Θα δώσω ένα παράδειγμα από τα δεκάδες που μπορεί κανείς να δει κοιτάζοντας τη δική του ζωή και το στενό του περιβάλλον: Ένας γνωστός μου έδωσε εξετάσεις σε ένα πολύ σημαντικό ίδρυμα και τις πέρασε με άριστα. Στη συνέχεια, πήγε σε συνέντευξη, και παρόλο που είχε εξαιρετικά προσόντα, τόσο προσωπικά όσο και επαγγελματικά, δεν κατάφερε να μπει, επειδή κάποιος με πολύ κατώτερα προσόντα βρήκε μέσο. Δηλαδή, τελικά, ο Θεός δεν έδωσε τη θέση σε αυτόν που την άξιζε, αλλά δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για εκείνον που δεν την άξιζε και τον έκανε να κερδίσει. Γιατί ο Θεός δεν είναι με το μέρος αυτού που αξίζει;…
Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο την ελευθερία να ενεργεί με τη δική του βούληση· ο άνθρωπος θέλει, ο Θεός δημιουργεί. Για παράδειγμα, αν η φωτιά δεν έκαιγε τον πιστό αλλά έκαιγε τον άπιστο, αν έπεφταν τριαντάφυλλα πάνω σε όποιον προσευχόταν και πέτρες πάνω σε όποιον δεν προσευχόταν, τότε όλοι θα γίνονταν μουσουλμάνοι και δεν θα υπήρχε διαφορά ανάμεσα στον Αμπού Μπακρ (ρα) και τον Αμπού Τζεχλ.
Ο Θεός πρέπει να φέρεται σε όσους υπακούουν και σε όσους δεν υπακούουν στους νόμους που έχει θεσπίσει στο σύμπαν, χωρίς να κάνει διακρίσεις, ώστε η δοκιμασία να συνεχιστεί.
Επιπλέον, σε όλα υπάρχει και μια θετική πλευρά. Όταν δεν πετυχαίνουμε αυτό που θέλουμε, στεναχωριόμαστε πολύ. Ωστόσο, αργότερα συνειδητοποιούμε ότι το γεγονός ότι δεν έγινε αυτό που θέλαμε ήταν τελικά προς όφελός μας. Άρα, κάτι που φαινομενικά είναι κακό, στην πραγματικότητα μπορεί να είναι καλό για εμάς.
Κάθε συμφορά δεν είναι κατάρα.
Δεν πρέπει να θεωρούμε κάθε συμφορά, κάθε ασθένεια ή κάθε καταστροφή ως εκδήλωση θεϊκής οργής. Σε ένα ιερό χαντίθ αναφέρεται:
«Οι μεγαλύτερες δοκιμασίες έρχονται στους προφήτες, έπειτα στους αγίους και έπειτα στους άλλους ευσεβείς δούλους.»
(βλ. Χακίμ, αλ-Μουσταδρέκ, ΙΙΙ/343; Μουσνέδ, 1/172, 174, 180, 185, VI/369)
Όταν λέμε συμφορά,
“δοκιμασία με συμφορές”
Καταλαβαίνουμε. Τα αποτελέσματα των δύσκολων εξετάσεων είναι επίσης σημαντικά. Οι ερωτήσεις στις εξετάσεις για δημόσιους υπαλλήλους, για παράδειγμα στις εξετάσεις για υποδιοικητές, δεν είναι βέβαια ίδιες. Όσο πιο εύκολη είναι η πρώτη από τη δεύτερη, τόσο πιο σημαντικό είναι το αποτέλεσμα της δεύτερης από την πρώτη.
Μια εξαιρετική παρατήρηση σχετικά με το θέμα:
«Όλα όσα φέρνει η μοίρα είναι καλά, είναι ευλογία. Ακόμα και το κακό που προέρχεται από αυτήν είναι ευλογία. Ακόμα και η ασχήμια είναι ωραία.»
