Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Αν σκεφτούμε ειλικρινά με σκοπό να γνωρίσουμε τον Θεό και να βρούμε την αλήθεια, εύκολα καταλαβαίνουμε ότι ο Δημιουργός αυτών των κόσμων δεν έχει καμία ανάγκη από τα πλάσματά Του. Τέτοιες αβάσιμες και φανταστικές ερωτήσεις προέρχονται από την αδυναμία να γνωρίσουμε τον Θεό όπως τον περιγράφει το Κοράνι, από την επιφανειακή ματιά και από μια λανθασμένη σύγκριση, με την οποία συγχέουμε την ουσία και τα χαρακτηριστικά του Υπέρτατου Όντος με εκείνα των πλασμάτων. Θα απαντήσουμε σύντομα σε αυτήν την ερώτηση με ένα παράδειγμα και στη συνέχεια θα προχωρήσουμε σε μια εξήγηση.
Στην αντανάκλαση του ήλιου στους καθρέφτες, στο φωτισμό τους, στην ευλογία τους με το φως του, δεν μπορεί να θεωρηθεί καμία ανάγκη ούτε για την ουσία του ούτε για τη θερμότητα, το φως και τα χρώματα που υπάγονται στις ιδιότητές του. Δηλαδή, είτε ο ήλιος αντανακλάται στους καθρέφτες είτε όχι, η τελειότητά του, η ομορφιά του, είναι ό,τι είναι στην ουσία του. Όπως η απουσία των καθρεφτών δεν θα προκαλούσε καμία έλλειψη στην τελειότητά του, έτσι και η ύπαρξή τους δεν αυξάνει την ομορφιά και την τελειότητά του.
Ο ήλιος, με όλη την ωφέλεια και το πλεονέκτημα που φέρνει η θερμότητα και το φως του, ανήκει αποκλειστικά στα κάτοπτρα. Εκείνα, για να απαλλαγούν από το σκοτάδι και να φτάσουν στο φως, εξαρτώνται από τον ήλιο. Διότι για τον ήλιο, δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να παραμείνουν στο σκοτάδι και στο να φωτιστούν. Δηλαδή, το να παραμείνουν στο σκοτάδι δεν αποτελεί ελάττωμα για την τελειότητα του ήλιου, ούτε το να φωτιστούν προσθέτει κάτι στην τελειότητά του.
Αν τα κάτοπτρα είχαν νου και συνείδηση, τι θα μπορούσαν να προσθέσουν στην τελειότητα του ήλιου με το να τον γνωρίζουν, να τον αγαπούν και να τον δοξάζουν; Ποια ανάγκη του θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν; Ή με την ανταρσία τους εναντίον του ήλιου, τι έλλειψη θα μπορούσαν να προκαλέσουν στη δόξα του; Για παράδειγμα, ποιο όφελος μπορεί να έχει ο ήλιος από το να δίνει φως στα φυτά και στα ζώα; Ποια έλλειψη θα μπορούσε να θεωρηθεί γι’ αυτόν αν δεν το έκανε; Βεβαίως, η ζημιά και το όφελος ανήκουν σε εκείνα.
Η δημιουργία αυτού του σύμπαντος και των όντων που περιέχει δεν οφείλεται σε ανάγκη. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η δημιουργία τους προσθέτει κάτι στην τελειότητα της ουσίας και των ιδιοτήτων Του· αν δεν τα δημιουργούσε, δεν θα υπήρχε καμία έλλειψη στην άπειρη τελειότητά Του. Ναι, όλες οι τελειότητες, οι ομορφιές, τα οφέλη και οι χάρες που προκύπτουν από τη δημιουργία των πλασμάτων ανήκουν σε αυτά τα πλάσματα. Για παράδειγμα, όλα τα οφέλη από το να σκεπάζει ο ουρανός, στολισμένος με αναρίθμητα αστέρια, το κεφάλι μας και από το να είναι η γη καλυμμένη με πολύχρωμα λουλούδια κάτω από τα πόδια μας, ανήκουν σε εμάς.
Ο Θεός, ο Παντοδύναμος, δεν έχει ανάγκη ούτε από την ύπαρξη των δημιουργημάτων, ούτε από τις δοξολογίες των αγγέλων, ούτε από την λατρεία και την υπακοή των ανθρώπων. Είτε υπάρχουν είτε όχι, Εκείνος είναι αξιέπαινος και δοξασμένος από την ίδια Του φύση, απρόσβλητος, ανυπέρβλητος και ασύγκριτος.
