Γιατί ο Ιμάμ Μπουχάρι ήταν αντίθετος με τη χρήση της αναλογίας και της λογικής κατά την έκδοση αποφάσεων;

Απάντηση

Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,

Στον ισλαμικό κόσμο γενικά.

«οπαδοί των χαντίθ»

και

«οι έχοντες γνώμη»

έχουν διαμορφωθεί δύο σχολές σκέψης.

Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές των χαντίθ (παραδόσεων του Προφήτη), τα κείμενα και οι αναφορές (χαντίθ) είναι ικανά να απαντήσουν σε όλα τα ζητήματα, επομένως η αναλογία (κίγιας) είναι περιττή. Στην ουσία, η αναλογία είναι ένα είδος γνώμης και ερμηνείας, άρα εμπεριέχει το ενδεχόμενο λάθους. Αντίθετα, τα κείμενα (νασσ) εκφράζουν αλάνθαστες και οριστικές αποφάσεις. Επομένως, πρέπει να καταφεύγουμε στις αναφορές (χαντίθ) και στις παραδόσεις (σούννα), όχι στην αναλογία.

Για το σκοπό αυτό, οι συλλέκτες των χαντίθ ταξινόμησαν και οργάνωσαν τα χαντίθ που είχαν συλλέξει, ανάλογα με τα θέματα, όπως τα κεφάλαια των βιβλίων της φικχ. Εν τω μεταξύ,

Μπουχάρι, Ιμπν Ματζέ

και

Δαρίμιος

Ορισμένοι μελετητές των χαντίθ, όπως ο [όνομα], έχουν αφιερώσει κεφάλαια στις συλλογές τους για να καταδικάσουν την αναλογία και την προσωπική γνώμη.


Για παράδειγμα:

Ο Μπουχάρι, στο Σαχίχ του, αφιέρωσε το 7ο κεφάλαιο του Κιτάμπ αλ-Ιτισάμ σε αυτό το θέμα.

«Περί όσων αναφέρονται ως ελαττώματα της γνώμης και της δυσκολίας της σύγκρισης»


(Καταδίκη της επιτηδευμένης και της καταναγκαστικής/τεχνητής σύγκρισης)

χρησιμοποίησε τον τίτλο. Κάτω από αυτόν τον τίτλο,

-Από την αφήγηση του Αμπντουλλάχ μπιν Αμρ (μπιν αλ-Ας)-

Ένα από τα χαντίθ που αναφέρει είναι το εξής:


«Ο Αλλάχ, αφού δώσει γνώση στους ανθρώπους, δεν την παίρνει πίσω. Αλλά παίρνει τις ψυχές των σοφών, και μένουν πίσω άμαθοι άνθρωποι, από τους οποίους ζητούνται φετφάδες (θρησκευτικές αποφάσεις), και αυτοί δίνουν φετφάδες με τη δική τους γνώμη (με αναλογία). Έτσι, και οι ίδιοι πλανώνται και πλανεύουν και τους άλλους.»


(Μπουχάρι, Ιτισάμ, 7)

Δεν υπάρχει τίποτα παράξενο σε αυτό. Διότι, κάθε άνθρωπος αγαπά το επάγγελμα με το οποίο ασχολείται σε όλη του τη ζωή και πιστεύει ότι είναι το σωστότερο. Πράγματι, οι οπαδοί της λογικής κατηγορούν τους οπαδούς της παράδοσης για στείρα απομνημόνευση, χωρίς να γνωρίζουν την αλήθεια, ενώ οι οπαδοί της παράδοσης κατηγορούν τους οπαδούς της λογικής ότι ενεργούν σύμφωνα με το δικό τους μυαλό, παραβιάζοντας το Κοράνι και τη Σούννα.

– Παρόλο που ο Μπουχάρι, σε γενικές γραμμές, ακολουθούσε την πίστη των αχλ-ι χαντίθ και δεν αποδεχόταν την αναλογία, στα κείμενα…

επιτρέπει μια οριοθετημένη συλλογιστική.


(Μπουχάρι, Ιτισάμ, 12; Μπουχάρι, Χαλκ αλ-αφά’ιλ-ιμπάδ, σ. 154)

Πράγματι

τα λόγια ενός μεθυσμένου που έχει χάσει τα λογικά του δεν έχουν καμία νομική αξία.

