Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Επειδή οι τράπεζες είναι ιδρύματα που λειτουργούν με τόκους, η εργασία σε οποιαδήποτε μονάδα τους δεν είναι επιτρεπτή. Συνιστούμε σε όσους εργάζονται σε τράπεζα να αναζητήσουν εργασία σε άλλους τομείς, καθώς τα κέρδη τους θα είναι μολυσμένα από τόκους (χαρμ).
Δύο από τις πρώτες κακές συνήθειες και συμφορές με τις οποίες ο Ισλαμισμός πάλεψε και προσπάθησε να ξεριζώσει από τις πρώτες μέρες του.
ποτό
και
πορνεία
ο ένας, και ο άλλος αναμφίβολα
είναι τόκος
Αυτά είχαν ενσωματωθεί στους Άραβες της εποχής της Τζαχιλίγιας, είχαν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους, είχαν περάσει στο αίμα και στις φλέβες τους. Ο Ισλαμισμός τα εξάλειψε γρήγορα. Πράγματι, για αιώνες, στα ισλαμικά κράτη και κοινωνίες, η τοκογλυφία ήταν ανύπαρκτη. Όταν οι πεποιθήσεις και τα έθιμα της Τζαχιλίγιας άρχισαν να αναβιώνουν, έφεραν μαζί τους όλα τα στοιχεία τους.
Αλκοόλ, πορνεία, τζόγος, αισχρότητα
και
τόκος
Αυτές είναι μερικές από τις συμφορές.
Για παράδειγμα, ενώ τα πάντα εισάγονταν από την Ευρώπη, η οικονομική ζωή ρυθμιζόταν σε μεγάλο βαθμό με βάση το σύστημα των τόκων. Έτσι, τελικά, σήμερα άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε κάθε γωνιά. Και αφού δεν μπορούσαν να φέρουν εργαζόμενους από το εξωτερικό, έπρεπε να απασχολήσουν τους ανθρώπους της χώρας μας. Τελικά, στελεχώθηκαν όλες οι θέσεις, από τον διευθυντή μέχρι τον υπάλληλο, από τον εργάτη μέχρι τον καθαριστή.
Η κατάσταση των εργαζομένων σε οργανισμούς που ασχολούνται με τόκους μπορεί να εξεταστεί με δύο τρόπους.
Πρώτον,
εκείνοι που, γνωρίζοντας ότι το ίδρυμα αυτό λειτουργεί με τόκους και ότι η εργασία εκεί θα συνεπάγεται ευθύνες, ενδίδουν στη γοητεία των ευκαιριών που προσφέρει·
το δεύτερο είναι,
εκείνοι που είχαν εισέλθει (στον χώρο), αλλά τότε δεν είχαν δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις πτυχές του χαλάλ και του χαράμ, και μάλιστα δεν είχαν καν σκεφτεί ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πρόβλημα.
Είναι γνωστό ότι το Ισλάμ απαγορεύει ρητά την τοκογλυφία, αγωνίζεται διαρκώς εναντίον της, θεσπίζει διάφορους μηχανισμούς αλληλεγγύης για να κλείσει τους δρόμους προς την τοκογλυφία και θεωρεί την εξάλειψη της μάστιγας της τοκογλυφίας ως προϋπόθεση για την ευημερία και την ηρεμία της κοινωνίας. Εντούτοις, θα μπορούσε η ιερή θρησκεία μας να εγκρίνει θεσμούς που βασίζονται στην τοκογλυφία, οι οποίοι επιδιώκουν να διαποτίσουν με τόκο όλες τις εμπορικές και βιομηχανικές συναλλαγές, ακόμα και τις μικρότερες αποταμιεύσεις, προτρέπουν το λαό σε τοκογλυφία σε κάθε ευκαιρία, διαβρώνουν το αίσθημα αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων και καταργούν μια συνήθεια που διευκολύνει τον κόσμο των επιχειρήσεων, όπως η χορήγηση και η λήψη δανείων; Είναι αναμφισβήτητο ότι δεν θα το έκανε.