Ας διευκρινίσουμε αμέσως ότι, ενώ στην αρχή του ερωτήματος γίνεται δεκτό ότι ο Θεός δεν έχει ανάγκη από τίποτα, στη συνέχεια, με την επόμενη φράση, αποδίδεται στον Θεό μια ανάγκη. Γι’ αυτό, θα εξηγήσουμε πρώτα ότι ο Θεός δεν έχει ανάγκη από τίποτα και είναι αυτάρκης, και στη συνέχεια θα αναφερθούμε σύντομα στις σοφίες της δημιουργίας αυτού του σύμπαντος.
Είναι αυτάρκης σε ολότητά του, τόσο στην ουσία όσο και στα χαρακτηριστικά του· δεν έχει ανάγκη από τίποτα. Η δημιουργία των πλασμάτων δεν πρόσθεσε τίποτα στη μεγαλοσύνη και την υπεροχή του· ούτε η μη δημιουργία τους θα μείωνε την τιμή και την τελειότητά του.
Όπως αναφέρεται στο στίχο, ο Θεός δεν έχει ανάγκη από τίποτα από τα δημιουργήματά Του. Δεν υπάρχει βαθμός ή επίπεδο ανώτερο από την άπειρη τελειότητα, την δόξα και την μεγαλοπρέπειά Του, ώστε να έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο αυξάνοντας –απαγορεύεται να το σκεφτούμε– την τελειότητά Του με τη δημιουργία των κόσμων.
Αφού η τελειότητά Του είναι άπειρη από την αρχή, θα είναι άπειρη και στο διηνεκές. Η αιώνια και απόλυτη τελειότητα δεν μπορεί ούτε να μειωθεί ούτε να αυξηθεί. Είναι βέβαια αδύνατον ο Θεός να αντλεί τελειότητα από τα πλάσματά Του, τα οποία δημιούργησε και θα δημιουργήσει, και να έχει ανάγκη από αυτά· είναι ανεξάρτητος τόσο από τη δημιουργία όσο και από τη μη δημιουργία των υπαρχόντων. Κάθε υπαρκτό πλάσμα αντλεί την τελειότητά του από Αυτόν. Η τελειότητα των πλασμάτων είναι μια αμυδρή σκιά σε σύγκριση με την τελειότητα της ουσίας Του.
Όπως είπε ο Μπεντιουζζαμάν Χαζретλέρι,
Ναι, όπως όλα τα σύμπαντα υπάρχουν χάρη στη δημιουργία Του, έτσι και όλες οι ανάγκες τους προέρχονται από τα ανεξάντλητα θησαυροφυλάκιά Του, και όλες οι τελειότητές τους προέρχονται από την ιερή και αιώνια τελειότητά Του.
Αυτοί που θέτουν αυτή την ερώτηση, αγνοούν επίσης την εξής αλήθεια:
Η ύπαρξη του Θεού είναι αναγκαία και εγγενής, η ανυπαρξία του είναι αδύνατη. Η ύπαρξη των κτισμάτων, ωστόσο, είναι δυνατή, η ύπαρξή τους ή η ανυπαρξία τους είναι πιθανή· με τη δημιουργία Του, απελευθερώθηκαν από την ανυπαρξία και εισήλθαν στον κόσμο της ύπαρξης. Επομένως, η απόλυτη αυτάρκεια ανήκει αποκλειστικά στον Θεό, ενώ η ανάγκη είναι χαρακτηριστικό των κτισμάτων.
Αυτή η αλήθεια εκφράζεται με σαφή και συνοπτικό τρόπο στο Risale-i Nur.
“….”
Όπως η ουσία του Θεού, έτσι και τα χαρακτηριστικά του είναι ανεξάρτητα από οτιδήποτε και απαλλαγμένα από κάθε ανάγκη. Διότι όλα τα χαρακτηριστικά του είναι εγγενή, άπειρα τέλεια και απόλυτα. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η δημιουργία των πλασμάτων αυξάνει την τελειότητα αυτών των χαρακτηριστικών, ούτε ότι η μη δημιουργία τους προκαλεί κάποια έλλειψη.
