Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Σήμερα, σε ορισμένες περιοχές της χώρας μας και σε ορισμένες άλλες ισλαμικές χώρες, παρατηρείται ότι οι γυναίκες, ιδιαίτερα οι νεαρές, φορούν στους δρόμους ένα είδος πέπλου που καλύπτει το πρόσωπό τους, αφήνοντας όμως τα μάτια εκτεθειμένα, επιτρέποντας παράλληλα σε εκείνη που το φορά να βλέπει έξω. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα μέρος του πέπλου καλύπτει το πρόσωπο, αφήνοντας εκτεθειμένα μόνο τα μάτια ή ένα μάτι.
Το ζήτημα του εάν το πρόσωπο μιας γυναίκας πρέπει να καλύπτεται στο δρόμο ή παρουσία ξένων ανδρών μπορεί να αξιολογηθεί από ισλαμική άποψη ως εξής:
Στο Κοράνι, τα όρια της κάλυψης της γυναίκας ορίζονται ως εξής:
«Ω Προφήτη! Πες στις πιστές γυναίκες να συγκρατούν τα βλέμματά τους από το απαγορευμένο, να προστατεύουν την τιμή και την αγνότητά τους, και να μην επιδεικνύουν τα στολίδια τους, εκτός από όσα είναι φανερά. Να ρίχνουν τα μαντήλια τους πάνω από τα στήθη τους.» (Αλ-Νουρ, 24/31)
«Ω Προφήτη! Πες στις γυναίκες σου, στις κόρες σου και στις γυναίκες των πιστών να φορούν τα μανδύα τους όταν βγαίνουν έξω. Αυτό είναι πιο κατάλληλο για να αναγνωρίζονται και να μην ενοχλούνται.»
(Αλ-Αχζάμπ, 33/59)
“Μην αφήνετε τα μαλλιά σας να πέφτουν ελεύθερα όπως οι γυναίκες της πρώτης εποχής της άγνοιας.”
(Αλ-Αχζάμπ, 33/33);
«Οι γυναίκες ας μην χτυπούν τα πόδια τους στο έδαφος για να γίνουν αντιληπτά τα κρυμμένα κοσμήματά τους».
(Αλ-Νουρ, 24/31)
Στους παραπάνω στίχους, ένα
“κάλυμμα κεφαλής”
, και επίσης
“εξωτερικό κάλυμμα”
Αναφέρονται δύο είδη μαντηλιών. Σκοπός της κάλυψης του κεφαλιού με μαντήλι που φτάνει πάνω από το λαιμό είναι να καλυφθούν το κεφάλι, τα μαλλιά, τα αυτιά, ο λαιμός, το στήθος και το ντεκολτέ της γυναίκας. Διότι οι γυναίκες της Αραβίας πριν από το Ισλάμ δεν είχαν εντελώς ακάλυπτο το κεφάλι. Έδεναν τα μαντήλια τους πίσω από το λαιμό ή τα άφηναν να πέφτουν στην πλάτη, το ντεκολτέ τους ήταν ανοιχτό, το στήθος και τα κοσμήματά τους ήταν εκτεθειμένα. Το εξωτερικό μαντήλι, από την άλλη, είναι ένα μαντήλι που καλύπτει το σώμα της γυναίκας, δεν αφήνει να φανεί τίποτα από κάτω και είναι αρκετά φαρδύ ώστε να μην αποκαλύπτει τις γραμμές του σώματος.
Δεν υπάρχει σαφήνεια στα εδάφια που αναφέρονται στην κάλυψη του προσώπου. Ωστόσο,
«να μην αποκαλύπτουν τα στολίδια τους ή τα σημεία όπου φορούν τα στολίδια»
Από την εν λόγω δήλωση, οι ισλαμιστές νομικοί έχουν συζητήσει εάν το πρόσωπο της γυναίκας, θεωρούμενο ως τόπος καλλωπισμού και ομορφιάς, πρέπει να καλύπτεται ή όχι.