και η κυριαρχία του

(Σουμπκί, ΙΙ, 222)

Αυτό πρέπει να θεωρηθεί ως απόδειξη της αξίας που έδινε στη λογική. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τις αναφορές του στο έργο του με τίτλο “Halku efâli’l-ibâd”, επηρεάστηκε από τις απόψεις των Abdullah b. Mübârek, Abdurrahman b. Mehdî, Ebû Ubeyd Kasım b. Sellâm, Fudayl b. İyâz, Süfyân b. Uyeyne και Nuaym b. Hammâd σε θέματα δογμάτων, υιοθετώντας τις απόψεις τους.

Μπορούμε να συνοψίσουμε τις απόψεις του Μπουχάρι σχετικά με την πίστη ως εξής:

Όλες οι διατάξεις του Ισλάμ θεσπίστηκαν με σκοπό να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα των μουσουλμάνων, τόσο τα εγκόσμια όσο και τα μεταθανάτια, και στις εντολές του Θεού υπάρχουν αναρίθμητες σοφίες, γνωστές και άγνωστες. Η προσπάθεια να τις ερευνήσουμε και να τις ανακαλύψουμε είναι σημαντική για την καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία του Ισλάμ.

Ωστόσο, επειδή οι λόγοι των διατάξεων που εμπίπτουν στον τομέα της λατρείας είναι άγνωστοι, οι μελετητές δεν είδαν με καλό μάτι τις ερωτήσεις που αποσκοπούσαν στην κατανόηση της αιτίας και του λόγου τους. Για παράδειγμα, ο Ιμάμ Σατίμπι, σε θέματα που σχετίζονται με τον τομέα των λατρευτικών πράξεων, των οποίων την αιτία και τον λόγο δεν μπορεί να συλλάβει η λογική…

«γιατί» και «διάτί»

θεώρησε αμαρτωλό να θέτει τέτοιες ερωτήσεις. Έδωσε ως παράδειγμα την ερώτηση γιατί η γυναίκα που έχει περίοδο δεν αναπληρώνει τις προσευχές της αλλά αναπληρώνει τη νηστεία της. Διότι αυτός ο άνθρωπος ρωτάει κάτι που ο νους του δεν μπορεί να καταλάβει.

(Αλ-Σατίμπι, Αλ-Μουαφάκατ, μετάφραση: Μεχμέτ Ερντογάν, Κωνσταντινούπολη: Εκδόσεις Ιζ, 2003, σελ. 324)

Σχετικά με την αναπλήρωση των θρησκευτικών υποχρεώσεων που οι γυναίκες δεν μπορούν να εκπληρώσουν κατά την περίοδο της εμμήνου ρύσεως, ο Ιμάμ Μπουχάρι αναφέρει τα εξής λόγια του Αμπού Ζινάντ:


«Οι σουννέδες και οι διάφορες μορφές του δικαίου (σχαριακές διατάξεις) έρχονται συχνά με τρόπο που ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να κατανοήσει. Οι μουσουλμάνοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να τις υπακούσουν. Για παράδειγμα, η γυναίκα που έχει περίοδο αναπληρώνει την νηστεία αλλά όχι την προσευχή.»


(Μπουχάρι, Σαούμ 41)

Η Αίσα, η σύζυγος του Προφήτη Μωάμεθ, απάντησε σε μια γυναίκα που ρώτησε γιατί μια γυναίκα σε εμμηνόρροια αναπληρώνει τις χαμένες ημέρες νηστείας αλλά όχι τις χαμένες προσευχές:

«Είσαι Χαρούριτης (Χαριζίτης) στην πίστη; Εμείς διαταχθήκαμε να αναπληρώσουμε τις νηστείες, όχι τις προσευχές.»

απάντησε λέγοντας.

(Μπουχάρι, Εμμηνόρροια 20)


Εν ολίγοις:

Ο Μπουχάρι, συγγράφοντας το Σαχίχ αλ-Μπουχάρι, το πλέον αποδεκτό έργο της ισλαμικής κοινότητας, χρησιμοποίησε αναμφίβολα το μυαλό του περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Διότι η δημιουργία ενός αυθεντικού έργου, ειδικά η επιλογή των “κριτηρίων αποδοχής των χαντίθ” ανάμεσα σε χιλιάδες αφηγήσεις, απαιτεί μεγάλη ευφυΐα. Το υλικό των χαντίθ που είχε στα χέρια του…

“ψήφος”

και

«σύγκριση»

Η προτίμησή του για το α πρέπει να θεωρηθεί ως εκδήλωση της αφοσίωσής του στο επάγγελμά του.


Με χαιρετισμούς και ευχές…

Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις

Τελευταίες Ερωτήσεις

Ερώτηση της ημέρας