Από τα επίθετα του Θεού είναι η αιώνια ζωή. Η ιερή ζωή Του είναι αιώνια, άναρχη και ατελεύτητη. Η ζωή Του ήταν η ίδια στην αρχή, είναι η ίδια τώρα και θα είναι η ίδια στο μέλλον. Όλα τα επίπεδα ζωής προέρχονται από την εκδήλωση της ιεράς ζωής Του. Φυσικά, είναι αδιανόητο να θεωρηθεί ότι Εκείνος, ο Δημιουργός, ο οποίος φροντίζει για τις ανάγκες και την τελειοποίηση των πλασμάτων Του, να έχει ανάγκη από αυτά.
Άλλο χαρακτηριστικό του Θεού είναι η γνώση Του. Η γνώση Του είναι άπειρη, απόλυτη. Δεν ωριμάζει με τη δημιουργία του σύμπαντος. Η γνώση του Παντοδύναμου Κυρίου είναι η ίδια στην αιωνιότητα, όπως ήταν και στην αρχή. Όλα τα σχέδια και τα προγράμματα, η σοφία και τα οφέλη, τα καλά και οι ευλογίες σε αυτόν τον κόσμο είναι εκδηλώσεις αυτής της αιώνιας γνώσης. Είναι βέβαια αδιανόητο να θεωρηθεί ότι αυτή η αιώνια γνώση έχει ανάγκη από αυτές τις εκδηλώσεις.
Μία από τις ιδιότητες του Θεού είναι η παντοδυναμία. Η δύναμή Του είναι άπειρη και τέλεια. Κάθε τι, στην ύπαρξη, τη διατήρηση και την επιβίωσή του, εξαρτάται από αυτήν την αιώνια δύναμη. Η δημιουργία ή η μη δημιουργία των πλασμάτων δεν προκαλεί καμία αλλαγή στην απόλυτη δύναμή Του. Όλα τα δημιουργημένα όντα είναι υποταγμένα και εξαρτημένα από τη δύναμή Του, ενώ Εκείνος κυριαρχεί σε όλα και είναι παντοδύναμος.
Άλλα επίθετα, όπως αυτά, μπορούν να συγκριθούν με αυτά και είναι σαφές ότι ο Θεός είναι απαλλαγμένος από κάθε είδους ανάγκη, όσον αφορά τα χαρακτηριστικά Του.
Στις μέχρι τώρα εξηγήσεις μας, έχουμε εξηγήσει σε κάποιο βαθμό ότι τα πάντα εξαρτώνται από τον Θεό και ότι Εκείνος δεν εξαρτάται από τίποτα.
Τα μυστήρια και οι σοφίες της δημιουργίας του σύμπαντος είναι άπειρα. Πρωτίστως, ας σημειώσουμε το εξής:
Yüce Allah her şeyden müstağnidir; evrenin varlığı ve yokluğu O’nun için eşittir, aynıdır. Fakat yaratıklar için, yoklukta kalmakla var olmak bir değildir. Yani, mümkün olanların varlık âlemine çıkması, yoklukta kalmalarından kendileri için sonsuz derecede daha hayırlıdır. Çünkü yokluk tamamen şerdir; varlık ise tamamen hayırdır, şereftir, kemaldir. O halde, yaratıkların yaratılmasındaki bütün hayırlar, faydalar, menfaatler onlara aittir. Allah Teâlâ, yaratıklara bakan bu maslahat ve faydalar için onları yoklukta bırakmamış, lütuf ve keremiyle varlık alanına çıkarmıştır. Yani, onlar için şer olan yokluğu değil, hayır olan varlığı irade etmiştir.
Όσον αφορά τις σοφίες της δημιουργίας του σύμπαντος, αυτές εξετάζονται από δύο πλευρές: από την πλευρά του Δημιουργού και από την πλευρά των έμβιων όντων, ιδιαίτερα εκείνων που διαθέτουν συνείδηση και λογική.
:
Η σημαντικότερη σοφία στη δημιουργία αυτού του σύμπαντος είναι η επιθυμία του Θεού να δει ο ίδιος την πνευματική ομορφιά και τελειότητά Του, δηλαδή τα θαύματα της δύναμής Του, το εύρος του πλούτου Του, τους καρπούς της ευεργεσίας Του, τις εκδηλώσεις της στοργής και της ευσπλαχνίας Του, στα είδωλα της ύπαρξης στο σύμπαν.