Σύμφωνα με τους Χαναφίτες και τους Μαλικίτες,
Στο εδάφιο που επιβάλλει την κάλυψη:
“εκτός από τα σημεία που αποκαλύπτονται από τα κοσμήματα”
Η φράση (Νουρ, 24/31) υποδεικνύει ότι υπάρχουν ορισμένα μέρη του σώματος της γυναίκας που δεν είναι υποχρεωμένη να καλύπτει στο δρόμο. Αυτά τα μέρη είναι το πρόσωπο και τα χέρια. Αυτή η άποψη έχει μεταφερθεί από ορισμένους Σαχάμπα και Ταμπιίν. Σε αυτούς ανήκουν ο Σαΐντ μπιν Τζουμπέιρ, ο Ατά και ο Δαχάκ (βλ. αλ-Ταμπερί, Τζαμι’ αλ-Μπεγιάν φι Τεφσίρ αλ-Κουράν, XVIII/118).
Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που στηρίζουν αυτήν την άποψη είναι το εξής χαντίθ, το οποίο μεταφέρεται από την Αίσα (ρ.α.):
«Η Ασμά (πέθανε το 73/692), κόρη του Αμπού Μπακρ (ρα), ήρθε στον Αγγελιοφόρο του Θεού φορώντας ένα λεπτό φόρεμα. Ο Αγγελιοφόρος του Θεού (σας) γύρισε το πρόσωπό του από αυτήν και είπε:»
«Ω Εσμά! Όταν η γυναίκα φτάσει στην ηλικία της εμμηνόρρυσίας, δεν είναι πρέπον να φαίνονται άλλα μέρη του σώματός της εκτός από αυτά και αυτά.»
Ενώ το έλεγε αυτό, έδειξε το πρόσωπο και τα χέρια του” (Αμπού Νταβούντ, Λιμπάς, 31; Κουρτουμπί, ελ-Τζαμί’ Λι Αχκάμιλ-Κουρ’άν, Βηρυτός 1405, XII, 229).
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ομοφωνία ότι η γυναίκα μπορεί να αφήνει τα χέρια και το πρόσωπό της ακάλυπτα κατά την προσευχή. Εκτός προσευχής, αυτά τα μέρη δεν πρέπει να θεωρούνται αουρέτ (αποκρυπτέα μέρη). Διότι η κάλυψη των αουρέτ μερών κατά την προσευχή είναι υποχρεωτική. Η μη κάλυψη αυτών των μερών υποδηλώνει ότι δεν είναι υποχρεωτική. Η γυναίκα αφήνει επίσης τα χέρια και το πρόσωπό της ακάλυπτα κατά το Χατζ.
Όπως η γυναίκα χρειάζεται να έχει τα χέρια της ελεύθερα για να εργαστεί, να κρατήσει τα απαραίτητα αντικείμενα, ακόμα και να φορέσει το μαντήλι της, έτσι δυσκολεύεται να καλύψει το πρόσωπό της όσον αφορά την όραση και την αναπνοή. Από την άλλη πλευρά, σε περιπτώσεις όπως η μαρτυρία, η δίκη και ο γάμος, είναι απαραίτητο να αποκαλυφθεί το πρόσωπο. Γι’ αυτό…
“Οι ανάγκες εκτιμώνται ανάλογα με την ποσότητά τους.”
κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με το να ανοιχτούν. (Elmalılı, Hak Dini Kur’an Dili, Κωνσταντινούπολη 1960, V, 3505, 3506).
Σύμφωνα με τους Σαφιίτες και τους Χαμπαλίτες
Το πρόσωπο και τα χέρια θεωρούνται επίσης μέρη του σώματος που πρέπει να καλύπτονται. Σύμφωνα με αυτούς,
“Να μην αποκαλύπτουν τα στολίδια τους”
Η στίχος απαγορεύει την αποκάλυψη των στολιδιών. Τα στολίδια είναι είτε εκ φύσεως, όπως το πρόσωπο και τα χέρια, είτε τεχνητά, όπως ρούχα, κοσμήματα, μακιγιάζ, βάψιμο φρυδιών κ.λπ. Εφόσον η στίχος απαγορεύει απολύτως την αποκάλυψη των στολιδιών, δεν πρέπει να αποκαλύπτονται μέρη του σώματος που θεωρούνται στολίδια παρουσία ξένων ανδρών. Αυτές οι δύο σχολές σκέψης…
“Εκτός από τα μέρη των κοσμημάτων που είναι εκτεθειμένα…”
ερμήνευσε την έκφραση ως το άνοιγμα του καλύμματος από τον άνεμο, το ξετύλιγμα του δεσμού κ.λπ., χωρίς πρόθεση ή σχεδιασμό (Muhammed Alî es-Sâbûnî, Tefsîru Âyâtil-Ahkâm, Δαμασκός 1397/ 1977, II, 155).
