Κάποιοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι η ασφάλιση αυτοκινήτου δεν είναι επιτρεπτή. Είναι επιτρεπτή η ασφάλιση αυτοκινήτου, της επιχείρησης ή του σπιτιού; Ποια είναι η θέση της θρησκείας μας σε αυτό;
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Σχετικά με αυτό, αμέσως.
“ναι”
ή
“όχι”
αντί να πούμε, θεωρούμε σκόπιμο να γίνουν γνωστές ορισμένες πληροφορίες.
Αν εξετάσουμε το σύστημα ασφάλισης, όπως εφαρμόζεται ευρέως σήμερα, πριν από την εξέταση της νομικής πλευράς του ζητήματος, θα δούμε ότι λειτουργεί κατ’ ουσίαν ως εξής: Τα μέλη εγγράφονται καταβάλλοντας ασφάλιστρα στην εταιρεία, στην οποία ασφαλίζουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Η ασφαλιστική εταιρεία, σε περίπτωση ατυχήματος που προκαλεί ζημιά σε περιουσιακό στοιχείο του ασφαλισμένου, αποζημιώνει τον ζημιωθέντα μέλος, συγκεντρώνοντας τα ασφάλιστρα που έχει λάβει από τα υπόλοιπα μέλη. Τα μέλη, εφόσον δεν υποστούν ατύχημα, δεν μπορούν να διεκδικήσουν κανένα δικαίωμα επί των ασφαλίστρων που έχουν καταβάλει. Συνεπώς, όλα τα χρήματα που συγκεντρώνονται από τα μέλη παραμένουν στο ταμείο της ασφαλιστικής εταιρείας.
Μετά από αυτή τη σύντομη εξήγηση, αν θέλουμε να εξετάσουμε το ζήτημα από θρησκευτική άποψη,
θα διαπιστώσουμε ότι προκύπτουν ορισμένα μειονεκτήματα:
Πρώτον,
Στην εν λόγω ασφάλιση, τίθεται ζήτημα αδικαιολόγητου κέρδους και απάτης. Συγκεκριμένα: Ένας ασφαλισμένος μπορεί να υποστεί μεγάλη οικονομική ζημία ή ατύχημα μετά από μερικούς μήνες καταβολής δόσεων. Στην περίπτωση αυτή, η ασφαλιστική εταιρεία καταβάλλει ολόκληρη την αξία της ζημίας. Μερικές φορές, όμως, καταβάλλει δόσεις για χρόνια χωρίς να υποστεί καμία καταστροφή ή ατύχημα. Έτσι, όλα τα ασφάλιστρα που κατέβαλε για χρόνια παραμένουν στην ασφαλιστική εταιρεία. Εδώ η εταιρεία αποκομίζει αδικαιολόγητο κέρδος. Αυτή η μορφή κέρδους δεν εγκρίνεται από τη θρησκεία μας. Στο 29ο εδάφιο της Σούρας Νίσα αναφέρεται:
«Ω εσείς που πιστεύετε, μην καταναλώνετε τα αγαθά σας μεταξύ σας με άδικα μέσα, εκτός αν πρόκειται για εμπόριο με αμοιβαία συγκατάθεση.»
Μια άλλη πτυχή του ζητήματος είναι ότι μια τέτοια πρακτική δεν εμπίπτει στις μορφές εμπορίου σύμφωνα με το Ισλαμικό δίκαιο.
Από την άλλη πλευρά,
Υπάρχουν άγνωστα στοιχεία στη σύμβαση με την ασφαλιστική εταιρεία. Δεν είναι γνωστό πότε θα συμβεί το ατύχημα, ούτε πόσο καιρό θα καταβάλλονται οι ασφαλιστικές εισφορές. Μια τέτοια σύμβαση, όμως, δεν είναι επιτρεπτή. Μαθαίνουμε ότι ο Προφήτης (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού) δεν ενέκρινε μια παρόμοια πρακτική. Ο Αγγελιοφόρος του Θεού (ειρήνη ας είναι επ’ αυτού) απαγόρευσε την πώληση των καρπών ενός δέντρου πριν ωριμάσουν, και όσων βρίσκονταν εκεί,
«Τι σημαίνει ωριμάζω;»
και απαντώντας στις ερωτήσεις είπε τα εξής:
«Είναι το κοκκίνισμα και το κιτρίνισμά του. Αν ο Θεός δεν δώσει τον καρπό, με τι θα νομιμοποιήσεις τα χρήματα του αδελφού σου στην πίστη;»
Το ίδιο ισχύει και για την ασφάλιση.