Ναι… στην πραγματικότητα, ο Θεός, με την άπειρη ομορφιά και τελειότητά Του, επιθυμούσε να παρατηρήσει τον εαυτό Του στα είδωλα των δημιουργημάτων Του, να εκδηλώσει τις άπειρες ιδιότητές Του και τα ωραία ονόματά Του, και γι’ αυτό θέλησε να δημιουργήσει αυτόν τον κόσμο.
Είτε εκδηλώνονται είτε όχι οι ιδιότητες του Θεού, τελικά είναι τέλειες. Ωστόσο, η τελειότητα των ωραίων ονομάτων Του φανερώνεται με τη δημιουργία των υπαρχόντων.
Ναι, εφόσον ο Παντοδύναμος Θεός κατέχει άπειρη δύναμη, αυτή η αιώνια δύναμή Του απαιτεί ένα τόσο υπέροχο, τεράστιο σύμπαν για να εκδηλωθεί. Και εφόσον ο Υπέρτατος Θεός κατέχει άπειρη γνώση, αυτή η γνώση απαιτεί τη σύνθεση αυτού του βιβλίου του σύμπαντος, όπου κάθε γράμμα, κάθε γραμμή, κάθε σελίδα περιέχει χιλιάδες σοφίες και σκοπούς. Όπως όλες οι θεϊκές ιδιότητες απαιτούν τη δημιουργία αυτού του σύμπαντος, έτσι και όλα τα ωραία ονόματα Του απαιτούν τη δημιουργία αυτών των υπάρξεων, με την ξεχωριστή ομορφιά, την ποικίλη φύση και τις διαφορετικές μορφές τους. Για παράδειγμα, το όνομά Του απαιτεί τη δημιουργία των πλασμάτων, το όνομά Του απαιτεί τη δημιουργία των ζωντανών, το όνομά Του απαιτεί την παροχή τροφής, το όνομά Του απαιτεί την ευεργεσία, το όνομά Του απαιτεί την χάρη.
Cenab-ı Hak, sonsuz kemaldeki Zâtını, kutsal sıfatlarını ve güzel isimlerini sevdiği gibi, o isimlerin tecellisini, yani varlıklar üzerinde tezahür etmesini de sever. Bu ise kâinatın yaratılmasını gerektirir. Cenab-ı Hakk’ın kendi zatını, sıfatlarını ve isimlerini sevmesi hak olduğu gibi, o isimlerin tecellisini istemesi de haktır. Elbette kâinatı yaratmakla lütfunu, keremini, ihsanını, ikramını onda göstermesi, kâinatı yaratmamasından daha güzeldir. Mesela, bir padişahın hazinelerinde bulunan çeşit çeşit cevherleri, türlü türlü nimetleri emri altındaki halkına ihsan etmesi, onları hazinesinde saklamasından daha hayırlıdır. Keza, bir âlimin ilim ve maharetinden başkalarını faydalandırması, hiçbir eser yazmamasından daha hayırlıdır. Aynen öyle de, Allahü Azîmüşşan’ın sonsuz hazinelerini ilim dairesinden kudret dairesine çıkarması, mahlûkatına ikram ve ihsanda bulunması, böylece cemal ve kemalini seyir ve temaşa ettirmesi, mahlûkatını yoklukta bırakmasından elbette daha hayırlıdır.
İşte, Allahü Teâlâ Hazretleri bu kâinat sarayını ve onda misafir olan insan nev’ini ve bu nev’in en mükemmel fertleri olan evliya ve enbiyayı, bilhassa risalet görevini en mükemmel surette yerine getiren Resûl-i Ekrem (asm.) Efendimizi bu hikmetlere binâen halketmiştir.
Αυτή την αλήθεια ο Δάσκαλος Μπεντιουζζαμάν Χαζретλερί εκφράζει ως εξής:
Πρέπει να θυμόμαστε ότι η αγάπη, η ευαρέσκεια και η ευσπλαχνία του Θεού ταιριάζουν στην ιερή Του φύση και στο μεγαλείο της θεότητάς Του, και απέχουν από την αγάπη, τη στοργή και την ευσπλαχνία των πλασμάτων.