Τα αποδεικτικά στοιχεία στα οποία βασίζονται από το Χαντίθ είναι τα εξής: Τζαμπίρ μπιν Αμπντιλλάχ,
“Ρώτησα τον απεσταλμένο του Θεού για την κατάσταση του βλέμματος, όταν ξαφνικά κοίταξε.”
“Γύρισε το βλέμμα σου αλλού.”
είπε.” (Αμπού Νταβούντ, Νικάχ, 43; Τιρμίζι, Εντέμπ, 28; Αχμέντ μπιν Χανμπέλ, IV, 358, 361).
Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο νου όταν κοιτάζεις ξαφνικά κάπου, είναι το χέρι και το πρόσωπο της γυναίκας. Αναφέρεται ότι ο Αμπντουλλάχ ιμπν Αμπάς (ρ.α.) είπε:
«Ο Αγγελιοφόρος του Θεού είχε πάρει τον Φαντλ μπιν Αμπάς μαζί του στο προσκύνημα. Ο Φαντλ ήταν ένας όμορφος νεαρός με ωραία μαλλιά. Μια γυναίκα ήρθε και ζήτησε από τον Αγγελιοφόρο του Θεού μια φετφά. Ο Φαντλ την κοιτούσε και εκείνη τον κοιτούσε. Ο Αγγελιοφόρος του Θεού έστρεψε το πρόσωπο του Φαντλ προς την άλλη πλευρά.»
(Μπουχάρι, Μεγαζί, 77; Χατζ, Ι; Μουσλίμ, Χατζ, 407).
Η κάλυψη εδώ,
λόγω του κινδύνου να υποκύψει κανείς σε πειρασμό, δηλαδή να οδηγηθεί σε μοιχεία. Ωστόσο, στα χαντίθ…
“Καλύψτε το πρόσωπο της γυναίκας”
ή
“Το πρόσωπο της γυναίκας είναι επίσης αβρέτ (αποκαλυπτέο).”
Η σημασία δεν έχει εκφραστεί με σαφήνεια. Επιδιώχθηκε η αποτροπή του να κοιτάζουν ορισμένοι σύντροφοι του Προφήτη τις γυναίκες με πόθο ή να τις ενοχλούν με βλέμματα που υποδηλώνουν κάτι τέτοιο. Εφόσον υπήρχε φόβος τέτοιας διαφθοράς, θα έπρεπε να επιδιωχθεί η διαφύλαξη της αγνότητας των πιστών γυναικών και η αποφυγή του να γίνονται στόχος προσεκτικών βλεμμάτων από τους άνδρες. Δεδομένου ότι δεν έχει μεταφερθεί με σαφήνεια ότι οι γυναίκες σύντροφοι του Προφήτη κάλυπταν τα πρόσωπά τους, δεν μπορεί να γίνει λόγος για ομοφωνία (ιτζμά) επί του θέματος.
Είναι δύσκολο να πει κανείς αν η κάλυψη με πέπλο είναι υποχρεωτική ή απλώς μια καλή πρακτική.
Ίσως είναι ένας τρόπος προστασίας που υιοθετούν ορισμένες νεαρές και όμορφες γυναίκες για να προστατευτούν από τα ενοχλητικά βλέμματα των ανδρών και να διατηρήσουν τον εσωτερικό τους κόσμο πιο αγνό.
(Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. Kurtubî, ό.π., XII, 229 κ.εξ.; es-Sâbunî, ό.π., II, 154 κ.εξ.; et-Taberî, ό.π., XVIII, 118; Muhammed Eyyûb Kâkül, 2η έκδοση, Συρία, χ.χ., σ. 27 κ.εξ.; Elmalılı, ό.π., V, 3505 κ.εξ.; İbrahim Cemel, Βιβλίο Φικχ για τις Μουσουλμάνες Γυναίκες, μετάφραση Beşir Eryarsoy, Κωνσταντινούπολη 1989, σ. 124 κ.εξ.; Faruk Beşer, Εγχειρίδιο Θρησκευτικών Υποχρεώσεων για τις Γυναίκες, Κωνσταντινούπολη 1989, σ. 243 κ.εξ.).
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
