Αγαπητέ αδελφέ/αγαπητή αδελφή,
Το πιο διάσημο έργο του Μουμπερρίντ, μαζί με τα έργα του Τζαχίζ, του Ιμπν Κουτέιμπα και του Αμπού Αλί αλ-Κάλι, αποτελεί ένα από τα τέσσερα θεμελιώδη έργα της κλασικής αραβικής λογοτεχνίας. Ως εκδήλωση της αστικής ζωής που αναπτύχθηκε στον ισλαμικό πολιτισμό, η κομψότητα στις κοινωνικές σχέσεις, δηλαδή η έννοια της ευγένειας, εκφράζεται στο υψηλότερο επίπεδο στα έργα του Τζαχίζ, ενώ η αντανάκλαση της έννοιας της ευγένειας ως γνώση όλων των αποχρώσεων της αραβικής γλώσσας, όπως φαίνεται στα έργα των μαθητών του, εμφανίζεται στα έργα του Μουμπερρίντ.
Το έργο, που έφτασε σε εμάς με τις επεξηγήσεις, τις προσθήκες και τις διορθώσεις του μαθητή του, αποτελείται από πενήντα εννέα (ή εξήντα ένα) κεφάλαια και περιλαμβάνει στίχους, χαντίθ, κηρύγματα, νουθεσίες, παροιμίες, ιστορίες και αποφθέγματα, καθώς και σημαντικές εξηγήσεις και αξιολογήσεις από την άποψη του λεξιλογίου, της γραμματικής και των ιστορικών πληροφοριών, κυρίως επιλογές από την αρχαία ποίηση. Όπως ο Τζαχίζ, τοποθετεί επιδέξια διασκεδαστικές ιστορίες, ανέκδοτα, ειδήσεις και ποιήματα ανάμεσα σε σοβαρά θέματα για να διατηρήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, και παρατηρείται ότι μερικές φορές απομακρύνεται από θέματα γλώσσας και λογοτεχνίας και εμβαθύνει σε ζητήματα φικχ, ταφσίρ και καλάμ.
Οι αξιόπιστες πληροφορίες που παρέχει το έργο σχετικά με τα ενδιαφέροντα ποιήματα, κηρύγματα, λόγια και ειδήσεις των Χαριζιτών καταλαμβάνουν μεγάλο χώρο. Ο Osman Reşer (Oskar Rescher) μετέφρασε και δημοσίευσε το σχετικό τμήμα στα γερμανικά. Το ίδιο τμήμα εκδόθηκε στη Δαμασκό με τον τίτλο el-Kâmil-Bâbü’l-Havâric.
Αναφέρεται ότι ο Αμπού Τζα’φάρ αλ-Νεχχάς άσκησε εύστοχη κριτική στο έργο, ενώ ο Αχφές ες-Σαγίρ άσκησε κριτική μερικώς εύστοχη. Ο Αλί μπιν Χάμζα αλ-Μπασρί, στα έργα στα οποία αναφέρθηκε στην κριτική του, άσκησε 109 κριτικές σχετικά με το λεξιλόγιο, την ποίηση και τις ιστορικές πληροφορίες στο αλ-Καμίλ, αλλά ορισμένες από αυτές θεωρήθηκαν ατυχείς.
Ο Μουαφφά αλ-Ναχραβανί, αν και εκτιμούσε τον συγγραφέα και το έργο του, είπε ότι οι περισσότερες από τις ειδήσεις και τις ιστορίες που περιέχονται στο αλ-Καμίλ δεν είχαν αποδεικτικά στοιχεία και επομένως δεν θεωρούνταν κατάλληλες για το επιλεγμένο όνομα. Πολλές μελέτες έχουν γίνει στο αλ-Καμίλ με τη μορφή σχολιασμού, εξήγησης των ποιημάτων, σύνοψης, αναδιάταξης και μίμησης.
Το έργο, που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από τον Βίλχελμ Ράιτ, τυπώθηκε αργότερα σε πολλές εκδόσεις.
Με χαιρετισμούς και ευχές…
Ισλάμ μέσα από ερωτήσεις