(Λόγια)
Ο άνθρωπος πρέπει πρώτα να εξετάσει το σώμα του. Να σκεφτεί κάθε όργανο ξεχωριστά. Και να αναρωτηθεί:
“Ποιο από αυτά δεν έχει εκτιμηθεί σωστά όσον αφορά τη θέση, το σχήμα, το μέγεθος και τη λειτουργία του;”
Στη συνέχεια, πρέπει να μεταβεί στον δικό του πνευματικό κόσμο και να διατηρήσει την ίδια σκέψη και σε εκείνον τον κόσμο:
Μνήμη ή φαντασία είναι περιττές; Αγάπη ή φόβος είναι υπερβολικά;
Όπως το σώμα αποτελεί ένα σύνολο με όλα τα όργανά του και μόνο τότε είναι ωφέλιμο, έτσι και η ψυχή αποτελεί ένα σύνολο με όλα τα συναισθήματα, τις αισθήσεις και τις λεπτές αποχρώσεις της. Μόνο έτσι μπορεί να αποδώσει καρπούς. Αν αφαιρέσετε από την ανθρώπινη ψυχή τη λογική και τη μνήμη, δεν θα μπορεί να εκτελέσει καμία λειτουργία. Αν αφαιρέσετε το συναίσθημα της ανησυχίας, θα γίνει τεμπέλης· δεν θα εργάζεται ούτε για τον κόσμο ούτε για τη μετά θάνατον ζωή. Αν αφαιρέσετε τον φόβο, θα χάσει την ικανότητα να προστατεύει τη ζωή του. Αν δεν έχει το συναίσθημα της αγάπης, δεν θα μπορεί να απολαύσει τίποτα.
Εδώ βλέπουμε τον άνθρωπο, του οποίου τόσο το σώμα όσο και η ψυχή έχουν διαμορφωθεί με τον ωραιότερο και σοφότερο τρόπο.
“αναπόφευκτη μοίρα”
λέγεται. Ομοίως, τα γεγονότα που συμβαίνουν σε έναν άνθρωπο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι τακτοποιημένα και με τάξη. Και αυτό…
«πνευματική μοίρα»
λέγεται. Η προφανής μοίρα προαναγγέλλει την πνευματική μοίρα. Και οι δύο είναι υπέροχες…
Φυσικά, εξαιρούνται οι αμαρτίες που διαπράττονται με ελεύθερη βούληση, όπως οι εξεγέρσεις.
Απέναντι στις εκδηλώσεις του πνευματικού πεπρωμένου που ξεπερνούν τη θέλησή μας, εμείς, ως αδύναμοι υπηρέτες, όταν αισθανόμαστε αβοήθητοι και αμήχανοι, πρέπει αμέσως να στρέψουμε το βλέμμα μας στο προφανές πεπρωμένο και στις άπειρες σοφίες που κρύβει. Για παράδειγμα, πρέπει να θυμηθούμε την τρυφερή ανατροφή μας στη μήτρα της μητέρας: Εκείνη την περίοδο, η θεϊκή σοφία και η θεϊκή ευσπλαχνία μας ανατρεφούσαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, και εμείς δεν είχαμε επίγνωση τίποτα από όσα συνέβαιναν.
Τώρα ζούμε με άλλες εκδηλώσεις της ίδιας χάρης.
«Η καλή γνώμη για τον Θεό είναι λατρεία.»
(βλ. Μπουχάρι, Ταουχίντ: 15, 35; Μουσλίμ, Τεβμπέ: 1)
Πρέπει να εμπιστευόμαστε τη χάρη του Κυρίου μας, ο οποίος μας έθρεψε, μας μεγάλωσε και τακτοποίησε τα πάντα με τον καλύτερο τρόπο εκείνη την ημέρα, παίρνοντας το μάθημά μας από το χαντίθ. Πρέπει να αξιολογούμε κάθε γεγονός που αντιμετωπίζουμε ως μια ερώτηση εξέτασης και να αναζητούμε μια εκδήλωση χάρης ακόμη και σε γεγονότα που δεν αρέσουν στην ψυχή μας. Ο άνθρωπος σφάλλει αν παίρνει ως μέτρο μόνο την ψυχή του. Η ψυχή ενός νέου θέλει να μην πάει σχολείο και να παίζει. Αλλά η λογική αντιτίθεται σε αυτό. Δείχνει τις ωραίες θέσεις στο μέλλον ή τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει και τον αποτρέπει από το παιχνίδι. Άρα, αυτό που είναι καλό για την ψυχή, δεν είναι καλό για τη λογική.
