Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
(…)
Τα εμπόδια στην κληρονομιά είναι τα εξής:
Υπάρχει κατηγορία φόνου για εκείνον που σκότωσε τον κληρονομούμενο του, με σκοπό να αποκτήσει γρήγορα την περιουσία του. Υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των νομικών σχολών ότι εκείνος που σκότωσε τον συγγενή του θα στερηθεί την κληρονομιά του. Ωστόσο, υπάρχει διαφωνία μεταξύ των νομικών σχολών σχετικά με το ποια είδη φόνου αποτελούν εμπόδιο στην κληρονομιά. Στο χαντίθ:
Δ
Τα χαντίθ αποτελούν απόδειξη γι’ αυτό. Ο λόγος είναι η διακοπή της σχέσης κηδεμονίας μεταξύ μουσουλμάνου και μη μουσουλμάνου.
Σύμφωνα με αυτή την κατάσταση, για παράδειγμα, δεν θα υπάρξει κληρονομική διαδοχή μεταξύ ενός μουσουλμάνου άνδρα και της μη μουσουλμάνας συζύγου του, και επειδή τα παιδιά που γεννιούνται από αυτούς θα θεωρούνται μουσουλμάνοι ακολουθώντας τον πατέρα, δεν θα υπάρξει κληρονομική διαδοχή μεταξύ αυτών και της μη μουσουλμάνας μητέρας τους.
Ωστόσο, ο Μουάζ ιμπν Τζαμπάλ και ο Μουαβία, καθώς και ορισμένοι από τους Ταμπιούν, όπως ο Μεσρούκ ιμπν αλ-Ατζντά, ο Σαΐντ ιμπν αλ-Μουσεγίμπ, ο Ιμπραχίμ εν-Ναχάι και άλλοι μελετητές, διαφωνούν. Σύμφωνα με αυτούς, ο μουσουλμάνος κληρονομεί από τον άπιστο, αλλά ο άπιστος δεν κληρονομεί από τον μουσουλμάνο. Το επιχείρημά τους βασίζεται στη γενική έννοια των παρακάτω χαντίθ:
Υπάρχει και παράδειγμα από την εποχή των Σαχάμπα. Όταν πέθανε ένας Εβραίος, άφησε πίσω δύο γιους, έναν Εβραίο και έναν Μουσουλμάνο. Όταν ο Εβραίος γιος θέλησε να πάρει όλη την κληρονομιά, ο Μουσουλμάνος γιος προσέφυγε στο δικαστήριο και ζήτησε το δίκαιό του. Ο Μουάζ ιμπν Τζεμπέλ (θ. 18/639), ο οποίος δίκασε την υπόθεση, έκανε τον Μουσουλμάνο κληρονόμο του Εβραίου.
Σύμφωνα με όσους υποστηρίζουν αυτή την άποψη, ένας μουσουλμάνος μπορεί να κληρονομήσει την περιουσία που άφησαν οι μη μουσουλμάνοι γονείς του.
Από την άλλη πλευρά, οι μη μουσουλμάνοι μπορούν να κληρονομούν ο ένας τον άλλον. Διότι οι άπιστοι θεωρούνται ένα έθνος.
Η γενική έννοια του στίχου περιλαμβάνει όλους τους μη μουσουλμάνους.
Αυτό εκφράζει και η στίχος. Μόνο οι Μαλικίτες,
Οποιος εγκαταλείπει το Ισλάμ ονομάζεται “αποστάτης”. Επειδή ο αποστάτης θεωρείται πνευματικά νεκρός, δεν μπορεί να κληρονομήσει ούτε από μουσουλμάνο ούτε από άπιστο. Υπάρχουν, ωστόσο, διαφωνίες σχετικά με τη διαδοχή της περιουσίας του αποστάτη.
Σύμφωνα με τους Σαφιίτες, τους Μαλικίτες και τους Χανμπελίτες, ο αποστάτης δεν μπορεί να κληρονομήσει, ούτε μπορεί να κληρονομηθεί από άλλον, όπως συμβαίνει με τον άθεο. Όλη η περιουσία του καταγράφεται ως φέι (εισόδημα από λάφυρα) για το μπεϊτ-υλ-μαλ (ταμείο του κράτους). Διότι με την αποστασία του, θεωρείται ότι κήρυξε πόλεμο κατά της ισλαμικής κοινωνίας και η περιουσία του πρέπει να υπαχθεί στους κανόνες που ισχύουν για την περιουσία του εχθρού. Ωστόσο, αυτοί οι κανόνες εφαρμόζονται μόνο εάν ο αποστάτης πεθάνει στην αποστασία του. Ενώ ζει, η περιουσία του παραμένει δεσμευμένη. Εάν επιστρέψει στο Ισλάμ, η περιουσία του του επιστρέφεται.
Οι μουσουλμάνοι κληρονομούν ο ένας τον άλλον, ανεξάρτητα από την υπηκοότητα τους. Η υπηκοότητα σε διαφορετικά κράτη δεν αποτελεί εμπόδιο για την κληρονομιά μεταξύ μουσουλμάνων. Για παράδειγμα, ένας μουσουλμάνος στην Τουρκία μπορεί να κληρονομήσει έναν συγγενή του μουσουλμάνο στην Αίγυπτο. Διότι το Νταρ-ελ-Ισλάμ θεωρείται η μόνη πατρίδα για τους μουσουλμάνους. Η μετέπειτα κυριαρχία των απίστων στο Νταρ-ελ-Ισλάμ, η ύπαρξη διαφορετικών συστημάτων και καθεστώτων ή η διακοπή της σύνδεσης δεν αλλάζει το αποτέλεσμα. Επομένως, εάν ένας μουσουλμάνος πεθάνει στο Νταρ-ελ-Χαρμπ, οι κληρονόμοι του που ζουν στο Νταρ-ελ-Ισλάμ τον κληρονομούν.
Η εθνική διάκριση αποτελεί εμπόδιο κληρονομιάς για τους μη μουσουλμάνους. Για παράδειγμα, ένας μη μουσουλμάνος υπήκοος του Ισλάμ δεν μπορεί να κληρονομήσει έναν συγγενή μη μουσουλμάνο υπήκοο ξένης χώρας. Εδώ, η κληρονομιά…
Σύμφωνα με τους Μαλικίτες, τους Χανμπαλίτες και τους Ζαχιρίτες, η διαφορά υπηκοότητας δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση εμπόδιο στην κληρονομιά.
Από τα εμπόδια αυτά, η δολοφονία του κληρονομουμένου και η δουλεία είναι μονομερείς. Δηλαδή, αυτοί δεν μπορούν να κληρονομήσουν από άλλον, αλλά άλλος μπορεί να κληρονομήσει από αυτούς. Σε αυτά προστίθενται και άλλα εμπόδια, όπως η αδυναμία προσδιορισμού της ημερομηνίας θανάτου του κληρονομουμένου και η άγνοια του ποιος είναι ο κληρονόμος.
(Σαμίλ Ι.Α., Κληρονομία άρθ.)
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