:
Η δεύτερη πλευρά των σοφιών της δημιουργίας του σύμπαντος αφορά τα έμβια όντα, και ιδιαίτερα εκείνα που διαθέτουν νου και συνείδηση. Αυτό μπορεί να εξεταστεί σε δύο σημεία:
Σύμφωνα με την ιερή παράδοση (χάδις-ι κουντσί), τα ζωντανά πλάσματα απολαμβάνουν την εύνοια, την χάρη και την γενναιοδωρία του Θεού. Έχει χαρίσει σε όλα τα έμβια όντα τελειότητα, απόλαυση και ευλογία, εξοπλίζοντάς τα με διάφορα μέσα για τη διατήρηση της ζωής τους και την αξιοποίηση αυτού του κόσμου. Τους έχει δώσει διαφορετικές ανάγκες, επιθυμίες και ορέξεις. Και για την ικανοποίηση αυτών, έχει μετατρέψει την επιφάνεια της γης σε ένα τραπέζι γεμάτο με διάφορες ευλογίες. Με τις ευλογίες αυτού του τραπεζιού, τους έχει προσφέρει απόλαυση και έχει εξασφαλίσει τη διατήρηση και την επιβίωσή τους. Ειδικά το ανθρώπινο γένος, το έχει εξοπλίσει με πολύτιμα εργαλεία όπως η λογική, η φαντασία και η μνήμη, και έχει κατευθύνει προς αυτόν όλες τις ευλογίες Του.
Είναι αδιανόητο ο Παντοδύναμος Θεός να έχει ανάγκη από τα πλάσματα που δημιούργησε από το μηδέν. Αν το σκεφτούμε, πρέπει να απαντηθούν οι εξής ερωτήσεις:
– Ο Θεός, σε ποιο κέρδος, σε ποια εργασία, σε ποια σκέψη των πλασμάτων του έχει ανάγκη;
– Δηλαδή, ποιαν υπηρεσία επιτελούν αυτά τα ζωντανά πλάσματα για τον Απόλυτο Πλούσιο; Χρειάζεται ο Κύριος να τρώνε και να πίνουν;
– Χρειάζεται να γεννηθεί ή να πεθάνει; Τα ψάρια με το κολύμπι τους, τα πουλιά με το πέταγμά τους, τα ζώα με την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή τους, οι άνθρωποι με τις επιστημονικές ανακαλύψεις και την πρόοδό τους, ποια έλλειψη αυτού του σύμπαντος συμπληρώνουν, ποια ανάγκη του Θεού -απαγορεύεται να ειπωθεί- ικανοποιούν;
Εντούτοις, όλα τα έμβια όντα ζουν στην επικράτειά του και απολαμβάνουν τη χάρη του ανά πάσα στιγμή.
Αν εξετάσουμε τη δημιουργία αυτού του κόσμου από την πλευρά των έμβιων όντων και των όντων με συνείδηση,
όπως διδάσκει το στίχο, «η συνειδητοποίηση του Θεού από τους έχοντες νου, η αναγνώρισή Του και η λατρεία Του».
Οι άνθρωποι, με την υμνολογία, την δοξολογία, την ευχαριστία και την ευγνωμοσύνη προς τον Αληθινό Θεό, εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους και αποκτούν εγγύτητα με Αυτόν, αξιώνοντας την αιώνια ευτυχία. Αυτή την αλήθεια ο Μπεντιουζζάμάν Χαζρετλέρι την εκφράζει ως εξής:
Όπως σαφώς προκύπτει από τις παραπάνω δηλώσεις, η αληθινή ευτυχία και η χαρά επιτυγχάνονται μόνο με τη γνώση του Θεού (μαριφетουλλάχ) και την αγάπη του Θεού (μουχαббетουλλάχ). Με αυτά, επιτυγχάνεται πνευματική εγγύτητα με τον Θεό. Η τιμή, η ευτυχία, η τελειότητα και τα οφέλη που προκύπτουν από αυτό ανήκουν αποκλειστικά στους υπηρέτες του Θεού. Είναι σαφές ότι ο Θεός, ο Παντοδύναμος, δεν έχει ανάγκη από τις δοξολογίες, τον σεβασμό, τη λατρεία και την υπακοή των υπηρέτων του.
