (5)
Ο καθηγητής Φαρούκ Μπεσέρ, του οποίου την άποψη συμμεριζόμαστε και εμείς, το εκφράζει συνοπτικά ως εξής:
«Η γυναίκα είναι ελκυστική, μαγευτική και προκλητική σε όλα της, και με τη φωνή της, και αυτό στην πραγματικότητα δείχνει όχι την ασχήμια της, αλλά την ομορφιά της. Αν χρησιμοποιεί τα ελκυστικά της χαρακτηριστικά, που είναι δώρα, για να προκαλέσει και να διεγείρει, δηλαδή αν μιλάει με σπασμωδικό και θηλυκό τρόπο, ή αν με μελωδικά λόγια κάνει τη φωνή της, που είναι ήδη προκλητική, ακόμα πιο εντυπωσιακή, τότε η φωνή της είναι απαγορευμένη, όχι επειδή είναι ακάθαρτη, αλλά επειδή προκαλεί πειρασμό. Αν μιλάει με σοβαρότητα και με τρόπο που αποθαρρύνει τον συνομιλητή της, τότε δεν είναι απαγορευμένη.» (6)
Τέλος, ας αναφερθούμε στην ερμηνεία του σύγχρονου ερμηνευτή του Κορανίου, Μουχάμμαντ Αλί ας-Σαμπουνί:
«Όπως είναι σαφές, αν δεν υπάρχει κίνδυνος πειρασμού, η φωνή της γυναίκας δεν είναι απαγορευμένη. Ωστόσο, οι άνδρες πρέπει να κρατούν τις γυναίκες μακριά από καταστάσεις που οδηγούν σε πειρασμό και διαφθορά.» (7)
Όσον αφορά τα στοιχεία του ερωτήματος, η απαγγελία ποιημάτων και ύμνων με τρόπο που να ακούγεται από ξένους άνδρες ενέχει κινδύνους, διότι η φωνή λεπταίνει και χοντραίνει, είναι μελωδική και αποκτά μια ελκυστική χροιά.
Εάν οι γυναίκες προφέρουν δυνατά τα θρησκευτικά κείμενα και αυτό ακούγεται από ξένους άνδρες, τότε αυτό εμπίπτει στην ίδια κατηγορία και δεν επιτρέπεται, όπως και στην περίπτωση του αζάν, διότι μπορεί να προκαλέσει ορισμένα ακατάλληλα συναισθήματα. Ωστόσο, δεν υπάρχει πρόβλημα εάν διαβάζουν δυνατά το Κοράνι, ψάλλουν θρησκευτικά ύμνους και προφέρουν θρησκευτικά κείμενα μεταξύ τους.
Πηγές:
1 Ερμηνεία των Στίχων των Δικαιωμάτων, 2: 167.
2 Τιρμίζι, Ζακάτ: 12.
3 Χαγιάτ ας-Σαχάμπα, 3: 349.
4 Εγκυκλοπαίδεια Ισλαμικής Νομολογίας, 1: 467.
5 Reddü’l-Muhtar, 1: 272.
6 Εγχειρίδιο θρησκευτικών γνώσεων αποκλειστικά για γυναίκες, 314.
7 Ερμηνεία των Στίχων των Δικαιωμάτων, 2: 167.
(βλ. Μεχμέτ ΠΑΚΣΟΥ, Ειδικές Φετφάδες για την Οικογένεια)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