Σύμφωνα με την έκφραση του Μπεντιουζζαμάν:
«Το κέρδος των τραπεζών, που είναι οι πόρτες και οι πύλες της ριμπά (του τόκου), ωφελεί τους άπιστους και τους πιο σκληρούς και τους πιο ανόητους από αυτούς, και είναι απόλυτη ζημιά για τον ισλαμικό κόσμο.»
(1)
Η ενασχόληση με τόκους και τοκογλυφία απαγορεύεται και θεωρείται αμαρτία, τόσο στα ιερά κείμενα όσο και στις παραδόσεις. Η μετάφραση του στίχου είναι η εξής:
«Οι τοκογλύφοι θα αναστηθούν από τους τάφους τους σαν να είχαν καταληφθεί από δαιμόνιο. Και αυτό γιατί…»
«Η αγοραπωλησία είναι σαν τόκος.»
λένε. Ενώ ο Αλλάχ έχει επιτρέψει το εμπόριο και έχει απαγορεύσει την τοκογλυφία.»
(2)
Σύμφωνα με το ιερό χαντίθ, όσοι εμπλέκονται σε αμαρτία μέσω της τοκογλυφίας κατατάσσονται ως εξής:
«Αυτός που τρώει τόκους, αυτός που δίνει τόκους, αυτός που μαρτυρεί και αυτός που καταγράφει, όλοι αυτοί έχουν απομακρυνθεί από τη χάρη του Θεού.»
(3)
Στο ιερό κείμενο αναφέρονται ρητά μόνο όσοι τρώνε τόκους, ενώ στο ιερό χαντίθ αναφέρονται διαδοχικά εκείνοι που τρώνε, εκείνοι που δίνουν να φάνε, εκείνοι που μαρτυρούν και εκείνοι που το καταγράφουν.
«Μακριά από το έλεος του Θεού»
εκφράζονται από κοινού και συνολικά.
Ενώ η κατάσταση είναι έτσι, όσοι εργάζονται σε τραπεζικά ιδρύματα, αν και δεν τρώνε και δεν δίνουν τόκο άμεσα, ασχολούνται με τις συναλλαγές, διεκπεραιώνουν τους λογαριασμούς και την αλληλογραφία, και διευθύνουν τις διοικητικές εργασίες. Είτε είναι υπάλληλοι είτε διευθυντές, όπως αναφέρεται στο χαντίθ…
«γραμματέας»
έχει ενσωματωθεί στην έννοια.
Επομένως, δεν είναι σκόπιμο για κάποιον που γνωρίζει αυτά τα ζητήματα να εισέρχεται εν γνώσει του σε τέτοιου είδους ιδρύματα.
«Δεν μπόρεσα να βρω άλλη δουλειά», «Πρέπει να το κάνω από ανάγκη»
Δεν είναι δυνατόν να θεωρηθούν δικαιολογίες όπως αυτές ως αιτιολογίες που θα δικαιολογήσουν το άτομο και θα απαλλάξουν το άτομο από την ευθύνη του. Διότι η νόμιμη και θεμιτή σφαίρα είναι αρκετά ευρεία ώστε να καλύψει τις ανάγκες του ανθρώπου. Ίσως η αμοιβή για την εργασία που βρίσκει και κάνει στη θεμιτή σφαίρα να είναι κάπως χαμηλότερη σε σύγκριση με την άλλη, αλλά τουλάχιστον δεν θα είναι αμφίβολα χρήματα. Επιπλέον, είναι αρκετά δύσκολο να θεωρηθεί η εργασία σε ένα ίδρυμα που βασίζεται σε τόκους ως αναγκαιότητα.
«Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην εργασία σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες και δημόσιους οικονομικούς οργανισμούς και στην εργασία σε ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα; Διότι, και στον μισθό του δημοσίου υπαλλήλου αναμειγνύεται σε μεγάλο βαθμό ο τόκος.»
όσον αφορά εκφράσεις όπως:
Πρώτον, δεν είναι όλοι οι υπάλληλοι ή οι εργαζόμενοι σε άλλους επίσημους χώρους εργασίας που ασχολούνται με τη λογιστική των συναλλαγών με τόκους. Δηλαδή, ο υπάλληλος ή ο εργαζόμενος δεν ασχολείται άμεσα με τους τόκους. Αντίθετα, οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις που βασίζονται σε τόκους αφιερώνουν όλο το χρόνο εργασίας τους σε υπολογισμούς, συμβάσεις και συναλλαγές που σχετίζονται με τόκους.
Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα του κράτους δεν προέρχονται αποκλειστικά από τόκους. Η συντριπτική πλειοψηφία προέρχεται από φόρους και παρόμοιες πηγές που εισπράττονται από τον λαό. Ο υπάλληλος, λαμβάνοντας τον μισθό του, αποδέχεται τα χρήματα αυτά με την πρόθεση ότι προέρχονται από νόμιμες πηγές. Ακόμη και αν κάποιος κερδίζει χρήματα από παράνομες δραστηριότητες, όπως τυχερά παιχνίδια ή αλκοόλ, εάν εργάζεται σε μια νόμιμη εργασία, όπως η κατασκευή, ο μισθός που λαμβάνει ο εργαζόμενος είναι νόμιμος και θεμιτός.
Επιτρέπεται σε έναν μουσουλμάνο πιστωτή να πάρει το χρέος του από έναν μη μουσουλμάνο οφειλέτη από τα χρήματα που κέρδισε από το εμπόριο οινοπνευματωδών ποτών. (4) Παρόλο που η προέλευση αυτών των χρημάτων θεωρείται θρησκευτικά αμαρτωλή, η κατάσταση είναι διαφορετική για τον πιστωτή. Διότι αυτός παίρνει το δίκαιό του από τον οφειλέτη. Ο πιστωτής δεν φέρει καμία ευθύνη για το παράνομο κέρδος αυτών των χρημάτων. Η ευθύνη βαρύνει εξ ολοκλήρου τον οφειλέτη. Η κατάσταση του δημοσίου υπαλλήλου δεν θα πρέπει να διαφέρει από αυτή. Διότι ο υπάλληλος εκτελεί μια νόμιμη εργασία και αποκτά ένα ορισμένο δικαίωμα από την εργασία του. Και αυτό το δικαίωμα το πληρώνει το κράτος. Επομένως, όσοι εργάζονται σε τοκογλυφικά γραφεία δεν μπορούν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με έναν δημόσιο υπάλληλο.
Σε όσους έχουν εργαστεί σε ιδρύματα που λειτουργούν με βάση το επιτόκιο και έχουν αναζητήσει αργότερα το ζήτημα της νομιμότητας/απαγορευτικότητας της εργασίας τους, δεν συνιστάται να παραμείνουν και να συνεχίσουν εκεί, εφόσον βρουν άλλη εργασία για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Πρέπει να καταβάλλουν προσπάθεια και να επιδιώκουν να βρουν μια εργασία εντός των ορίων του επιτρεπτού.
Εν τω μεταξύ, οφείλει να προσπαθεί να ενισχύσει την πλευρά της αμοιβής, εκτελώντας καλύτερα τις πνευματικές και ισλαμικές του υπηρεσίες και καθήκοντα. Διότι οι καλές πράξεις εξαλείφουν και καθαρίζουν τις κακές πράξεις και τις αμαρτίες.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, εάν οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με το χαράμ έχουν και νόμιμες δραστηριότητες και κερδίζουν από αυτές, η κατάσταση είναι κάπως πιο ήπια, καθώς δεν μπορεί να κριθεί ότι όλα τα έσοδά τους είναι χαράμ. Ή, εάν αυτές οι επιχειρήσεις ασχολούνται με την κατασκευή δρόμων, την υδροδότηση, τις ηλεκτρολογικές εργολαβίες και άλλες ωφέλιμες δραστηριότητες, αυτό δεν θεωρείται καθεαυτόν εργασία σε χαράμ.
Τα παιδιά δεν ευθύνονται για τα παράνομα κέρδη των γονιών τους. Για να εξιλεωθούν, οι γονείς πρέπει να μετανοήσουν, να αποφύγουν στο μέλλον τα παράνομα κέρδη και να κάνουν πολλές φιλανθρωπίες.
Πηγές:
1. Επιστολές, σελ. 450
2. Σούρα Αλ-Μπακάρα, 275.
3. Μουσλίμ, Μουσάκατ, 105.
4. Dürer, l. 318.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