Η καρδιά, από την άλλη, είναι ένας εντελώς ξεχωριστός κόσμος. Αν φωτιστεί με πίστη, βλέπει τα πάντα και κάθε γεγονός ως εκδήλωση των Θεϊκών ονομάτων.
«Όπως όλα τα ονόματα του Θεού είναι ωραία, έτσι και όλες οι εκδηλώσεις και οι φανερώσεις τους είναι ωραίες.»
φτάνει στην αλήθεια. Για τον ευτυχή αυτόν άνθρωπο, η ασχήμια παύει να υφίσταται.
“Ευχάριστη είναι και η οργή σου, ευχάριστη και η χάρη σου.”
όσοι το λένε αυτό, είναι ευτυχισμένοι άνθρωποι που έχουν φτάσει σε αυτή τη θέση. Αυτοί οι κύριοι,
«Ο Θεός τους αγαπά, και αυτοί αγαπούν τον Θεό».
έχουν μυηθεί στο μυστικό.
Στο Nur Külliyatı, η ομορφιά εξετάζεται σε δύο μέρη:
“Αυτός καθ’ εαυτόν ωραίος”
και
“καλός από πλευράς αποτελεσμάτων”
Δηλαδή. Μπορούμε να δώσουμε μερικά παραδείγματα αυτής της ταξινόμησης: Η μέρα είναι όμορφη από μόνη της, και η νύχτα έχει τη δική της, ξεχωριστή ομορφιά. Η μία θυμίζει εγρήγορση, η άλλη ύπνο. Δεν είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε και τα δύο;
Από την άλλη πλευρά, το φρούτο είναι καλό από μόνο του, ενώ το φάρμακο είναι καλό λόγω του αποτελέσματός του.
Τα γεγονότα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος είναι είτε σαν τη νύχτα είτε σαν την ημέρα. Η υγεία μοιάζει με την ημέρα, ενώ η ασθένεια με τη νύχτα. Αν σκεφτούμε ότι η ασθένεια είναι εξιλέωση για τις αμαρτίες, διδάσκει στον άνθρωπο την αδυναμία του, τον προειδοποιεί για την υπακοή του, αποκόπτει την καρδιά του από τον κόσμο και την στρέφει προς τον Κύριό του, τότε θα δούμε ότι είναι μια ευλογία εξίσου μεγάλη με την υγεία. Η υγεία είναι η γιορτή του σώματος, ενώ η ασθένεια είναι τροφή για την καρδιά.
«Νύχτα και μέρα»
που δραστηριοποιείται αδιάκοπα σε αυτό το σύμπαν
«μεγαλοπρέπεια και ομορφιά»
είναι μόνο ένας κρίκος της αλυσίδας. Υπάρχουν πολλοί άλλοι κρίκοι, όπως οι θετικοί και αρνητικοί πόλοι του ηλεκτρισμού, η κόρη και ο λευκός του ματιού, τα ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια. Είμαστε περικυκλωμένοι από αυτές τις δυαδικότητες στον εσωτερικό και εξωτερικό κόσμο και αντλούμε ξεχωριστά οφέλη από καθεμιά.
Η μετάφραση ενός σχετικού εδαφίου από το Κοράνι έχει ως εξής:
«Ίσως να μην σας αρέσει κάτι, ενώ είναι καλό για εσάς. Και ίσως να σας αρέσει κάτι, ενώ είναι κακό για εσάς.»
(Αλ-Μπακάρα, 2:216)
Το ιερό κείμενο αναφέρεται στον τζιχάντ, αλλά η ισχύς του είναι γενική. Και με αυτό το κείμενο, μια άλλη «διπλή» οπτική παρουσιάζεται σε εμάς:
Πόλεμος και ειρήνη.
Η ειρήνη είναι σαν την ημέρα, αρέσει σε όλους· ο πόλεμος μοιάζει με τη νύχτα. Αλλά εκείνοι που δεν πολεμούν όταν χρειάζεται, καταδικάζουν το μέλλον τους σε σκοτάδι, και οι γενιές τους βυθίζονται σε αιώνια αθλιότητα. Αντίθετα, όσοι γίνονται μάρτυρες στον ιερό πόλεμο, ανυψώνονται αμέσως σε μια ανώτερη θέση, και η ζωή που έχασαν στον κόσμο αυτόν ωχριά μπροστά στη νέα τους ζωή.