Τι θα λάβει η ασφαλιστική εταιρεία ως αντάλλαγμα για τις δόσεις που πληρώνει ο ασφαλισμένος που δεν έχει υποστεί ατύχημα;
Ένα άλλο;
Ένας λόγος για τον οποίο η ασφάλιση θεωρείται μη επιτρεπτή είναι η σχέση της με τον τόκο. Όπως είναι γνωστό, ο τόκος χωρίζεται σε δύο είδη: τον τόκο υπερτίμησης (riba-i fazl) και τον τόκο καθυστέρησης (riba-i nesîe).
Ρίμπα-ι φαζλ,
Είναι η ανταλλαγή μετρήσιμων και ζυγίσιμων αγαθών με άλλα του ίδιου είδους, με άμεση παράδοση και σε μεγαλύτερη ποσότητα. Όπως η ανταλλαγή ενός κιλού σιταριού με ενάμισι κιλό σιτάρι, με άμεση παράδοση.
Ρίμπα-ι νεσίε
Είναι η πώληση με πίστωση δύο πραγμάτων του ίδιου είδους, το ένα έναντι του άλλου. Ή η ανταλλαγή με πίστωση δύο πραγμάτων διαφορετικού είδους, αλλά ίσα ως προς τη μέτρηση, το ζύγισμα, τη σπορά ή την πώληση, το ένα έναντι του άλλου. Αυτού του είδους η πώληση δεν επιτρέπεται, ακόμα και αν οι ποσότητες είναι ίσες. Για παράδειγμα, δεν επιτρέπεται η πώληση με πίστωση δύο κιλών σιταριού έναντι ενός ή τριών κιλών σιταριού, ούτε η πώληση με πίστωση δύο κιλών σιταριού έναντι ενός, δύο ή τριών κιλών κριθαριού.
Εάν η ασφάλεια καταβάλει στον συμμετέχοντα ποσό μεγαλύτερο από την ασφαλιστική εισφορά που κατέβαλε σε περίπτωση καταστροφής, τότε πρόκειται για ριμπά-ι-φάζλ, ενώ εάν το καταβάλει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, τότε πρόκειται για ριμπά-ν-νεσίε.
Στην ασφάλιση, επίσης, τυχερά παιχνίδια ή
Υποψία για τζόγο
υπάρχει.
Μοιάζει με λαχείο. Στο λαχείο, χιλιάδες άνθρωποι αγοράζουν λαχνούς, και οι περισσότεροι δεν κερδίζουν τίποτα. Ωστόσο, μερικοί από τους συμμετέχοντες μπορεί να κερδίσουν. Η μεγάλη πλειοψηφία χάνει, ενώ ένας περιορισμένος αριθμός κερδίζει. Η ασφάλεια είναι παρόμοια. Ένας ασφαλισμένος που έχει ατύχημα λαμβάνει πολλαπλάσια από όσα έχει πληρώσει, ενώ ένα μέρος των χρημάτων που έχουν πληρώσει πολλοί ασφαλισμένοι για χρόνια δίνεται στον παθόντα, και το υπόλοιπο παραμένει στην εταιρεία. Όπως και στο λαχείο, υπάρχουν και εδώ χαμένοι και κερδισμένοι.
Επομένως, εξαιτίας όλων αυτών των μειονεκτημάτων, αποδεικνύεται ότι η μορφή ασφάλισης που βασίζεται σε προμήθειες δεν είναι νόμιμη στην εποχή μας.
Ωστόσο,
Η ασφάλιση συνταξιοδότησης δεν είναι έτσι.
Το κράτος μπορεί να πληρώνει μισθό σε άτομα που απασχολεί σε δημόσιες θέσεις ή σε άλλες εργασίες, καθώς και σε άτομα που δεν απασχολεί, αλλά τα οποία πληρώνει για λόγους σκοπιμότητας. Άλλωστε, σε περίπτωση θανάτου του ατόμου, τα χρήματα που παρακρατούνται για την ασφάλιση σύνταξης δεν παραμένουν στο κράτος. Η σύζυγος ή τα παιδιά του ατόμου συνεχίζουν να λαμβάνουν μισθό.