Ακόμα κι αν όλα τα πλάσματα τον λατρεύουν, η τελειότητά του δεν θα αυξηθεί ούτε στο ελάχιστο, και ακόμα κι αν τον αψηφούν, η δόξα και η τελειότητά του δεν θα μειωθούν ούτε στο ελάχιστο.
Ας ολοκληρώσουμε αυτό το θέμα με τις ακόλουθες εκφράσεις του μεγάλου ερμηνευτή του Κορανίου, οι οποίες αποτελούν ένα παράδειγμα προβληματισμού και διδαγμάτων:
“…Ας υποθέσουμε ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι ούτε στη σελήνη ούτε στη γη, τι θα λείψει από το μεγαλείο του Θεού;…”
“Από τον ήλιο του ξεπηδούν φως και θέρμη, από το φεγγάρι του αντανακλώνται σελήνες, από το σκοτεινό χώμα δημιουργεί λουλούδια, από τον άνεμό του χύνονται αναπνοές που δίνουν ανάπαυση στις ψυχές σας, από τα αστέρια που απέχουν εκατομμύρια χρόνια, ρίχνει φως στη γη από την οποία βγήκατε και στην οποία τελικά θα ταφείτε, προκαλεί δονήσεις και επιδράσεις σε κάθε άτομο, φανερώνει τροφή από τα φυτά που βλασταίνουν στις κορυφές των βουνών· ανοίγει χημικά εργαστήρια στις καρδιές σας, εργαστήρια σοφίας στα μυαλά σας, ρέει ποτάμια στις φλέβες σας, υφαίνει δίκτυα νεύρων που εκπλήσσουν το νου σας, κρύβει αποθέματα στους μυς σας, και με πολλά άλλα θαύματα εξοπλίζει το σώμα σας, εγκαθιστά το σύνολο των οργάνων του σε μια αρμονική ενότητα, σαν μια καλοσχεδιασμένη μηχανή, και τοποθετεί μέσα σας την κινητήρια δύναμη, σχεδιάζει τα απαραίτητα σχέδια στο πνεύμα και τη συνείδησή σας, δωρίζει μια θησαυροθήκη που ονομάζεται νους, ένα μέτρο που ονομάζεται λογική, ένα εργαλείο που ονομάζεται σκέψη, ένα κλειδί που ονομάζεται βούληση, και για να διευκολύνει τη χρήση τους σύμφωνα με το σκοπό της δημιουργίας, σας δίνει γλυκές και πικρές προειδοποιήσεις, σημάδια, κλίσεις, επιθυμίες, και για να είναι η χάρη και η ευσπλαχνία του ακόμα μεγαλύτερη, στέλνει οδηγίες με ειλικρινείς και αξιόπιστους οδηγούς, και τέλος, παραδίδει τη μηχανή στα χέρια σας, για να τη λειτουργήσετε, να δείτε τα αποτελέσματά της και να τη χρησιμοποιήσετε σύμφωνα με τη σοφία της δημιουργίας.”
“Αν ο Θεός κάνει όλα αυτά, δεν το κάνει επειδή έχει ανάγκη από εσάς και τη θέληση σας, αλλά για να σας δώσει μια ξεχωριστή θέση και μια ιδιαίτερη εξουσία ανάμεσα στα πλάσματά Του, για να σας διατηρήσει…”
Όταν βρείτε τα μέσα για να προστατεύσετε τον εαυτό σας από τη ζέστη και το κρύο, την πείνα και τη δίψα, τις επιθέσεις και τις καταστροφές των άγριων ζώων και των εντόμων, όταν βρείτε τα μέσα για να ξαπλώνετε, να τρώτε, να πίνετε, να περπατάτε, να γελάτε, να παίζετε, να θεραπεύετε τις λύπες σας και να καταφεύγετε από τους φόβους σας, αναρωτιέστε πού ήσασταν, τι κάνατε, όταν δημιουργήθηκε αυτή η γη, όταν οι πέτρες και το χώμα ψήνονταν στις φωτιές των φούρνων της δημιουργίας, όταν το νερό και ο αέρας αποσπώνταν από τους αποστακτήρες του εργαστηρίου της θεϊκής δύναμης; Μπορείτε να το φανταστείτε;
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