Μπορεί να υπάρξει συμφορά χειρότερη από τον θάνατο;
Δεν μας δίνει άραγε μεγάλη παρηγοριά η ιερή αυτή στίχος, ανακοινώνοντας ότι κάτω από αυτό το γεγονός που δεν αρέσει στην ψυχή, κρύβονται μεγάλες ευεργεσίες, και αυτό ισχύει και για τις άλλες συμφορές, ασθένειες και καταστροφές του κόσμου;
Μια ιερή παράδοση:
«Η ευσπλαχνία μου υπερτερεί της οργής μου.»
(βλ. Ακλουνί, Κεشف αλ-Χαφά, 1/448)
Σε αυτό το ιερό χαντίθ δίνεται η εξής ερμηνεία:
«Κάτω από κάθε συμφορά κρύβονται πολλές εκδηλώσεις της θεϊκής ευσπλαχνίας, οι οποίες υπερβαίνουν τις θλίψεις και τους πόνους που προκαλεί η συμφορά.»
Η ζωή, δίπλα στην αιωνιότητα, είναι σαν μια στιγμή. Αν οι αρρώστιες, οι συμφορές και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σε αυτή τη σύντομη ζωή αποβαίνουν ευεργετικές για την αιώνια ζωή μας, τότε τι πειράζει; Τι σημασία έχουν εβδομήντα ή ογδόντα χρόνια σε σύγκριση με την αιωνιότητα; Δεν είναι αλήθεια ότι όλες οι εφήμερες συμφορές και δυσκολίες αυτού του κόσμου είναι ασήμαντες μπροστά στην αιώνια ευτυχία;
Αλλά η ανθρώπινη φύση επιδιώκει την άμεση απόλαυση· δεν κοιτάζει στο μέλλον. Αυτός ο τομέας ανήκει στη λογική και στην καρδιά.
Όπως αναφέραμε και νωρίτερα, κάθε συμφορά δεν είναι απαραίτητα μια “καταστροφή”.
Γεγονότα που δεν αρέσουν στην ψυχή μας και σκοτεινιάζουν τον εφήμερο κόσμο μας:
Ή
Είναι μια θεϊκή προειδοποίηση, που μας αποτρέπει από το να ακολουθήσουμε λάθος δρόμο.
Ή,
είναι εξιλέωση για τις αμαρτίες μας· μας κάνει να υποφέρουμε τον πόνο σε αυτόν τον κόσμο, και δεν τον αφήνει για την αιώνια ζωή.
Ή,
είναι ένα μέσο για να στρέψει την ανθρώπινη καρδιά από την εφήμερη ζωή του κόσμου προς τον Θεό και την μετά θάνατον ζωή.
Από την άλλη πλευρά, οι συμφορές είναι μια δοκιμασία υπομονής για τον άνθρωπο· η ανταμοιβή για την επιτυχία σε αυτή τη δοκιμασία είναι πολύ μεγάλη.
Τέλος,
Αυτά είναι θεϊκές τιμωρίες, θεϊκές καταστροφές. Σε γενικές συμφορές, όλοι μπορεί να έχουν μερίδιο. Για μια ομάδα, καταστροφή, για μια άλλη προειδοποίηση, για μια άλλη εξιλέωση για τις αμαρτίες…
Σε μεμονωμένες συμφορές, ο ασφαλέστερος δρόμος για εμάς είναι μάλλον ο εξής:
Αν η συμφορά έπληξε εμάς, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας και ας τον ωθήσουμε σε μετάνοια. Αντίθετα, ας θεωρήσουμε τις συμφορές και τις καταστροφές που πλήττουν τους άλλους ως ευκαιρίες για την πνευματική τους εξέλιξη. Με αυτόν τον τρόπο, θα έχουμε προοδεύσει στην αυτοβελτίωση και θα έχουμε απαλλαγεί από τις κακές σκέψεις για τους άλλους.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