Υπάρχει και μια μορφή ασφάλισης που βασίζεται στην αρχή της αμοιβαιότητας, η οποία αποτελεί μια καθαρά αμοιβαία βοήθεια. Αυτή η ασφάλιση ιδρύεται με τα χρήματα που καταβάλλουν άτομα που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τον ίδιο κίνδυνο. Εάν συμβεί ατύχημα σε οποιοδήποτε μέλος, η ζημιά του μέλους αποζημιώνεται από τα συγκεντρωμένα χρήματα. Εάν τα προηγουμένως συγκεντρωμένα χρήματα δεν επαρκούν για την αποζημίωση της ζημιάς, ζητούνται ξανά χρήματα από τα μέλη. Εάν περισσέψουν χρήματα μετά την αποζημίωση της ζημιάς, αυτά είτε επιστρέφονται στα μέλη είτε διατηρούνται ως αποθεματικό για μελλοντικά ατυχήματα. Ακόμη και αν τα συγκεντρωμένα χρήματα επενδυθούν, τα κέρδη διανέμονται στα μέλη. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να θεσπιστεί μια τέτοια αμοιβαία βοήθεια. Πράγματι, σε ορισμένες ισλαμικές χώρες, υπό τη διαχείριση των ισλαμικών τραπεζών, υπάρχουν ασφαλιστικές εταιρείες που βασίζονται στην αρχή της αμοιβαιότητας.
(βλ. Mehmed PAKSU, Χαλάλ Χαράμ, Εκδόσεις Nesil, Δεκέμβριος 1998, σελ. 39-42)
Σημείωση του συντάκτη:
Η κατάσταση που αναφέρεται στο τέλος της απάντησης ισχύει και στη χώρα μας. Ορισμένες ασφαλιστικές εταιρείες έχουν ιδρυθεί με σκοπό την αλληλοβοήθεια. Πρέπει να ρωτήσουμε με ποιο σύστημα λειτουργούν. Στην περίπτωση αυτή, η ίδρυση και η λειτουργία ενός τέτοιου ασφαλιστικού πρακτορείου είναι επιτρεπτή και τα κέρδη του είναι θεμιτά.
* * *
Η πρακτική της ασφάλισης αγαθών και της διεκδίκησης αποζημίωσης από την ασφαλιστική εταιρεία σε περίπτωση ατυχήματος έχει εισέλθει στον ισλαμικό κόσμο τα τελευταία δύο αιώνες.
Σύμφωνα με αυτό, όποιος ασφαλίζει το κατάστημά του, το αυτοκίνητό του ή κάποια άλλη περιουσία του, πληρώνει ένα ορισμένο ποσό χρημάτων κάθε χρόνο. Αν δεν συμβεί ατύχημα ή καταστροφή μέσα στο έτος, τα χρήματα που έχει πληρώσει χάνονται, αλλά αν συμβεί ατύχημα, η εταιρεία αποζημιώνει τη ζημιά.
Οι ισλαμιστές μελετητές, εξετάζοντας τέτοιου είδους ασφαλιστικές συμβάσεις, λαμβάνουν υπόψη ορισμένα ζητήματα. Μερικά από τα ζητήματα που εξετάζουν είναι τα εξής:
1.
Η ασφαλιστική σύμβαση δεν πληροί τον όρο της εμπορικής συμφωνίας. Αν τον πληρούσε, ο καταθέτης θα συμμετείχε τόσο στα κέρδη όσο και στις ζημιές της ασφάλισης. Αυτό δεν συμβαίνει.
2.
Αν το εμπόρευμα κάποιου που επένδυσε χρήματα υποστεί ζημιά, αποζημιώνεται, αλλιώς όχι. Άρα, σε αυτή την περίπτωση υπάρχει ένα στοιχείο τυχαιότητας. Στα τυχερά παιχνίδια, αν η τύχη ευνοήσει, κερδίζεις, αλλιώς όχι.
3.
Η ασφαλιστική εταιρεία, όταν αποζημιώνει μια ζημιά, δεν πληρώνει από τα δικά της χρήματα, αλλά από τα χρήματα που έχει συγκεντρώσει από τους άλλους μετόχους. Ωστόσο, οι άλλοι μέτοχοι δεν έχουν καταθέσει χρήματα για να αποζημιωθεί η ζημιά κάποιου άλλου.
4.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες ασχολούνται με τοκογλυφία, συσσωρεύοντας πλούτο από τόκους με τα χρήματα που λαμβάνουν από τους ασφαλισμένους. Άρα, η ασφαλιστική εταιρεία δεν είναι φιλανθρωπική οργάνωση, αλλά κερδοσκοπική. Συλλέγουν τα χρήματα από πολλούς ανθρώπους που υποκύπτουν σε φόβους και ανησυχίες, συγκεντρώνοντας έτσι ένα τεράστιο κεφάλαιο.
Οι ισλαμιστές μελετητές, εξετάζοντας την ασφάλιση από τις πλευρές που αναφέραμε, δεν την θεωρούν νόμιμη οργάνωση λόγω των προαναφερθέντων όρων. Πράγματι,
Παγκόσμια Ισλαμική Ένωση
Η απόφαση που έλαβε η i, σε στενή συνεννόηση με τη συμμαχία, περιλαμβάνει επίσης τις ακόλουθες απόψεις επί του θέματος:
1.
Υπάρχει τεράστια απάτη στην καταβολή χρημάτων στην ασφαλιστική εταιρεία. Διότι αν δεν συμβεί ατύχημα, τα χρήματα που καταβάλλονται χάνονται. Όπως και στη λοταρία. Στη λοταρία, αν δεν κερδίσεις, τα χρήματα που καταβάλλονται χάνονται και δεν μπορείς να διεκδικήσεις τίποτα.
2.
Στην ασφάλιση υπάρχει και το ζήτημα του τόκου. Αν τα χρήματα που καταβάλλονται επιστρέφονται ακριβώς όπως δόθηκαν, υπάρχει τόκος χρήσης κατά τη διάρκεια του χρόνου. Αν δοθεί κάτι παραπάνω, η διαφορά είναι τόκος.
3.
«Μην παίρνετε ο ένας τα υπάρχοντα του άλλου χωρίς νόμιμη αιτία.»
Αυτό έρχεται σε αντίθεση και με το νόημα του στίχου. Η πιθανότητα ατυχήματος δεν αποτελεί νόμιμη αιτία. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πάρει τα χρήματα κάποιου άλλου με μια απλή υπόθεση.
— Η ασφάλεια δεν έρχεται σε αντίθεση με τις ισλαμικές αρχές, έτσι δεν είναι;
1.
Όποιος επενδύει χρήματα σε μια ασφαλιστική εταιρεία, πρέπει να συμμετέχει στα κέρδη και στις ζημιές της.
2.
Οι εταίροι πρέπει να αποφασίσουν με κοινή συναίνεση για την αποζημίωση των ζημιών που υπέστησαν οι πληγέντες.
3.
Η ασφάλιση δεν πρέπει να ασχολείται με τις τοκογλυφικές δραστηριότητες.
Δηλαδή, οι μουσουλμάνοι θα πρέπει να ενωθούν και να δημιουργήσουν ένα ταμείο για τις καταστροφές που προκαλούν ζημιές, όπως πυρκαγιές, ατυχήματα, πλημμύρες κ.λπ. Σε αυτό το ταμείο θα καταβάλλονται χρήματα με σκοπό την παροχή βοήθειας σε περίπτωση ζημιάς, και αν δεν υπάρξει ζημιά, τα κέρδη θα μοιράζονται μεταξύ των καταθετών. Έτσι, δεν θα πρέπει να καταλήξουμε στο αποτέλεσμα όπου μια μικρή μειονότητα πλουτίζει και μια μεγάλη μάζα φτωχαίνει, με την εκμετάλλευση του μεγάλου κεφαλαίου που δημιουργείται από τις ανησυχίες των ανθρώπων που επενδύουν σε ασφάλειες, και το οποίο οικειοποιούνται λίγοι άνθρωποι που κατέχουν τις εταιρείες. Μπορούμε να συνοψίσουμε το συμπέρασμα ως εξής:
— Είναι δυνατόν να δημιουργηθεί ένα σύστημα ασφάλισης σύμφωνο με τις ισλαμικές αρχές. Πρέπει να γίνουν μελέτες επ’ αυτού, και οι θρησκευόμενοι να ενωθούν για να δημιουργήσουν ένα ταμείο.
Κάντε κλικ εδώ για περισσότερες πληροφορίες:
– Μπορείτε να μου δώσετε λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ασφάλιση; Είναι επιτρεπτό να ασφαλίσω σπίτι, αυτοκίνητο, επιχείρηση, να κάνω ασφάλεια αυτοκινήτου και υγείας;
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
